Ka Makaainana, Volume II, Number 14, 1 October 1894 — Page 7

Page PDF (890.06 KB)

This text was transcribed by:  Joann Kop
This work is dedicated to:  To all who contribute to this project

Ka Makaainana.

 

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, OKATOBA 1, 18@4.

 

o Limotana, kekahi o na okanaaina ekolu i maheleia ai o Manakuria, ma Kina.  O na koa Pake hoi keia i hooleleia aku ai i kola mamua o ka hoouka kaua hahana ana o ka Poakahi. la 17, au pau nui i ka hopu pio ia.  Ma ia hooili kaua moana ana, @ha moku Pake i poino loa a i piholo hoi, oia ke Kini Iuene, Ki Iuene, Iana Wei a me ke Sao Iuna.  Aohe i maopopo ko na Iapana poino, a aohe no hoi moku Iapaua i hoopiholoia, oia nae, ma ka aoao o na Pake, ke oielo ia lakou @ hoopiholoia he eba mau moku Kepani Aia na aoao a elua ke olelo la o keia a @ keia o lakou no ka i lanakila.  He $3,000,000 ka nui o ka waiwai i lawe pio ia mai ma Piui Iana.

 

Hoohaaheaia o Amerika Huipuia.

 

            Elua mau kiu Kepani i loaa ma Sanahai a ua oki koke ia ko laua mau poo.  Mamuli o ia hana a na Pake, ua pau aku na poe Kepani e noho ana malaila e ka haalele a hoi nui aku no ko lakoa aina, malalo hoi o ke ae a ke Kanikela Amerika.  O na kiu hoi keia, ua noi aku iaia e kokua ia laua, a oiai nae hoi, aole laua malalo o kona hoopakele ana, ua hooikaika oia e loaa ko laua hookolokolo pono ia.  Ua aw mai na luna Pake i kana n@i, aka, aole laua i hookolokolo pono ia a moku na poo.  No ka hooko ole ana o na Pake i ka lakou mea i ae ai, ua manao na poe kalai aupuni ua hoohaahaa ke Aupuni o Kina ia Amerika Huipuia a he mea pono e aoia aku oia.  Ua manao wale ia no hoi mamuli o kela hana a na Pake i kela mau Kepani. e hoopoinoia aku ana paha na Pake e noho la ma Iapana.

 

Uwaiia ko ka Mikado Kahuapoo.

            E hoi aku ana ka Mikado a me kekahi mau kuhina lehulehu ona i Hirosima, i ka po e Sepatemaba 13, kahi hoi o na pualikoa Iapana e kau aku ai nia na moku no ke kahua kaua ina Korea.  Nolaila, mahope aku o ia manawa e uwai aku ai ka Mikado i kona kahuapoo a laila mahope aku o ia manawa, i kokoke iki aku ai hoi i ke kahua o ua haua hoouka kaua.  Nui ke ohohia o ka lahui Iapana a e hooikaika loa aku ana ko lakou mau pualikaua e nee aku imua a ka pahuhopu hoi o na hana e pio koke ai o ke kaua, no ka mea, hele no ma ke kai a pela pu no hoi ma ka aina @e.

 

Pepehi o Peisoto i kon Poe Enemi.

            Ua loheia ma Ladana, Sepatemaba 12, mai kekahi hui hoolaha nu hou aku o Monetevide, e olelo ana ua pepehiia he 5S poe Berazila ma ke kauoha a Peresidena Peisoto i Aperila 25 i hala, iloko o ka pap@ o Sana Karuza kahi o keia poe ae la i pepehi nui ia ai. Aohe i hookolokoloia kela poe.  Iwaena oia heluna he poe alii pualikaua a me aumokukaua, e hoomaka ana mai ia Ilamuku Amieda da Game.  Mawaho ae o keia ae la ua lehulehu na poe i pepehiia ma Curita, me ka palapala hopu ole, ma ke kauoha uo a ka peresidena.  Ua oleloia no hoi na lehule@ na poe i pepehiia me ke kulaiia ana mai na kiekiena papali ma kapa o ka muliwai Parague, a iwaena o ia poe o Senora Lui Tu@ta, he lunamakaainana, he mei kakau kaulana hoi oia a i hoi aku i Berazila mai Bueno Ea malalo o kekahi hooiaia ana aku aole kona ola e hoopoinoia.

 

Pau ke Kuikahi Panailike o Kuba

            Mamuli hoi o ka holo ana o ke kanawai dute hou o Amerika Huipuia, ua manao ke Aupani o Sepania e hoomau hou ia aku ke dute ana i na waiwai o ia Aupuni e hoea aku ana i Kuba @ me na panalaau e ae @ Sepania, Nolaila, i Augate 25 i hoouna ae ai ke Kanikela Keuerala Amerika ma Havana i kekahi palapala i ke Kuhina Nui @uikawa, a i Sepatemba 11 nei i hoounaia aku ai ia Kubina Waiwai Kalaila, e waiho aku ana i ke kope i unuhiia o kekahi telegarama i loaa i ka la mamua ae i ke Kiaaina. Keuerala o Kuba, mai ke Kuhina Panalaau mai o Maderida, e kauoha mai ana i au Kiaaina-Kenerala la e hookau hou aku i ke dute maluna o ua waiwai Amerika e hiki aku ana ia mokupuni a me Poto Rico, mahope koke iho’o ka mana ana o ke kanawai dute hou.  O keia ka hoike pili oihana mua loa i loaa aku i ke keena waiwai o Amerika Huipuia no ke kau hou ia ae o ke dute e kekahi aina i komo iloko o ka aelike panailike i hoakakaia ma ke kanawai a Makinile.

 

Ala Hoohaunaele Kipi ma Rusia.

            Ma kahi kokoke i kekabi wahi kulanakauhale uuku o Rusia i ulu ae ai he hoohaunaele ana me na hopena ehaeha, aole nae hoi he ola i make.  Ua hoonele aku kekahi K@una ka ona aina nui hookahi ma ia apana, i na poe mahiai e noho hoolimalima ana malalo ona i ko lakou mau bipi.  No ia mea hoii ua piena loa ae na poe mahiai, a hele aku nei he 100 o ia poe i loko me na pu a me na pahi oki mauu i ka hale noho o ua Kouna la, makahi kokoke mai no i ke kulana kauhale, a lele kamo2o aku nei ua poe piha inaina la e hoopoino aku i ka hale, i pale oolea ia mai no hoi maloke e na poe kau wa o ke Kouna.  Mahope ih@ kekahi paio hahana ana, ua hoauheeia na poe mahiai a lehulehu hoi o lakou i eha.  Hookahi wale no kauwa o ke Kouna i eha.  Aohe oia i make ma na aoao a i elua.

 

Na Pualikoa Farani ma Loanogo.

            Mai Sana Paulo de Loanada, Aferika Komohana; ae ka lono e olelo aua ua hooleleia aku ma Loanogo he puali o 200 koa Farani me na pukuniahi pu, no ka hele loa aku no ka mahele aina o Anegire.  Aia no hoi na mana o ke Aupuni Kuokoa o Konogo ke hoouna la i na pualikoa, na pu a me na lake e ae me ka manao e kakoo ae no i ko lakou aoao o ka hoopaapaa, i hooponoponoia hoi mahope mai ma ke kuikahi i hanaia ma Parisa i Augate 15.  Eia nai, ua hopohope loa ia o ulele hakaka ae na pualikoa Farani a me Konogo.

 

Ki Pola ia aku ka Lunakanawai.

            Ua heopiolokeia ae o loko o ka aha hookolokolo kuloko ma Esele, Perusia, 1 Augate 27.  Ia la i hoekolokoloia ai he kanaka eli lanahu, o Lode [Lodz] kona inoa, a ua ahewaia no ka hoopahenehene ana i kekahi aliikoa imiperiala ma kekahi halawai ana o na poe socialisa mamua koke iho no.  Ua hoopai aku ka aha i ka lawehala @ hoopaahaoia no elua pule.  I lawa no a puka ka hoopai, ua unuhi koke ae ua kanaka la he pu-panapana a @i aku la he elua poka i ka lunakanawai, me ke ano puiwa, aoie nae hoi i eha.  Pau ia, ua kau ae ua mea la i ka waha o kana pu i kona poo a ki ae no me ka manuhei ole.  Ua pioloke o loko o ka aha ia wa a i ke ano akakuu ana mai hoi o na manao pihoihoi o kekahi o na luna o ka aha, ua hopuia oia a laweia aku ka pu.

 

Aha Hoolaulea Hawaii Opio.

            I ka po i uniki ai o ka Ahahui Hawaii Opio hookahi no mea i kaulana loa ai o ia ahahui, oia hoi, wahi a ka mea i hoomaoe ae, he h(K)uelo ka mea nana i hookumu.  Pela iao no, E ole no ua “huelo” la, ponopono iki ai na mele himeni a na lala o ia ahahui.  Hoolohe aku makou ia S.M. Kanakanui, e nunulu mai ana “rike pu tera bibi leso here ma te tura,” i kokuaia aku hoi ma ke ano paalalo e kahi Kanepuu.  O ka oi loa aku nae hoi o lakou a makou i hoolouo aku ai, oia no o Kimo K@ola, i kuhihewaia ai e na Kaepani hele i ka Hali Leta he hoalahui oia no lakou.  Iloko no o koua pouhaa uuku iki, he wahi nunulu no hoi kana, i ano like me ka pahiolo oki pahupu.  A mawaho ae hoi o keia mau leo @ ae la aohe lohein aku o ke Boloka, mea kakau o ka nupepa “Buletina,” o kona nihe uui popo o mua ka mea ikeia aku i ke ano piha io, i kupono loa hoi e ohiuhiuia.  Ua kokuaia aku kona leo tenora e ke aheahe malie o Keoni Maipinepine, me he ipu puhi ihu la, a e ko Kimo Makuaea leo waliwali hoi, i ano like paha me kela “ipu hokeo makani a Laamaomao.”  O na poe e iho hoi, he kokua wale aku no, me he mau “ipu keleawe kanikani wai ole” la.  Eia nae, ma ka panina o na hana o ia po, na lea no i Halalii.  I ka wa nae hoi keia i haupa iho ai i ka hau kilima a me ka meaono, loaa ana o Nakalena, he mea hao a huna meaono, aka, e ole nae hoi oia, lawa kona mau hoa iho.

 

Paani Kimpopo ma Kualoa.

            Ma ka Poaono, Sepatemaba 22, i maiamaia ai he paani kinipopo ma Kualoa, Koolaupoko, mawaena o na hui Roialisa o Iwilei a me “Hoohuiaina” o Kualoa, imua o kekahi heluna kanaka mahuahua.  Hoomaka ka paani ana i ka hora 230 a pau i ka hora 4”20 ahiahi.  Ia Roialisa ka mua ma ke kahua paani me ka loaa ana ia lakou he elua puni, a heli lakou iwaho; komo mai hoi o Hoohuiaina he hoo kahi wale no a lakou puni a hele nui ana iwaho.  Iloko o eiwa komo ana, ua loaa ia Roialisa he 24 puni kue i kona hoa paonioni he 10 wale no puni.  Ua piha hauoli na makaikai i hiki ae.  Mahope iho o ka paani ana, ua paholaia mai la he papaaina i piha me na ono a ka puu ma kabi noho o Bone Kauka i na poe paani a me na malihini, a ua ai a lawa, aohe hoohalahala.  I ka hui kiuipopo o Kualoa ka hoolawa ana i na poe paani o Houolulu nei a me na malihini me ka hale e noho ai a hiki i ka hoi ana mai.  Ia Bone Kauka ka hoelawa aua i na lio no na keiki paani i ka hele ana aku a me ka hoi ana mai a hiki i ka pali o Nuuanu.  Ua aie nui ua keiki o ka hui Roialisa ia Bonnie Judd.  O na hoomaikai a nui ia oukou, e na keiki o Kualoa.

 

            Mamuli no o ka Kale Aki hoop@, ua paa o Joe Feru (Keo Maile), he pokii ne Lipine, no ka hoike wahahee, oia a me Kipa Alapai pokii o Mrs. Isabela A. Aki.  Ua hoopalauia laua a o ka m@re wale aku no koe. O ke kumu o kela hoopii a Kale Aki, mamuli paha o kekahi palapala a ua Keo nei i kaua ulua kapekepeke ma “Kona Kailua paka one,” a i kamailio hoi ia wahine i ka hoi ana mai nei ua lilo ke kane a kono hoi ka huhu.  He mau la lehulehu ka hooloheia ana imua o ka Aha Apana a pau i ka Poakahi, Sepatemaba 24 nei, e i kahi ia ae i hoopuka mei ai ka Aha i kana olelo hoohelo e hoekuu ana i na mea i hoopina.  Hoka hou @ o Kale Aki ma keia hoopii “kihei pili huki ka ulua” a@ e uoke hoomano ioa nei.