Ka Makaainana, Volume II, Number 15, 8 October 1894 — Ko Malie Kahai Waiwai. [ARTICLE]

Ko Malie Kahai Waiwai.

Poakahi i hala i hooloheia ai ke noi a S. M. Damona no k& aeia oka palapala kauoha hope loa a Malie Kahai imua o Luoakanawai Kaapuni Waitina ma v ke kēena. ' Ua faaiho aku o S M. Damona i kona hookohuia i lunahooko-kauoha malalo o ka. palapala kauoha Nolaila* na hookohu mai ka Aha ia Keoni Kamaki i lunahoofronopono-wai wāi o $t 2,000 hona, a nana hoi e hoolaha sikn no na poe aie a e waiho aku iloko o 80 la i ka hoike helu o na waiwai a pau loa F. M. Haki no ka mea noi, J K. Kaulur-a me E. Johnson no na poe pili a i knleana. Ika Poaha ibo la i waihoia aku ai ka W. G, Iwini ma k* ano hope. n. Ua lawe oJ, M. Poepoe a na» 8. M, Eaaukai, he mau loio, a me 'iie Uilaoi* Makana [McCrurnj a me- j. he poe hoonoho hua kepan, i ka hoohiki e kakoo i ka Kepuhalika, a pela hoiine C. J. Matate, no kona wah laikini kuai waiona.

Ma kahi hoi o ko Kapena H, P; Waipa hookiekieia ana ae 1 Kapena Poo no ko Honolulu nei Oihatia Makai, ua liio ao o Ānaru A. mea malauia keena hookipa o ka Halewai, i Kapena no ka Wati Ekahi, a ua lilo ae hoi* kona wahi ia A, Mama, kekahi Keiki a C. Hama hana i uoho. kiai iho nei ka Oihana T>nte

Iw&eua o tiit ohua kamnaina i huh hoi mai ma ka Au?eteral:a o ka Poaouo nei, ua ikt* nku oiakou i* niiki WiliLerua mc kaaa waliiae a ine ku lauA kaikaun hiue mo na ola kino maikai Oiai lakou ma Kah*poni, um !oohi» no o Mrs. Wilihema t»t» kona niai pili maa, ka haiio, aka, ua palekana mai no tue hoi a ike hou no i kn ain* oiwi

Ua haawi makana no o 0 Hama t mea hana ili t kekahi pin? gn!a oman leiai ,T Akina, kekahi makai Vnmau o kti wal: elna, ma kr ano maWo * maikai iaia, no pani av.a * ka ipuka o koua hana :V i kn va i Joan akn ai na hemo : poakukiai oiu T?£ noku eliwa kihikihi ko ua nine 1a u\* ka hnaoW,> "\loba" mawAeun O no h hooko pono %m iki» hm&

mua, a pela like ana no ka hoi ma ka halekuai o kekahi haole o. ia apana no. Tle keu aka apiki a iue ka epa o keia poe haole p.akaha hilahila ole. oia ua ano hana ; i wahi no na poe makau walo a naauao pono o]e paha, e ai aku ai i ka lakou raauau kapuiu. E kapae loa aku i na ano haua poholalo a pau a mai no a puni a hoohiki āku. Aohe o kakou wahi pono iki ma ia ano hana ku i ke aloha ole a me ka ekaeka pu, E kupaa mau aku ! Ua imi na koe o keia au kamehai e loaa ko ka ia hui hoohiki aku. ī aha ai 9 T oolea ai hoi lakou a ano ponopono iki ke hoike aku i ke ao helookoa, aole hoi e nui loa ka hilahila. Ina aole lakou i makemake iki i ko ka lahui oivvi kakoo aku, ina no aole lakou e koi wale mai ana. Aka, no ko lakou ike aia no ilaila ko lakou pono, aoiie a lakou nana ae i ke ano o ka apoia ana aku o ka lakou mauiiu, aia wale no ka nana o ka.hpo.biki aku. Oiai hoi, oka ..Foao.ao.nei iho la ka la hope loa no ka hooliiki ana, ke noho nei makou me ka manaolana aole no i uui loa na poe oka lahui kumu i lilo aka mu kela aoao.

Eia hae hoi, īloko o ka noho aua o kn hapanui me ke kupaa man, ua lilo aku nei poe o kakou, mai na iii ulaula a na ili-puakea, no kahi hana e lawelawe ana a no ka uluhna hoi kahi i ke kali loihi loa rne ke akaka ole o ka raea e hanaia ana no ka ka lahui hopena. He mea ano oiaio no paha hoi kahi o ia, aka, aole ka hoi e hiki ia poe ke hoomanawaūui iki īho e like ia me makou a me ko ka hapanui ae. Akaka loa no pokole o na naau o ia poe, a mahope aku e mimihi nui ai. Iloko hoi o na hoaoia e ae aku ke Aliiaimoku i haawina uku hoomau nona, inā nae hoi oia e haawi pio aku ana a hoohiki aku mnlalo o na pakaha, aole oia i ae iki. A iloko iho la hoi o na la i jui iho la, ua nui ka walaau o kela ohua palemo alaula e haawiia i haawina uku hoopau loa i ka Hooilina Moi, ia Kama'liiwahine Kaiulani Ke manao nei no makou e like no me ka ae ole o ke Alii ka Moi pela ana no ka Hooilina o ka Leialii o Hawaii nei, no ka mea, ua kupaa oia ma kona aloha ma'kua, «loha lahui a me ke aloha aina, He mau maunu ekaeka wale no keia i wahi e ko ai o ko lakoii iini e hehiku loa i k lahui oiwī iiir o na Aln laokakoii. Ua oiaio loa e hoea hou aua kft PilrJelepia, a oia ana

boi ka mokuhae o Arlimerala Biadali (Beardslee), Aohe ana ka ana mau akeakoa ana mai i na liuna maanei, oiai f na ka lahui iio e Loomaopopo i ke ano kulaua h.ooponopono Aupuni a lakou e makemake ai', a na Hawaii no hoi e hookele iaia iho. Me he la nae oia ana paha ka raea 'nana e hana mai maanei i ka manao o ka Peresidena o Amerika Huipuia, aka, e noho no hoi kakou me ka nana aku, ina no ko kakou pio loa aku, a i ole ia, no ko kakou i lanakila ae paha hoi maluna aku o kuewa pakaha.

No ka manawa mua loa nae hoi ma ka moolelo o ko Amerika Huipuia launa piii Aupuni ana me Hawaii nei i hookohuia mai nei ke Kanikela-Kene-rala maanei i hope a i kakauolelo hoi na ke Kuhina Noho o ia Aupuni ma "Hawaii-nei, oia kekahi mea a kela ohua palemo alaula i hoike akea ae ai i keia mau la iho la. Pololei! A ke ole ka makou koho ana, e kaawale aku ana o Kuhina Wiiisi i ka aina e, ana KanikelaKenerala Mila mai hoi e hooko i ka haua e uwi ai na niho a e nau ai hoi oa kui o na kolohe. Oia ana paha ke kahuna nui naaa kakou e lapaau a ola, a e pule umi ae ai hoi ia lakou nei ma ae a make. Ae paha, oia paha, aole paha! Oiai aole i maopopo ia makou ia mea, o ka nana aku no ka pono ia mua.

la īuakou i hoaiai ai mamua aku nei no ke ake oka Papa Ola e kuai ia Kaiuailoa, a pela no hoi me ka iini o ka Hui Hooholo Moku mah u Pili-Aina e hoolilo aku no $14,000 (kumukuai pokeokeo nui), ua poina makou ia Keoni j Ina (lanua), oia no ka Hope- Peresidona o ua iiiii mokumahu laia he lala pu no hoi oia no ka Pana Ola. He keu io no hoi a ka apiki 'o keia poe, uie ke ake ntti no e hoopomaikai pilikino la! lakou iho mai k* uwi nialoo kna aku ika bipi-w&iu (waihona) o ka lehiilehu, ina no he pono a he pono ole ka hana e loaa tnai ai. O keia paha kekam o na bana pono ble loa, eia nae paha hoi, aohe a lakou nana ae no ka Jehulehu—e'hele |loa lakou pela, heaha ka lakou?

Pooiaikai uo ka mea i lilo i koo ikaika no keia Aupiioi kauiehai, no ka'we|i, ke pa I®o aku uo paha, he ko ka manao, Fela makou i ai bo T. Mar«, ke poo o ka Ligi Amerika, oi»i oia eia ke kukulu nei i kekahi hab kue kanavsai maloko mai o aa pakna pale ahi, Eia k©ia hal© ke pii nei a kokoke loa e paa m% alanui Moi mi no,

tna Ewa ibo o ke kahtfa oka Halewai kahiko a hali papu poao makai aku o ka palena makai loa o alanui Konia (Kamika uiamua). Ile hale kua laau i uhiia na pou me ka piu?a ahe piula 00 hoi 0 waho ae o hale holookoa.

He ku kahiko no paha ko kekahi hale oke ano e like me keia e hanaia nei, e kala ioa, ina i aeia. eke Aupuni, aka ; no ka ae ole ia a akahi wale no, nolaila,lilo mua ote ai no kek kahua kaiepa maikai loa ina Pake. Aia no ka makemake oke Aupuni ahe uinihepa a pohaka paha, ano ia mea i makauia ai a loihi ai ka waiho wale ana o ia wahi, Aka, ika ikaika nme | manao 0 Timi Mare, ua palahe ! mai ka paiu o keia poe a aeia I oia e hana aku e ka Aha Kuhina ! me ko Hoki Rowela kokua pu ! aku. LTa kue maopopo loa ia | ka manao o ke kanawai pale ahi, eia nae, aohe a lakou nei nana ae, oiai, 0 iakou 110 ia/Hookahi nae a makou mea i mahalo ai, he Hawaii aloha aina (Hanale Kiplli) k"e poo kamaaa a he poe oiwi aloha aina aku no ka hapanni o na paahaua malalo aku ona. Ua ! pale loa" fti ae na Thanao pili kalaiama ma ko Mare aoao ma keia hana ana i haawi ai 4 i na oiwi aloha aina. i Aohe maii mea ano nui *og i ' hiiiaia iloko o ka Ahaolelo I k'uikawa 1 keia Poaha iho la I ae 0 na hana maa mau ' a me na hsna i pau ole. Ua i hoike ae oajp h©i ke Kuhina ; Waiwai laenui he $3,531,625.49 : ka huina nui o ka aie lahui, Aohe no he nanaia mai no lahui, oko lakou pono wale no ka lakou i ike iho. Nui ka haawe la a auwe ka make e ! Ea, maewaewa wale.