Ka Makaainana, Volume II, Number 16, 15 October 1894 — Page 1

Page PDF (874.51 KB)

This text was transcribed by:  Susan Moore
This work is dedicated to:  My Dad, Santiago M. Simpliciano

Ka Makaainana.

          BUKE II----Ano Hou.                   Honolulu, Oahu,         Okatoba 15, 1894.                  HELU 16

 

Elima no Pua Lawa Kuu Lei.

Anoai ko'u ike malihini ana,

I ka ua Lokuloku a o Hanalei,

Me ka limu kaulana o Manuakepa,

I ka wai ne hone i ka aekai,

Maua pu no i walea ai,

I ka olu o ka hau pua melemele,

Maemae ia pua na'u e kui,

Lamalama i ke alo o Kawaikini,

E malama oe i ke aloha,

I ka wehi lei o ke kanaka,

Akaka wale no ia'u,

Ke ala o ka ipo Lauae,

Ka moani ana iho i ka poli,

Hooheno i ka pili aoao,

O oe ka ia e ka halia,

E ke onaona waianuhea,

Ke hea mai nei ke ala,

E ke oho laulii o ka palai,

Ilaila au me ke aloha,

Me ka wai kau a o Kemamo,

A he mamo au no ka heihie,

Na ka la a ke aloha e hiki mai ai

O oe ka ia e Anoipua,

Kuu lei Miulana poina ole,

Hauoli wale au e ke hoa,

I ko kauleo ana mai,

Kaua pu no ke pili,

I ka hale ali a ke aloha,

   Hainaia mai ana ka puana,

   Elima no pua lawa kuu lei.

             MISSES K.H. ME R.H.

 

Na Kiure Kumakaia o Kohala

   Eia malalo iho ka papainoa o na poe kiure o ke Aha Kaapuni ma Kohala, i loaa mai ia makou ma ke Kinau o ka Poaono nei:  L.M.S. Keaunui, D.H. Kaailau, R.K. Naipo, John Bell, Noa Lipine, Papa Pana, C. Uluihi, J.K. Naipo, John Lipine, Alika Iiilii, Kauhi, Kaowe Molale, Keoki Timoteo, Bila Meleana, C. Pukui, Puluka, Hukai Kaleinuiananamoku, Kamaka Naihe, Pita a me Kahoe Moealoha.

 

Palapala Hooilina a S.N. Kakela

   Ua waihoia ae e W.R. Kakela imua o ka Aha Kaapuni i ka Poalima nei ka palapala kauoha hope loa a kona luaui i make, S.N. Kakela.  O ka waiwai io i kohoia no ka waiwai paa he $15,000, a no ka waiwai lewa hoi he $450,000.  Ua haawi oia, mahope iho o ka ukuia ana o kona mau aie pono a me na lilo hoolewa, he $100 pakahi i na keiki a pau ana e ola nei, a pela no hoi i na keikikane elua a kana keiki i make, C.A. Kakela.  O ke koena iho a pau  loa no ka wahine, Mele Kakele, nona a no kona mau hooiliua, a oia no hoi ka lunahooko-kauoha me ka bona ole.

 

   Ua huli hoi mai o Bihopa Wilisi mai Hawaii mai ma ke Kinau o ka Poaono nei.

 

ULUHAIMALAMA.

Weheia ka Malapua Ahi a Kanuia na Uluwehi no ia Wao.

 

   E like no hoi me ka mea i hoike akea ia ae no ka manawa a me ka la e weheia ai a e kanuia ai hoi o na pua a me na mea ulu e ae ma kahi nona ka inoa kilakila maluna ae, pela no i hoea io mai ai i ka Poaha iho la, hora 9 A.M. a mahope mai.  Mamua ae o ia manawa, ua lehulehu na poe i pii aku me na mea kanu, maluna o na kaa a malalo no hoi.

Hoomakaia ke Kanu Ana.

   Ua hoea ae no ilaila ka Puali Puhiohe Lahui, a i ka aneane ana ae i ka manawa, a i ole ia, ua hala no paha he hapalua hora mahope iho o ka hora 9, ua uhene mai la lakou i  ke mele "Liliuokalani," a o ka wa no ia o Kama'lii Kawananakoa, ma ka aoao o ke Aliiaimoku, i kanu iho ai i kekahi kumu lehua o Mokaulele iwaenakonu, i hoopuniia ae me na ohawai a me kekahi mau mea kanu Hawaii e ae iloko o kekahi ponaha poepoe, a makai iho hoi o ia wahi i kanu ai o Kama'lii Kalanianaole i kekahi kumu lehua ahihi ma ka aoao o ke Alii ka Moiwahine Kanemake. Pau keia mau hana ae la, ua noa i na mea a pau, a ua hele no hoi ia wahi a eeu i na oiwi palupalu o kakou, e kanu ana i kela a me keia mea, a he mau oiwi oolea no hoi kekahi malaila e kokua ana.  He mea makehewa paha ke helupapa aku i na pua i kannia.  Hookahi a makou mea i mahalo, oia no kekahi wahi i kanu mua e ia no makai iki mai o ka puka komo, me ka inoa o ia kihapai e kau ae la maluna, a he ku maoli no i ka nani.

Ka Lanai Pea Ahaaina.

     Mauka iki aku hoi e keia mala, ma ka aoao maluna o ka hale noho o J. Mana, ua kukuluia ae la he lanai pea, a ilaila kahi i hoomakaukakuia ai o kekahi papaaina.  E houhene mau ana no hoi ka puali puhiohe i kela a me keia wa a hiki i ka wa ai, i ke kau pono o ka la i ka piko a mahope iho paha, me ka hoomau aku no i ka hoolealea ana a pau ka papaaina mua a ke Alii, o na Kama'liikane no nia kona a me ko kona kaikoeke wahi.  Ekolu papaaina i hoonohoia ai a ua ai na poe a pau i hiki aku a lawa pono, me ka hoounaia o kahi mau mea ai no kekahi poe i maopopo i hiki ole aku.

   O na keiki puhiohe no hoi kekahi i kanu mau wahi mea kanu, a he mau mea ulu Hawaii wale no hoi ka lakou o ke ano papa kahuna.  Mamuli o ka oluolu a me ka lokomaikai o kahi o lakou, ua loaa mai ia makou ka papa hoike a me na wehewehe ana o ka lakou

   Mau Mea Kanu Hookalakupua o ke ano hookahuna oiaio maoli no.  Eia iho no ia papa hoike:

   HALA POLAPOLA--Ko puni e Kalani o ka lei e, leiia hoi o Halaomapuana, onaona i ka ihu, huihui ke hanu iho.

   KUMU KOU--Ko hale kou e Kalani, k@ umeke kou,  ko ipukai kou, ina iho la i Uluhaimalama kahi i ulu ai, he ola no ka lahui.

   KUMU KUKUI--He kukui ka olelo a ke Akua, he malamalama ia no kou Aupuni e Kalani, ko kukui a i ke awakea, na kukui o Iwikauikaua, nana hoi ka moopuna o Liliuokalanii kekapu, ka Moiwahine o ko Hawaii Paeaina.

   AWA LAU--Ulu a lau ka pono o kou lahui, kou Aupuni a me kou nohoalii, e Kalani, i ka pono o ke Akua o la.

   KO PAPAA--Papaa ua lima o ke kalohe i ka pono o kou nohoalii la, e Kalani, papaa ka wawae, kahi nana ka hele, papaa na maka, kahi nana ka ike.

   KO KEA--Ulu kokea ka pono o kou Aupuni la e Kalani, keekeehialina iho la he opu ko kea.

   UHALOA--E na-i wale no lakou nei i kou pono e Kalani, aole e pau!  O Hawaii imiloa iho ia, ina iho he uhaloa, aoe pau ka loa o ka pono o kou nohoalii i ke anaia, nou ia a no kou mau hooilina.

   KUMU POPOLO--Popolo a Kane i kanu iluna, i hua iluna, i pala iluna, ina iho la i Uluhaimalama kahi i ulu ai.

   APE HAWAII--O ka ape iho ia e maneo ai na "lehelehe eueu hana lokoino" o na kane a me na wahine kipi i kou mau pono e Kalani.  Nanaia aku paha la!

   KO PILIMAI--Pilipaa ke aloha o kou lahui ia oe, e Kalani, nou i keia la, nou i ka la apopo a nou i ka wa pau ole; pili hoi ka pono o kou aina, ka lahui a me kou nohoalii nou a me kou mau hooilina no ka wa pau ole.  Amene.

   MAIA HAWAII--Ae, ua kaapuni au i ka nani o ka honua, mai ka poai anu akau a i ka poai oluolu hema, ua kilohiia e a'u na kualono o ia mau aekai, na wailele-huna, ko lakou mau kahawai lana malie, he oiaio, ua hai mai lakou i ko lakou mau nani like ole; aka, he hookahi wale iho no kilohana i ka'u ike, "o Hawaii no e ka oi!"  Ina iho la i Uluhaimalama kahi i ulu ai, he maia Hawaii, i kanuia ka la i o Hua, hua i ko Aupuni, i ko lahui, i ko nohoalii @ Kalani; hua i ka pono o ke kino a me ka uhane, ua hala ka hooilo, ka malama ino.  Eia k@ kukui ia ke a nei i ke awakea, na kukui o Iwikauikaua, nana hoi ka @oopuna o Liliuokalani, ka Moiwahine o ko Hawaii Paeaina i keia la a i ka wa pau ole, nona a me kona mau hooilina.  Amene.

 

Kela a me Keia        

   Mahope iho o ka hora 1 P.M. i pau ai ka paina ana, a i na hora hoi mahope mai o ia manawa i hoomaka nui mai ai ka hoi ana o na poe wahine kanu pua a me ka lehulehu pu no hoi kekahi.  Iluna o ka aoao alanui pohai o Puowaina kekahi poe makaikai kahi i nonoho nui mai ai.

   Ua kinikohu ae kekahi po@ wahine i lo lakou mau papale me na lipine waihooluu polu ahiehie i paiia me ka inoa o ka malapua me na hua palapala gula, a he hie maoli no hoi i ka nana aku.  Lehulehu o ia ano lipine e ikeia nei i keia mau la.

   Ua kuhihewa nae hoi makou no Mohalu ka po, a pela no hoi me ke ao, eia ka auanei no Hua a pau elua o ka po a me ka la, a me he la aohe no paha e nele ana ka hua ae o na mea hua, ka io iho o na mea io a me ka wewehi ae no hoi o na mea wehi, oiai, aohe e mohalu a olohaka wale, ua hala aku la hoi  ia me kona mau haawina paoa a pau.

   He pohaku eleku hoi ka mea kanu a Solomona Hairama, he mea hoomanao hoi no keia au "ai pohaku" ona a me kona mau hoa puhiohe e ai nui nei i kela ai kamahao o ka aina nei.  Ola no ua kanaka!

   Aia keia malapua mauka o Panoa, ma ka huli maluna ae o ke kahawai, makai mai o ka pa ilina Pake a ma ke alo iho o kahi noho o J. Mana, ua ewa iki ae nae hoi maluna.  No ke Aliiaimoku ponoi no keia aina.

   Iwaena o na poe a makou i ike aku ie malaila, mawaho ae o na Kama'lii elua, ua ike aku makou i keia poe iho e kanu ana i na mea kanu:  Mrs. Kahalewai Cummins, Mrs. Aima Nawahi, Mrs. Linahu Nowlein, Mrs. Mary Dickson, Mrs. Lilia Aholo, Mrs. Minerva Fernandez, Mrs. Kaniu Lumaheihei, Mrs. T.B. Waka, Mrs. Evaline Wilson, Mrs. Nore, Rev. S. Kaili a me kana wahine, Miss Eva Parker, Miss Helen Parker, Miss Lizzie Doiron, Miss Hanaia Kanahele, a me kahi poe e ae a nui aku a lehulehu a kinikini, a loaa ai kela oleloia--"kini Kailua, mano Kaneohe," ke hele la  "le i Kohala, i ka nuku na kanaka."