Ka Makaainana, Volume II, Number 16, 15 October 1894 — Page 3

Ka Makaainana.

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, OKATOBA 15, 1894.

 

NA AINA MAMAO.

---

Na Lono Huikau mai na Wahi Like Ole mai o ke Ao nei.

---

Make ka Moi Maori o Nu Zilani.

            Ma Kihikihi, Nu Zilani, Augate 27 i hala, i make ai o Kauhiao (Tawhiao), Moi o Nu Zilani.  Oia ke ahi kiekie loa iwaena o na Maori a ua pipili mau aku no iaia kona inoa Moi a hiki i kona make ana aku la i ke 70 paha o na makahiki.  Ua ike oia nona iho i ka loli ana ae o kona aina mai ke ano kahiko a i ke ano hou o keia ai, mamuli hoi o ke komo ana aku o ka ike a me ka naauao o Beritania Nui.  Oia kekahi keiki a Te Wherowhero (Kewelowelo), he mea hoi nona ka mookuauhau i hiki ole i kahi poe e ae o Nu Zilani ke hoopilipili aku.  Aole o Kauhiao i manaoia iwaena o kona lahui he kanaka naauao, aka mamuli nae hoi o kona kumu hanohano a me ka ili ana aku o na inoa hoohanohano hoalii a pau o kona luaui, oia kona mea i ihiihi loa ai iwaena o na Maori.  No kona aloha i kona aina a me kona lahui, ua hoole oia i kekahi haawina dala o @1,000 uku mai i ka makahiki a make oia, a ma ao ua lilo oia i luna aupuni kiekie.  Iloko o 1892, ua haawiia aku oia he uku hoomau o @210 o ka makahiki, a mamuli hoi o ke ao a kona poe kakoo aku, ua hoole oia ma kana nupepa pili oihana i ka manao e haalele i kona kulana a me kona mana iwaena o kona lahui i ke Aupuni.  Ua hoihoi aku oia i ka haawina dala i uku mua ia aku iaia, a pela i pau loa ai na hoaoia aku ona e lilo i mea ai loaa wale no ke Aupuni.  O kona mau launa ana me na mikanele, ua ano like loa no me ko na Hawaii maa i o kakou nei.  Iloko o na peloia ana o kona luaui e kakauinoa i kekahi palapala kuikahi, aole loa oia i ae iki, eia nae, ua kauia aku no kona inoa ma ia kui kahi pela a na mikanele me kona kau ole aku i kona pulima.

Komo Iapana i Kina a Nee Imua.

            Mai Sanahai aku ka lono i loaa i Ladana, Sepatemaba 28, e olelo ana ua hoikeia ae na ko ka iini o na Kepani a ua komo i ka apana Pake o Manakuriam a ke nee la no Moukedena, ke kapitala.  Ua oleloia ae no hoi ua ulu ae he hakaka mawaena a ua aoao paonioni a elua ma kekahi kaona mawaena o ia kulanakauhale a n@ @aa palena o waho.  Ma ia hakaka ana, wahi no a ka oleloia, ua loaa he lanakila kaokoa loa i na Kepani, a ua hookuene pono ae hoi ia lakou iho ma ke kulana a na pualikoa Pake i noho mua ai malaila.  Aohe mau hoakaka o keia hakaka ana i hoikeia ae, a ua hilinai ole ia hoi keia lono e na Pake e noho la ma Sanahai.

Kau ka Weli o ka Ohana Alii Pake.

            Ua lonoia ma Sana Peterbuga mai Kina aku, pela ka mea i hoikeia ae ma Viena, Sepatemaba 28, ua nui loa ka pioloke iloko o na apana a pau o Kina, a ua hiki aku hoi ke kulana o na manao hoihoi ole iwaena o na luna aupuni kiekie loa iloko o ia Emepaea a kahi e hiki ai ke manaoia aku e ala ae ana he kue e hookahulihia aku i ka ohana alii e noho mana la i keia wa.  He maikai a he akakuu mai no ka manao iwaena o na koa kumau, eia nae, ua hoopalaleha a hoomaopopo ole loa ia na mea no ko lakou hoolohe aku.  O na pualikoa e ae mawaho, ko ke Aupuni mau koa hoi ia e hilinai aku ai i keia wa, ke hana la lakou i na mea kupono ole ma o a maanei me ke kaha loa aku mawaho, a hoea loa no i ke kulanakauhale poo.  Ua neo loa ka waihona kaua e like la no me ka nele o ka waihona Aupuni, a ua lilo i hana nui loa ma ko ke Aupuni aoao ke kuai a hoolako ana aku no na koa e hele ia i ke kaua i na mea kupono e ola ai.

Pualikeua Iapana Nui Hou no Kina.

            No Tokio ae ka lono i loaa ma Ladana, Sepatemaba 26, e olelo ana ua haalele iho ia Hirosima ka elua o na pualikaua Iapana no ke kaua aina, oia ua puali i hoomoana ai malaila no lakou ka heluna nui o 30,000 kea, malalo o ka hoomalu ana a Ilamuku Kaua Keuna Oiana.  I ka la mamua iho ko lakou kau ana aku ma na moku iwaena o na hoike ohohia ana o ka lahui no lakou.  Ua makaikai kino aku ka Emeperoa i na puali.  Aohe i maopopo ko lakou wahi e pae aku ai, ma Korea a ma Kina paha, eia nae, ua olelo wale ia ae no e pau nui ana no ke Kai Melemele.  Oiai i ka Ilamuku Kaua Oiana wa e kaawale ai mai Iapana aku, oia no hoi ke Kuhina Kaua, e paniia ana kona makalua no ka manawa e ke Kuhina Moana.  Eia nae, iwaena o na poai pili Aupuni, ua manaoia keia haalele ana ae o keia pualikaua nui ia Iapana, oia paha ke keehina mua loa no ka nee aku no Pekina, a me he la e pae nui aku ana ma ka waha o ka muliwai e hoea aku ai i Pekina, ma ke Kaikuono o Pekili.  Ua oleloia ua hiki ole loa ke hoopioia na papa ma ia wahi, no ka mea, ua hoopuaiia e kekahi lepo pohopoho a puni a hiki ole hoi ke hoopae pono aku i na kanaka ma na moku a ma na waapa paha.  Nolaila, ua manaoioia ina paha i manaoia e nee aku no Pekina, aole malaila e hoolele ae ai i keia pualikaua nui, aka, ma kekahi wahi okoa aku, i oi loa aku hoi ka pokole ke ko ke aku no kahi i manao nui ia, oia na paia pa pohaku e hoopuni la ia Pekina.  He keehina keia hoopuni ana i na papu i aoia ake e kekahi aliikoa o Amerika Huipuia, he mea hoi i hoohala i kona manawa ma ka imi ana i kahi e hiki aku ai ke lawe pio mai ia wahi mai ka wa mua loa i manaoia ai o ke komo okoa aku a hooili i ke kaua ana maluna ponoi iho o Kina.

Hopo a Weliia ka Inoa o Iapana.

            Mai Sanahai ae ka lono i loaa i Nu loka, Sepatemaba 29, e olelo ana ua kipikipi iho la ka pualikaua Pake ma Wiji, ma ke Muliwai Ialu, oia ka pualikaua e  kue la i ka nee aku o ka pualikaua kumu o Iapana ma Korea.  Aia na kanaka ke kiola la i ka lakou mau pu no ka loaa ole o na lako, mamuli hoi o ko lakou okiia ana mai kahi aku e loaa ai o ka lakou mau lako.  Ua lilo na wahi pale kaua o na Pake i mea ole loa a he mea hoomeamea a hoomakeaka wale no ka olelo ana.  Aia he pioloke iloko o Pekina a ua komo aku ka maeele makau ma na wahi a pau ke hoopukaia ae ka inoa o Iapana a o na mea Kepani no paha a pau.  Ua hiki ole loa ia Kina ke kokua ae iaia iho.

Kulanalana na Poe Alakai o Kina.

            Ua manaoiaia aia ka Emeperoa o Kina ke mauao la e hoololi ae i kona poe kuhina a pau a me ka hoopau pu aku no hoi i na poe manadarina (kiaaina) a pau a me na poe e ae i lihi launa aku ma na hana pili kaua.  O ke kulana maoli o na hana ma Pekina, oia no paha ko ka Emeperoa hoala ae i kekahi hana e hoohiolo ai ia Lui Hana Kana, ke Kuhina Nui, a me kahi poe kalaiaina e ae.  A ina e haule io aku ana ke Kuhina Nui, alaila, o ka uluku ae no paha ia o ia aina holookoa iloko o kekahi hoohaunaele nui e kipaku aku i ka Emeperoa Tatara, a lilo hoi ua awakumoku kuikahi i mau wahi pioloke loa me ke akaka ole o ka hopena o na hana hoohaunaele.  Me he la o ka auhee koke ana mai nei o na Pake i na Kepani ma ko lakou aina ponoi iho, oia aku ana paha ka mea nana hooi loa akui keia mau hana kue aku i na poe alakai, oiai, oia wale no kahi maawe kaula i koe iho e hiki ai ke hooloheia aku o ka leo alakai o ke Kuhina Nui.  A ke moku io keia maawe, alaila, he maopopo loa ka nohoalii ae o ka uluaoa a me ka pioloke palena ole ma ia aina, a pau hoi ka hooloheia ana aku o ka hope o ka Emeperoa, ke Kuhina Nui.  Aole loa he makemake iki o na Pake i na anaina noho maluhia a ano akahai hoi o na haole, nolailam e lilo ana no paha ia kulaua noho malie i mea no na poe koa hoohaunaole e hooi loa aku ai i ka houluaoa ana, i hooi loa ia hoi mamuli o ka inaina no ko lakou pio a ano lilo ku o ka mana mai ia lakou aku.  Ke hoomaka la ka ikeia o keia ano ma ke awa kuikahi o Tienetesine.

Makemake e Hele no ke Kahua Kaua.

            Aia o Li Hana Kana ke noho la me ka iini loa e hele kino oia no ke kaua.  Mamuli o keia makemake ona, ua lonoia ae ma Sanahai, Sepatemaba 29, ua au aku ka Emeperoa i ke noi a ke Kuhina Nui e hele kino oia no ke kahua kaua, a me Lu Tai ana kona kahua-poo, kokoke i Kai Pina, kekahi kahua-poo o na koa e hoomoana la.  O kekahi kumu paha o keia iini ona, mamuli no hoi ia o kona hoohaahaa a hoohilahilaia, ua pau na hoohanohano mai iaia aku a koe kona mana, a o ia paha hoi keia e iini hou nei i wahi e loaa a e hoi hou mai ai.  Eia iho kekahi mau olelo i ano like loa me he wanana la.  "Ma ke ano kulana like hoi me na uila poino kaua e loaa maopopo loa ana ia Kina, e emi mai ana ka mana o ke Kuhina Nui a Hope Emeperoa a ina hoi e lilo ana ko na Pake hoauheeia i mea oi loa aku o ka popilikia, aole loa e hiki ana iaia ke hoomau aku i ka malama ana i ka maluhia.  He mea hoomalu pono a hoopololei loa hoi o Li Hana Kana, a me na uila hoopoino, aohe no e nele ana ka huli aku o ka lehulehu e kue iaia me ka inaina a lakou i uumi loihi loa ai nona."  Oiai hoi, eia keia mau mea ke ikeia la, a ua ko hoi ka wanana ma kahi o ko Li hoohaahaaia, nolaila, he mea paha no ka hoomaopopoia ma keia mua aku o ka hookoia o na mea e ae i koe iho mamuli o na hana o keia mua iho.

Na Lonolono Kaua o ke Komohana.

            Ua hoikeia ae aia na pualikoa Pake ke haalele la ia Korea a ua hoomoana nui ae ma kekahi wahi he 30 mile ma ke komohana aku o ka Muliwai Ialu.

            O ke kumu nui ka e holo mahuka la o ua koa Pake i keia wa, mamuli no ka ia o ka inoino o na pu a me na lako i haawiia aku i na pualikoa.

            Ua lonoia ae e hookaulua a e hoomoe iki ia iho ana ke kaua mawaena o keia mau Emepaea o Asia, eia nae, aohe he hilinaiia o ia leno.  Ua oleloia ma Ene-