Ka Makaainana, Volume II, Number 16, 15 October 1894 — KELA A ME KEIA. [ARTICLE]

KELA A ME KEIA.

Ua kipa ike aku o A. Hofenima i ke Aliiaimoku j ka hc>ra 11 a. m, o ka Poakahi i hala. Awakoa Poaono"nei i huli hoi akw ai ks Auseteralia no Knpalakiko iuē na ohua:/ me aa likaua he nui \ Aole i hiki mai ka puali keaka iio i upaia ai e kii uiai ans i o kakou nei ma ka Pekina d ka Poalima nei. Mai Kaual luai nei ka iohe ua pae aku kekahi mau a>ea oka moku ili Keoki,- Wilikoki i Kapaa iloko o ua pule i hāla ae. 'Poalima uei, Okatoha 12, i haaau ox;ii ai kA wahine a Kimo Kamahela, oia o Kuaihelani, he kai ka m a h'i nē f .m a Honolulu nei no. Aia ke laha la ma Maui ka rH r a »nalaria o ke ano inoioo, a ua loohia he 25 mau paahaoa Kepaui o kekahi niiihiko me la ano ma'i, He 12 mau Pake pihwaiwai i hopuia i ke awakea o nehinei mauka aeuei o Aala, aua kai lalani like ia ae lakou a noho ana i ka Haiewai, No ka hoeha ana o ka iawelawe lio o Manuela Reisi i kekahi keiki uuku, ua hoopaiia oia e uku i $§me na koina imua 0 ka Aba Apaua i ka Poakahi 1 haia.. Ua ukali pu aku nei o Keoki Makapole<ia īa Mr. a nae Mrs. A Hoffuung o Ladaua' no Kapalakiko ma ka>,useteralia o ka Poaono nei a huh hoi mai no ma la moku. He paikau hookahakaha ka na koa a ke Aapani Eepuhalika ika po Poalima iho la ma ke Kuea Haiealii, a ua kai hele ae lafeou ma na aianui me ke alakai - ia e ka puali puhiohe, I ka La Puie i hala, la 7 nei, i inalama ae ai ka Hai Waapa Matala he aha lealea hoomanao, maloko no o ko lakou halewaapa, no ka piha ana o ka makahiki hookahi oka eo ana mai o ka hanohano ia lakou mai ka Hui Waapa Healani mai, Imua o ka Aha Apana i ka Poaha in© la, ua hoopaiia o lakoha Kumalae a me S. Keliikuewa no k'a hoomuinoino holoholona, he eono mahina pakahi ma ka oolea, Ua hoohalahala hou aku ko laua loio i ka Aha maluna ae.

Ma Waiohiau, Kau, Hawai'i, i koohuiia ujai nei e Luoakaoawai J. H, Waipailaui uaa ka mare, i Okatoba 6 nel, o Bamu ela Kauhane, keikikaue hiapo aka Rev. J. Kauhane, ia Miss Barai H. Maliua, keknhi o uu kaikamahine a J H. S. Malina. No ia wahi no laua a elua. Aia ma Auwaiolimu kekahi wahine heonohonoho akua, o Luisa ka moa. Ma kahi o Paulo e haoa ai oia i kana mau hana hoopunipuui, aole nae he o'a iki o ka naa'i o ka mea anā e lawelawe nei. Pela mai ro makou lohe kekahi makamaka mai e noho ana ma ia wahi. Ualo o Kailuu. Koolaupoko, o I). Kekona a me Joe Puni i ke anmoe oka Poalima iho la no ka hopu ana i keknhi Patce hoike hoopnnipmn, Ua loau aku un P.ike la iloko o kekahi wahi hale pih, aua hoohiki loa uia'i lakou iluna nei i ka h<»ra 10 kakahiaka o ka Poaono nei.

E nana ae i kekahi hoolaha hookapu kai lawaia e puka aku nei ma keia helu. Eia ke hoomakaia nei ka eli ana i luawai aniani hou maloko 0 ka pa 0 Makale, iwaho o Pawaa, e ha 1 oahanan Makanalese. Ekohi mnu l-anako pakapio i weheia i ka Poakola nei, pela ku hoikeia ae ma ua palapala Pake 1 lu a i pai hele ia ma na alanui. He kanaka pupnle ka i laweia mai maluna o ka Pelē i ka La Pule i hahi mai Koloa, Kauai. Ua ukali pu mai no uāe kana wahine. O keia PoBono ae ka la hoano o Luka Hemolele, ka Aposetole a me ka Euanelio, He pau anaina haipule ko ia la ira na luakini Roma me Enelau.i Lehulehu na haumana o ke kulanui o lolaui i loaa i ka mai puupuu ulalii, aohe nae hoi he hopohopo ana, oiai, eiaj no lakou ke kiai a ke malama pono ia nei. Ua hoopii ae nei kela haole m.akapo i haule. ai iloko o kekahi lua ma alanui Moi nei, i kahi manawa i hala hope ae, no $10,000 koi poho i ke Aupuni, -He la nai iho nei ka Poakolu iho la iwaeua o na ludalo. a. ma-

muii hoi o ia i paa ai kekahi mau hale j a - l a i Qia ko lakou la -kala'hala a hookeai nui, Ua ku eku ma īokohHUia, lapana, ka mokukaua Gereruania Alekanederine raa ka ia 25 o Se> patemabg, a o ka Akona ma ka la 26, ae mai Honoluliji aku nei. He mau Pake kalaiwa kāa ka i u hoopaiia imua o ka iAha Apana i ka Poakolu iho nei no ka hoomainoino holoholona. Ua hoopaiia kekahi he |5, a ua haa : lele hoi kekahi i kona bola o $10, Ma ka huakai miia a ka Auseteralia a aie Pekiua i k-aaleie hke ai ia K.ou nei Ha ku e aka ka Auseteralia i Kapajaklko he 14 hoia inainua o ka Pemna. A me he mea la pela an| nq uia huakai aku $ laua. Ua hopuia i ka Poaono nei o Kolii, he kane, no koua kanu malu ana i kekahi bebe hou loa me fea hoike moa ole |i ka Papa Ola. Na kana wahine no ua ke* iki la, a i keia mau la aku nei no ka hanau ana mahppe aku o Kawaiahao, O ka puhiohe hoolaulea a na keiki puhiohe-o ka Bana Lahui i haawi ai no ke Komisina Beritania ma ka Hotele Hawaii i ka pp Poaeahi i hala, ua piha no i na makaikai, ke hele la a hookeke. A i oi loa aku no nae paha hoi i ka liaawi ana iho o ke Aliiwahine u ka jJ>o i kona malamalamu. Hora 11 o ke auunpe Poaono uei, ma kahi kokoke i ka huina o na alanui Aiakea ipe Moi, ua paewa ae ia kekahi cj na kaa hapaumi mai luna aku o ke alahao a hu iw T aho» hipa pu aku la na iio a pakele mpi huli pu ke kaa. Ua hou ia a kau iluna o ke aluhuo, a o ke kaa hope ioa ho hoi ia e liuli hoi aua no waho o Funjttliou. Iloia 5:30 o ke ahiahi Poaliina nei i pili ;»jaī ai ka mokumahu Pekina i ka uwapo Pakipika m'i»i lokohama a tno līi»!iakona mui, uio ka iawo pu mai ia l'i ohuu Kopani a me 577 ohim Pake no o:;<-l. Auwiua hi, hora 2 # o ka Po iono nyi i ho!o loa aku ai uo Kapa'ukiko me kn hiwe pu aku i kekafii mau helnna ukana knkaikahi, aok oke k'ti»

lloko iho nei o ko Samuela Paka kue i ko Kimo Pelekane hookohuia i kahu waiwai no ka moopuna a o Keo Kaaka ma ia wahi, ua hookohuia mai no nae oia i ka Poalima nei e Lunakanawai Kaapuni Waiiina, malaio o $5,000 bona. j Mamuii o ke ohohia mau ia o j na leo mele'a na keiki puhiohe j Hawaii, uoUiia, ua lilo inau ia | lakou na hoohauoh ana i na aha j hoonanea a hoolealea a na haole o kakou uei iloko o ka pule i ha* la iho la. Aohe kiiia aku o ka hana Pi Gi. Oia aku la, aohe e ai i j ka pohakn. ona mahhini ma i:a Hoiele Hawaii ka oi-loa aku o ke ake ia lakou. Ekolu hanauna o kekahi ohana hookahi i bapetizoia i ka aawina la o nehinei, maloko o ka | luakini Bana Anaru i ke auaina | pule Hawaii, e ka Haku Bihopa ! o Honoiulu, oia ka ohana Karati i o uka o Makiki, mai ka makua- i hine, elua hookahi j kaikamahine, hookahi moopuna j kane a me hookahi hunona wa- ' hine. He poe wale no lakou a j pau ua 00. I Ua hoi hou mai o 11. W. Peke, hunona a W. G. Nidamu

o ke-Kufe Hoop olole i o K e one^Hula, a ua lilo i mea i Leviia no ' ka hoomau'a-; Mejip4i,sa • ; Episeeo- j pala, i ano like aku paha me ka . hoomana Kalavina. I nehinei ! oia i hoomaka mua loa ai ma ke keeha o luna o ka halekuai ma ke kihi hikina o na alanui Papii me Hotele, mauka iho o ke kihi 1 0 Mouikahaae. ! Ua paa o Ba m K. Moe, he s paahana uo ka halepai Holomua I 1 ka hopuia malalo o kekahi pa- I lapala hopu i hoohikiia e Keoki | Peredenehega, no ka wawahi j hale, ma ke komo aua- iloko o I kona halenoho Kapuukolo \ uei i k& hor« 10 a. m. o ka Po«- > lima nej. Tna e kn io keia hewa j iaia, e poino ana oia, no ka mēa, ? ua maa oia ia ano hana a ua • noho mua no ia Kawa. j Ua hoike ae o Alapaki Kauka : ame Pi Ki Keoni ma ka laua \ leta i ka nupepa Awalakaika a I na welo mikanele, o *ke kumu ka ! i kahea ole ia ai o Rev. S. B. L. Penerose i kahu no ka luakini I Halepapu, no ke puhi 'paka a ! me ka īuu i na mea i hoawaawala. O keia no ke kahunapule i noho haiolelo iho nei no ka ma- | nawa no ua Halepapu !a a hoi aku nei.

Imua o ke k&u kiure mai nei ma Kohaia, ua ae okoa kela Kepani pepeliikaa; ka o Kona Heina i koga liewa ma ke degere elua, a ua hoopaiia e noho ma kahi paa 110 iwakalua makahiki. Pela no hoi me ka hihia moekolohe o Beni Paakni a me Wailuu Kekaula, ua ahewaia ka wahine kanemake a hoopai dala ia. He keo a ka apiki, pakek ke kane, ka mea e hlki ai ke liewa pu, a kopiia hoi ka wahiue. He puu dala ka ua Kepam o kakou uei i lulu iho uei uo ke kokua ana i ka Ahahui Kea Ulaula o lap&ua» oia hoi, he ahahui ia o ua poe kokua a lapaau i na poe i eha iloko o ke 'kana. T T a loaa he $8,000, he f?,000 na ko H.iwaii poe a h£ f5,000 hoi na k<> Oahu nei poo, a uū. hoonnai;\ r,ku nei keia puu d{ila i Tanana. īle kauku Kepaui kekahi i hoi nku nei no ko komo akn iloko o nn haua o ia a'iahui» na ko onei pch iu. ! Ihh i hoouna aku nei.

No ka hoopuka i na olelo ino imua o ka roakai, laa hopuia iho la o Rosina, he kaikamaMne flawaii, a hoopaaia i ka Halewai i ka auwina )& Poaha iho la. Ua onaia oia, a e noke ana i k§ kaa iluna o ka lepo rae he puaa la i ka wa a ka makai i hopu pi iaia £ne k« uoke ana i ka uwe kuwo. LJa htopaiia imua o ka Aha Apana i ka Poalima nei, a aia oia i Kawa e noho mai la. Ua huli hoi akn o Kapena Milisapa oka Puali Hoola ma ka Ansetera!i» oka Poaono nei no Kapalakiko, no ka hooman ana aku kana hana ponopono no ka nnpepa *'Ke Kahea Kaua." A waiho iho la oia i kana hana maanei i kona maii hopē/ 1 Hawaii aku nei oia kahi makaikai ai i ka iWhine o ka Lua a kela Kinau mua aku nei. Po Poaha iho la i oki ai kekaM Pake, o Tai Loi kona inoa, i kekahi keiki Pukiki o 14 makahiki, me kekahi pahi mauka o Kaalaa. Ekolu moku maluwa o ke poo a hookahi ma ka lae; a ua hiki ae ms ka makuakane i ka Halewai me ka paumaele i ke koko. Ua haawi pio okoa ae qo ua Pake ia-4-kafeaMaka Peialima nei a heino no malālo o ka bona. O kahi Pake ia e wili nei i k« papapai o ka Holomua. Auwina Ia Poaono nei i mala ma ai ka Hui Hooikaika Kino i ka lakou mau lealea ? ma ke kahna kinipopo hou ma Knlaokahua, a ua holopono na mea a pau i hanaia. Nui a lehulehu na poe makaikai i hiki aku malaila. Na ka puali puhiohe Aupuni i hoonanea ae Ua maheleheleia na makana i na p<se ia lakou ke eo mahope iho o ka pau ana o na lealea, a o'ke koena iho i keia la e hoopau loa i& ai.

Inma o ka Aha Apnna i kakahiaka Poakn!ii i hala a ani wale ka la i hooloheia ai kela hihia hoeha o »a makai kaulio, Keleme a me Ko<iese, a ua ahewaia laua. Kamaiiio oolea loa ka Hope lianmku roa ke kue i ka laua mea i baua ai ma ke alo iho o ke keena o Ka liamuku Ua hoopaiia laiia e uku i $50 pakahi aua hoohalahala aku i ka Aha maluoa ae. 0 kahi mea kamailio loa ia hoi no lana, oia ko laua kii ana ia J. L. Kaulukou i loio no laua. Heeha hoi ka hewa o ia ? Sepatemf>l> v 17, ma Pune,Htiwaii, nā poiia I\o \a eka ualu ka waa o Kalaokahaku a me K:\hai, oiai laua e makaukau ana e hele no ka lawaia. Ua okaoka liilii ka waa i ka nokeia ika paluku eka nahi, a o Kahai ua pae pouo i'kula, o kekahi iho hoi o la*ra ua lilo i ke ka% a be mau sekona mahope iho, loheia aku la ka }# 6 Kalaokahaku e kahea ma* ana e kokua aku, Ua au aku la he elua mau kanaka a k>aa oia a me ka eleu uni ua pili «ku la he w&a ma kahi o ka mea piiikia a kau ae la l&kou a pau iiuna. Ua hele a paupauaho k$ mea i lumilumiia e u& ale.