Ka Makaainana, Volume II, Number 18, 29 October 1894 — Page 2

Page PDF (793.44 KB)

This text was transcribed by:  Michele Higa
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Makaainana.

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, OKATOBA 29, 1894.

 

LAUOMIDIHAE

KA

U@ I MOHAI IA I KE KOKO

KA

NANI I ALANA IA I KA OI O

KA PAHIKAUA.

 

Ka Mea Huna iloko o ke Kiaha

Waina

Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke

Kuikele.

A O KE

KEIKI NUMAREDINA

KE

Komo Lima Maka Popoki

 

MOKUNA XIV.

Alo hoa i ke ehuehu no ka aina o Hiureta Ke kilokilo wahine iwaena o na enemi Ka pah@kaua a ka mea hookahi imua o na enemi.

            I ka pau ana ae o ka paina ana a ua poe kamahele @a, ua hali ae la a nana iluna o ke aouli ia mua hoi o ke alahele ana e alo aku ai me kona mau hoa, no ka hopena o kana huakai imi wahine, ka mea hoi nana i hoolauwili i kona mau noonoo opiopio, e imi aku i ke alahele a kaua aloha e noho mai la i ka iu o ke aupuni o ke Ao Olino, a pane ae la o Numaredina me ka leo nahenahe.

            "Pehea la ka loihi i koe a hiki aku au ilaila?"

            "Ekolu i koe, a ike aku oe i ka nani o ke kihapai a na kupua i hana ai me ko lakou mana, E ahonui, e kuu keiki," wahi a ka leo kamahao i pane mai ai.

            No ia mea, i ka@oha koke ae ai oia i kona mau kaikuahine e kau ae maluna o ka ho, a lekei ae la no hoi oia mahope, a oia no ka wa i hooma lo mai ai ua keiki la i ke kaula kaohi o Huneta, a iele aku la ua lio la no ka aina o Hiureta, o ka pahikaua elepam.

            I keia manawa a lakou e lele nei no @a aupuni la, aia no ka aina o ke Ao Olino ke noho la me ka makauka@ no ke pale ana mai i na poe a pau e komo aku ana ilaila. O ka malamalama o ke ahi iluna o n aupuni la, oia ka lakou nei e ike aku la, a o ka halul@ @ na mea kaua oia no kekahi a lakou e lohe aku la i ka halulu.

            No elua la  a me ka po hookahi @a kau aku i@ lakou iluna o na aina la o Hiureta, eia nae, aohe o lakou ike wahi kanaka aku. O ka uliuli maikai o na mea ulu o ka aina oia ka lakou mea i ike aku, a o na mea a pau, aia ke waiho mai la imua o lakou me ke pohihihi.

            No keia mau hiohiona pahaohao a lakou e ike nei i ka waiho mai o keia aina nani imua o ko lakou mao maka, ua pane ae la o Murisedela:  @ole paha he kanaka o luna o keia aina e noho nei."

            "He kanaka no, malia ua pee nui iloko o ko lakou mau lua," wahi a Numaredina i pane aku ai ia Murisedela.

            Nolaila, hoomakaukau iho la o Numaredina i ka lakou huakai hele iluna o ua aina la, no ka imi ana i na enemi o koua mau kokua.

            Kau ae la kona mau kaikuahine maluna o ka lio a helewawae iho la oia me kana wahi ilio punahele Liona, a hele nui aku la me ka maopopo ole ia la kou kahi o ka enemi e noho ana o ia aina.

            Ia lakou e nanea ana i ka hele lohe ae la lakou i ka nunulu ana mai o kekahi mau leo ano e, a iloko o ka manawa pokole oili mai la he mau haneri o na elepani na hele a hae, a iloko no o ia manawa i hooiliia ai ke kaua weliweli mawaena o lakou. Ia Numaredina hookahi no, ua pau iho la keia mau pilikua i ka make, a ke ikemaka nei hoi o Mursedela ma i ka ikaika lua ole o ko laua kaikuuahe imua o ka nui alu a na kupua, ua lilo nae ia i mea ole imua o Numaredina, ka eueu o ka honua, a o ke kaeaea hoi o ka lewa.

            Aole nae i pua mai na kanaka kupua o ua aina la. No ka mea ua nee hou mai la he mau tausani o lakou me ka maopopo ole o kahi i hele mai ai. A ia wa i ikeia aku ai ka hahana o ke kaua mawaena o na aoao elua. I keia aku la hoi iloko o ia wa e hooiliia ana ke kaua he wahine me ka aahu keokeo e holo ana mamua o Numaredina me ka haawi ana i ka make mainoino i na kanaka o ua aina la, a hiki i ko lakou pau loa ana i ka lukuia e na mau olali la nana e hoonaueue mau nei i na kupua o ka lewa.

            Aka nae, aole no i pau mai na kupua o luna o na aina la, ke @ee hou mai la no me ke alakai ia e ko lakou alii, ka pilikua Elepani, a me ka leo nui i paue mai ai na elepani la:

            "O@ai oe, e keia keiki hookano i hele mai nei iluna o ko'u aina e pepehi wale ai i ko'u mau kanaka."

            "O Numaredina au o Hurema, ka imi mea pohihihi i ka mak@ o ke kuikele. A heaha ka'u ninuu i@'u?"

            "E make ana oe ia'@ ano, a@le loa hoi @ hiki i kou kokua ke hoopakele ia oe mai ko'u mana ae," wahi a ua pilikua la i pane mai ai.

            "E pepehi aku iaia, e Numaredina, aole oia i lawa me ka ikaika e kue mai ai ia oe, e kuu keiki," i pane iho ai kahi kilokilo wahine.

            O ka wa no ia o ka kakou koa i lele aku ai imua me kana pahikaua a oki aku la i ke poo o ua pilikua elepani la. O kahi ilio hoi ua lele aku la oia a nahu aku la i ka lima akau a moku ae la, a miki mai la hoi kahi luahine e ho a i ke ahi a puhi aku la a hiki i ka liio ana i puu lehu.

            Ia manawa i hoomaka aku ai o Numaredina e luku i na kupua a pau a hiki i ka neoneo ana aohe kupua i koe, a waiho kanaka ole iho la o luna o Hiureta, a lilo ae la ia lakou nei ka noho hoomalu ana ia aina.

            Nolaila, he e@na wale no Aupuni i koe a lakou e alo aku ai i ke ehuehu, a o ka hoea aku no ia i na ipuka hao o Numere, kahi hoi a ua o Lauomidihae e noho mai la.

            Iloko o kela manawa a lakou e noho ana me ka nanea no ka nana ana i ka nani a me na luhiehu o ua aina kamahao la i hana ia e ka lima o na kupua, a e walea ana hoi i ke ala huihui o na ea o ua aina kamahao la, aia hoi, ua lohe aku la lakou i kekahi halulu ano e me he olai la, e hoonaueue ana i ka honua palahalaha, a lohe pu aku la no hoi lakou i kekahi mau mea e noke ana i ka hoopaapaa, a ua hoopuiwa loa ia lakou no keia mau leo hoopaapaa, me ka maopopo ole ia lakou, a hiki i ko lakou lohe maopopo ana aku i kekahi leo i ka pa e ana mai me he hanehane la penei: e hoomanawanui iho i ka ono o Lauomidihae a pulelo hou aku i keia pule ae me kona mau kuhinia i hoomakaukauia iluna o ko makou pakaukau, a na oukou hoi ia e noke iho i ka nuu i na ono a kakahe na haae a paki ke kuha, oiai, i keia pule ae e kuukuu mahe ia aku ai ka holo hapakue ana, oiai, aole keia o Mine, e kuupau ia aku ai i ka holonui, oia h@i, "Ina o Mine kuu lio holo, mea ole ke alu me ka ihona pali, i ka ua mea o ka hookuu pau loa, noonoo ole iho no kauhale kahi."

(Aole i pau.)

 

            Lilo i ke Sake na keiki hoonoho hua kepau o ke "Aloha Aina," i ke ahiahi Poaha iho la, manao ole ae i ko kauhale poe. No use, too much Japs.

            Aia i Halawa, Molokai, e noho ai ka Ahahui Opiopio Imipono Karistiano o na mokupuni o Maui me Molokai ma ka la 5 aenei o Novemba, hora 10 o ke kakahiaka.

 

NA MOKUPUNI.

 

Mau Lono Huikau mai na Apana Kuwaho mai o keia Paeaina.

 

Na Lono Hoohialaai mai ka Panalaau
mai o ka Ehaeha.

 

Hoopau ana.

            MAKAI PEPEHI PAKE Ma kekahi po, ma Kawaluna, Kalawao nei, ua hele aku la ka makai C. Kopena a me kana wahine, ma kahi o ka Pake, o Akona ka inoa, a noi aku nei i bia, ua haawi mai nei ka Pake me ka maikai a hiki i ka noho ana iho o ke alii. Ia wa ua ala mai nei keia Kopena a pepehi i ka Pake, ike iho nei ka wahine, holo aku nei i poe kokua, a ua ike aku la kekahi poe eha lakou, aole nae e hiki e kii aku a hiki i ka hiki aua mai o na kokua, eia nae, ua loaa iho la ka Pake i na kalopaa o Waikolu.

            Eia nae ka mea kupanaha, ua hopu iho la keia makai no ka hana bia, me ka loaa @e o ka palapala kena mai ka Hope Makai, A. K. Hutchison, eia nae, hopu iho la no keia.  Nolaila, ke ao aku nei ka Hope Makai Nui iaia, aole e hana hou ia mau hana me ke kauoha ole ia aku.

            E na makai i loaa ka palapala hookohu mai ka Repubalika mai mai hana hupo e like me keia makai puni rama a @makoko i ka Pake. O keia makai he kamaaina no i na Pake a pau, a he loa@ wale no ia mea iaia. Ma keia hana ana, aole i mahalo ka Luna Nui iaia, i ka hopu wale no me ka palapala hopu ole. Mai hana hou oe me ia.

            Ma kekahi la ae, ua hiki aku nei keia Pake imua o ka Luna Nui, a hoopii aku no kona hoehaia ana e ka makai a me ka lawei@ ana o na mea liilii a nalow@le aole i ikeia, ma ia mau kumu ka Pake i hoopii ai. Ma ka ike kilokilo o kou kiu, aole no e hoopaiia keia makai, no ka mea, he huluhulu pakaihu a he pili aoao no Lunakauawai a me Hope Makai Nui. Ua hiki no, nana aku ia mua.

            NO NA HOOMANA LIKE OLE

            I keia mau la@ ke hele mau nei ka Rev. S. C. Kealoha iwaena o na hoabanau Kalawina, e imi pono ana i @a hipa e noho ana ma ke kahua ma i n@i. A ma kona imi ana iho nei, eia ka he nui loa, aia ma na home Bihopa a me Balaawina, a eia no hoi ma ka Home o ke Ola. Ma kela mau home ae la, ua hookomoia i ka hoomana Katolika, oia ka makemake o ia poe. Ma keia la a u e kakau nei, ua hala aku ia no Kalaupapa, he elima keiki o ka Haukipila o Goto, no ka ninaninauia ana, a no keia