Ka Makaainana, Volume II, Number 19, 5 November 1894 — Page 3

Page PDF (928.79 KB)

This text was transcribed by:  Paige Okamura
This work is dedicated to:  Anake Lolena

Ka Makaainana.

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, NOVEMABA 5, 1894.

 

NA PALAPALA.

            Aole maluna iho o makou ke koikoi o na hala a me na hewa no na manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka, aia no maluna iho o na poe na lakou i kakau mai.

-----

He Pane ia Kiliopu (k), a i ole, (w) paha, o Kilioku, Kau, Hawaii.

MR. LUNAHOOPONOPONO:

            E ae mai oe ia'u e hamare ae i ka lae o Kiliopu, kela eepa nui o ka pali o Kawelohea, i ka poinanalu la, malaila iho; i lohe ai o Kauai i ka uina o ka lae, a i ole, i honi ai i ka hohono o ka hulupuaa, o ua puaa kupanaha la a Olapana.

            Aia ma kou helu 11, Sepatemaba 10, 1894, i ike ai au i ka pane a ua Kiliopu hohe wale la, nona ke poo, "Hu ka Aka, a Mamae ka Iwiaoao." Ma ka nana ana i kona kukulu manao ana, he elua no mea i ikeia. 1 -- He kauwa, a ina aole pela, he mea hoopaanaau inoa no ka eueu o Kona Akaua (J. K. N.). Ua hiki pela e ikeia ai he alii kahi, a he kauwa kahi. 2 -- He mea wehewehe i ke ano o kela huaolelo "Ripubalika."

            No ka mahele mua, aohe a'u olelo ana, oiai, ua ikeia no kona oiaio, oia hoi, he haku kahi, a he kauwa kahi. No ka mahele elua, e like ole ana paha ka kaua mau wehewehe ana, aka, he mea ole ia, o ka'u wale no, e wehewehe ana au penei:

Ri -- E liia ana na poe kakauinoa ole e like me Kiliopu.

Pu -- E punukuia ana ka waha, ka ihu, a me ke alelo o Kiliopu.

Ba -- E kiolaia ana o Kiliopu iloko o ka pa puaa a Ahina o Naalehu ae nei.

Li -- E liia ana o Kiliopu no ka hewa aeahaukae

Ka -- E hamoia ana ka waha o Kiliopu me ke ka, i ole ai e hoopunipuni hou.

            No na mea e pili ana ia Pali, waiho aku no i na pupule e hana nona iho ma ke ano pupule, a mai hana wale aku i ka pupule no na ahui maia, he maia ke kanaka, a e hua ana no. No kau mau olelo kuamuamu i ka paakai, a pela aku, ua makaukau kou rumi no ka make mau loa ma o. He oi aku ka mana o na olelo a kamalii ia Elisai, o ka hopena nae he poino, a oi loa aku. Ua hoike mai oe ia oe iho ma ke ano hupo, kohu kanaka ole, a ua hiki no ke oleloia, ka eepa nui o Kiliopu, a i ole, ke deragona ulaula o Kiliopu, Kau, Hawaii, a'u e olelo ae nei, "ua kaupaonaia oe ma ka mea kaupaona, a ua ikeia kou mama ana."

            Nolaila, owai o Kiliopu? Ma ka nana ana, aohe kanaka o Kioloku, Kau, ma @ia inoa, aohe he kane, aohe he wahine, aka, he pipi kauo ka mea nona ia inoa, oia ka pili o Anapau kela mau pipi ko kaa a J. Kekaula o Waiohinu. Auwe! Ke kuhi nei au, he kanaka. Eia ka he pipi o Kiliopu. Ha Kiliopu! Ki Kiliopu!! Ina he pepeiao lohe kou, e Kiliopu, kela pipi u-mo, e aloha a nui. Malie o ike iho ua pipi la ia "Kiekie Kau hanohano i ka makani. He ipukai pohina ia na ke Aeloa."

            JOE OPUKOA (Makua).

Waiohinu, Kau, Hawaii.

-----

Pane ia S. K. Niula o Waiakea

 

MR. LUNAHOOPONOPONO:

            Ua ike au i kau pane, Okatoba , helu 14 o KA MAKAAINANA maluna o kau pahenehene a pilikino ia'u, i ko'u kukulu iho ka i ka ike, wahi au: "E lohe oukou, aohe pilikia o Kalolena, aohe make, e hele no oe a loaa aku e ola ana no." Ke hoike nei au i ka oiaio ia oe, a ma ke akea, aole a'u mau pane hoike ouli ana a ano kilokilo hoi, e pili ana maluna o kela haku manao ino au e hoike akea nei a puni ka Paeaina, oiai hoi au iwaena o ka poai ohana o Kalolena e noho ana ia manawa. Ina he manao pohihihi kou, e ninau oe ia Mrs. K. Kalolena, nana e hoike mai i ke kulana o ko makou noho ana, aole o kou haku manao hoopunipuni e like me oe e huna nei i kou inoa ponoi a kapa iho oe o S. K. Niulalau. Maka'u oe i ke ahi ke hoike i kou inoa ponoi ia H. L. Kauanoano, o ikeia ko hewa haku manaoino, a kolohe a laibila i kuu inoa maikai. He kanaka au i kau ole ia e kekahi o na kiko kanawai kalaima o ka aina a me na ano e ae e like me oe ka haihai kanawai a na kou kaikuaana e uku i kou mau hihia kalaima ona i na makahiki i hala, aole no i hilinaiia oe e na poe kuonoono a me na hoa'loha o ko kakou poai nei. He mea oiaio, he wahi kanaka kakau manao nupepa oe, aole nae ma ke ano e pomaikai ai ka lahui, he hoopiha kolamu nae me ka waiwai ole. Maluna o kou hoike ana i na mea pilikino, he kulana haahaa loa ia o ke kanaka i hoonaauao maikai ole ia e like me oe, a pela no ke kulana o kou noho ana, aole no hoi ia he kalaiaina naauao. Mai hoao hou oe e hana i ka hoopunipuni i oiaio, aole hoi o ka pelapela i maemae o pa oe i ko makia. O ka'u hoike hope keia.

            F. W. POUAHILANI.

Alenoho, Waiakea, Hilo, Ok. 9.

-----

J. P. Kaloaumi Huna Inoa.

 

MR. LUNAHOOPONOPONO:

            E ae mai ia'u e pane aku ia J. P. Kaloaumi, no kana ninau ma kou helu o ka la 23 o Iulai, 1894, owai o J. Kanahele, o J. Ikaaka no anei? Akaaka no hoi au ia oe, e ka makamaka, a pela no e akaaka mai ai ka la a me ka mahina, a helelei wale mai no na hoku o ka lani no kau mau ninau. A o ko pane ole ia aku hou okoa mai nei oe i kau oo palau, a halahu ae la ma kuu mau kapuai wawae.

            Auhea oe, e Kaloaumi, o J. Kanahele, he mea okoa no ia, a i Moaula nei kahi i noho ai me a'u a hele wale aku la no i ka malama o Iune, 1894, a aia oia i Pahala kahi i noho ai. He kanaka no ia i kapaia ma ia inoa ma Kau nei, a i mea e pau ai kou kuhihewa no kona inoa, eia na hoakaka: Ua kapaia kona inoa e kona mau makua, o Kanahele a me Pae, o Keaka, a i ka hoopuka pono ana hoi ma ka olelo naauao o keia au, Jack Kanahele.

            Ina he kanaka maoli oe, aole o kekahi o na eepa o Waolani, alaila, e iho mai oe a Naalehu a ma ka home o ka mea hanohano, S. Peke, ninau oe iaia ina paha he kanaka kekahi i kapaia ma ia inoa, a nana no auanei e hoike mai i ka mea oiaio ia oe. Ua kamaaina na mea a pau o Kau nei ia J. K.. a owai la hoi keia wahi makamaka malihini e olalau mai nei? Ke manao nei oe, ua hanaia keia mea me ka huna inoa ana, aole, aka, me ka oiaio wale no, a ke hapuku aku nei oe i ka inoa nani o ko wahi aikane, nona keia hoohena ana, "He aikane punana na ke onaona." Ua ike no hoi oe he manu noho ole ke Koae i ka lua he kau hoolai wale iho no kana i ka welelau o na pali.

            Ma kahi o na puiliili au i pane mai nei, aohe i lihi launa aku ko hoa ma ia mau wahi. I hou mai nei hoi oe, no ko'u noho ana ma Moaula nei, pela iho la i loaa ai ia oe ka mea hoolaha ia Opukoa opio. Uhu! A ma kahi o ke akua, o ka'u Akua e pule nei, o Iehova o na kaua. Aohe au i lawa me ia mau akua liilii au e olelo mai nei, me he la, o oe no ka i lawa me ia mau akua liilii, ke palolo mai la ko waha. He manaolana kou e kamailio pu kaua he waha no he waha. Mahalo au i kela manao ou, e kuu hoa makaikai, a i ka wa hea kaua e hui ai? Ina he manao no ka paio, ua hiki, imiia ke kumu paio a waiho mai. He hele pinepine no hoi au i Waiohinu, aohe no hoi o'u ike ia oe a me kou punana e hoomoe ai kou poo, a i ole, o oe no ka paha o Paahao, kela elemakule e hele ana me kahi puliki eleele e hoohai wale ana no ke ike mai? Ina no hoi oia, alaila, ua pololei au, a oia no keia inoa John Paahao Kaloaumi; oia no. Nolaila, o na mea a pau ma kau pane iloko o KA MAKAAINANA, he wahi kika ia no mi nei, a ua manao au, e loaa ana ia oe he kanalua a mihi iho ua hewa oe ma keia hoolaha ana.

            Ke hoohalikelike nei oe ia Opukoa Opio a me J. Kanahele he mau mea huna inoa laua, aole pela. O J. P. K. a me Opukoa opio, o laua na huna inoa maopopo. Aohe mau kanaka me keia mau inoa. Ina paha ua hiki mai oe i Kau nei i ka malama o Aperila, i ke kau o ka aha kiure i noho ai ma Waiohinu, ina ua ike oe ia J. Kanahele, oia kekahi kiure ia kau. Ke ani aku nei au, nau ia e hooheno mai, aole ia he mea na'u e hopo ai, no ka mea, ma ko'u keena kakau, ua lawa loa ma na ano a pau no ka hoohana ana aku. O keia wale no ka'u mau olelo hoakaka ia oe e Keopilo, ka mea kaulana. Aloha oe.

            JOS. IKAAKA KEONI,

Moaula, Kau Hawaii.

-----

J. K. KAHOOKANO.

 

LOIO a he Kokua ma ke Kanawai

KEENA HANA: Alanui Kaahumanu

Honoluu.         jan. 8-'94

-----

HUI HOOPUKAPUKA HAWAII.

 

HOAIE DALA MALUNA O

Na Waiwai Paa a me Lewa.

KUAI A HOOLILO I NA

Kuleana Mahele Hui a me na Bona Aupuni.

 

Mau Agena Waiwai Paa ma na Ano a pau.

 

13 ame 15, Alanui Kaahumanu. Telepona Mutuala, Helu 637.

ok. 22 -- 2ml.

 

C. A. LONG

[KALE LONA OPIO]

NOTARI LEHULEHU.

KEENA HANA: Helu 13 amd 15, alanui Kaahumanu

Telepona Mutuala, Helu 637

-----

HOOLAHA I NA HOAAINA

 

            Mai a mahope aku o keia la, o MR. F. B FRIEL hookahi wale no ka mea i hoomanaia e lawe mai i na uku hoolimalima mai ko'u poe hoaaina mai e noho ana ma ke Ahupuaa o Wailuku, Maui.

            CLAUS SPRECKELS,

Ma kona hope ponoi la, WM. G. IRWIN

            Honolulu, Okatoba 15, 1894

            [Ok 22 -- 2ml.]

-----

KO HONOLULU HALEKUAI KOPA.

 

            Eia malaila e loaa ai ke kopa maikai loa no $4.50 o 100 paona, a 17 auka o 25 paona no $1.25

            Kopa Polu Geremania, 10 keneta no ka paona, elua auka na 25 keneta.

            Kopa Palupalu, 42 paona o ke kini, $1.25.

            Lauahu Kiawe, 40 keneta no ke eke.

            Na Kapu Poi, me ke apo keleawe, 50 keneta a me 75 keneta, e like me ke ano.

            Paakai apuupuu maoli, 100 paona o ke eke no 50 keneta.

            Wahie kiawe, 200 paona no $1.00

            Mea Hoonoono Kope, 15 keneta no ke ope

            E loaa no na kumukuai kiekie loa no na ili bipi, kao, a pela aku, a me ka aila-paa.

            N. BREHAM (Berehama).

            I maopopo ma ka inoa o ke Kanaka Kopa Palupalu.

            Alanui Betela, mauka iho o Kakela & Kuke   aug. 20-@