Ka Makaainana, Volume II, Number 19, 5 November 1894 — Page 6

Page PDF (864.14 KB)

This text was transcribed by:  Rob Escuadro
This work is dedicated to:  Ko'u keiki hanauna Reef Escuadro, o Makakilo, Oahu

Ka Makaainana.

 

6                                HONOLULU, OAHU, POAKAHI, NOVEMABA 5, 1894                              .

 

NA AINA MAMAO.

Na Lono Huikau mai na Wahi Like Ole mai o ke Ao nei.

 

Ke Kulana Oia o ke Za o Rusia.

     Nui ka hopohopoia no ke kulana ola o ke Za (Emeperoa) o Rusia i keia wa, a ke pakaukau hele ia la na lono like ole ma na wahi lehulehu o Europa, ma ke ano hoopuiwa paha i na wahi piepiele dala.  Eia nae, iloko no o keia mau lono hoohikilele, ua oili ae no he wahi manaolana iki.  Ua kikooia aku ke kauka Geremania kaulana, Porofesa Leidene, no kona nana ae i ko ka Emeperoa ano, a ma kana ike he mea pono loa nona e hele hooluolu aku no ke hema, a malia o loaa he wahi pono nona ma ia huakai.  Aia ka hilinai nui ana ma ke ano o ka ea, ina e anu loa ma Livadia, ma ka mahele o ke Karaimea, alaila, e holo loa aku no Kofu, Helene, kahi a ka Moi o Helene i haawi mai i kona hale malaila no ko ka Emeperoa noho ana.  A ke kaawale aku oia, e noho iho ana he papa kahu ma ke kulane poe o ke Aupuni, oia ka ka Hooilina Alii, na Duke Nui Nikolasa a me Valadimira, me ko lakou kokuaia e kekahi ahakuka o na Kuhina i hookojhu kuikawa ia uo ia hana.

     Ma ka ike hoi a Porofesa Zakarine, ko Mosekao loea, aohe e ola ko ke Za ma'i, aka, me ke akahele a me ka malama loa e pakele ai kona ola no kekahi mau mahina hou aku, a aole loa he laau e hiki ai ke hoola iaia.  Ua lilo keia manao o keia loea ae la i mea e hoopioloko ai i kona ohana a e hoano e ae ai hoi i ko ke Za nanaina, no ka mea, ua kamailio pololei ia iho no iaia.  Aka, ma ko Porofesa Leidene aoao hoi, ko Berelina loea, aia he no wahi manaolana iki no ke ola hou ae o ka mea nui wale no o ka hookaawale aku no kahi e, i loli ae hoi ka ea, a me ka loaa pu hoi o ka wa hoomaha mai na noonoo ana no na hana hookele Aupuni, me ka nui o ka wa hiamoe a me ka ai.  Ua hoomaopopoia, Okatoba 9, ina e hooholo ana ke Za e hookohu i hope no kona wa e kaawale aku ai, aole o ka Hooilina Alii ke hookohuia aku ana, aka, e waihoia aku ana no paha ka hana hookele iaia malalo o kekahi hookohu kuikewa, me ke kapae ae hoi i ko kulana hope.

     Ua ano hopohopo loa ae no hoi ke Za no kona hopena a ua manao maoli no ua kokoke loa aku ka make iaia, me kona ake nui e hookaawale koke aku.  Paakiki loa no o Porofesa Leidene ma kona manao, me kona manaoio piha ina e waihoia aku ana iaia hookahi a nana wale no hoi e lapaau, e loaa ana no he ola loa ana nona.  O na mea nae hoi nana i hooppioloke loa i ka Emeperoa, o ka mua, oia no ka aneane e make o kekahi keiki ana, oia o duke Nui Keoki, a o ka lua iho, no ka hoole paakiki loa o ka Hooilina Alii e mare me Kama'liiwahine Alika.  Ma Kofu hoi, aia ke liuliuo la na hoomakaukau ana e hookipa aku iaia, a ana hoi na alanui ke kiai makaala loa ia la, a pela no hoi me na poe i hoohuoiia, a ua manaoia i ka Poaha, Okatoba 18, oia e haalele iho ai ia Sana Peterobuga no laila, a aia io no ilaila kahi i hoomaha ai.  Aohe mea i nele ole i ka hoomaopopoia no kona pakele mai na manao powa aku.  ua olelo akea ia ae ua haawi laaumake ia ke Za ma ke ano naauao e na poe anakisa a me na poe i enemi iaia, a ua pahua ae hoi ka ike o na loea lapaau.

     Iloko no o keia mau hopohopo ana no kobna ola, ua emi na lona hoopuiwa i loaa aku ma Sana Peterobuga, Okatoba 20, aka, aia ka pehu ke pii la maluna aku o na kuli.  I ka la mamua iho ka houia ana, a e ole ia loaa he wahi maha iki.  Ia mau po, aole no oia i moe pono loa, aka nae, aohe nui o ka hopohopo.  Ua hoouna telegarama pilikino aku oia i kona makuahine, ia Kama'liiwahine Dologorouki, ka wahine kamehai hoi a kona luaui (aole nae hoi ia o ka makuahine nana oia i hanau aku), me ka olelo aku:  "Ano nawaliwali loa au, aka, me ka manaolana no nae no ke ola hou ae.  ALEKANEDERO."

 

Make ka Amia o Afeganitana.

     No Kalakuta, Inia, ka lono o Okatoba 17, mai kekahi aupepa aku o Afeganitana, e hoakaka piha ana no ka make ana o Abeduramana Kana, Amia o Afeganitana, k aaina akeakea i ko Rusia komo kue aku ia Inia Ua oleloia ma ka aoao o kona moe make, ua koi paakiki aku oia i kana kaikikane hiapo, Sada Habibula Kana, e hoomau aku i kona noho hoa'loha ana me na Beritania.  Ua loaa ae he lono ma Ladana, Okatoba 18, ua hoouna o aku no ke Aupuni o Inia i kekahi pualikoa no ke Ala Kaiba, oia hoi ke ala ano nui iki ma ka akau aku o Inia.  Aohe nae i hilinaiia keia lono, aka, ua keuohaia na puali e ku mau nei ma kekahi mau wahi kokoke aku e noho me ka makau mau.

    

Elua Poai Paonioni iloko o Kina.

     He palapala mai Sanahai ka i loaa ae ma Nu Ioka, Okatoba 15, e hoike ana i ke kumu i kauohaia ai o na Kiaaina o Hu Kawana a me Iunana e hoea aku i Pekina, aole no ko na Kepani hoomanao aku i ka lakou mau hoohana ana, aka, no ko na Farani hooneeu ae ma ka hema.  Ua mahae ae hoi ke aloalii imiperiala ma Pekina iloko o elua poai, hookahi no ka maluhia a no ke kaua hoi kekahi.  Aia ma ka aoao kaua ka Emeperoa, kana kumuao, Une Tune Ho, a me Olohopu, luna hooko o ka Papa Kaua.  Ma ka aoao maluhia hoi, oia ke Emeperesa Ka nemake, makuahine o ka Emeperoa, Kama'liikane Kuna a me Li Hana kana.  Ua oleloia o ko Li Hana Kana kumu i ake loa ai i ka maluhia, no ka mea, ua nui loa ka ko Iapana aie iaia, ma kahi paha o $200,000,000.

 

E Awiwi o Iapana e Pono ai.

     Ina ho manao ko Iapana no ka pau koke ae o ke kaua, alaila, he mea pono nona e awiwi koke aku, no ka mea, ma e komo ae ana ke kau anu aohe kona mau koa e hiki ke hoomanawanui aku i ke anu o Kina, oiai, aole i like loa ke kulana anu o ia mau aina.  Ua oi loa aku ko Kina anu a he malani mai hoi no hoi ko Iapana.  O kekahi kumu no hoi, aole o Iapana i makaukau loa no ka hoohana aku iloko o ke kau anu, no ka mea, aole kona mau koa i lako me na pono pale anu.  Nolaila, aohe o Iapana manawa e hoopalleha iho ai no ka lele kaua aku ia Pekina.  Ia Pekina no a pio mai, o ka pau no ia o ke kaua.  A ina e komo io aku oia e na mana e ae aole loa e aeia kona mau koa e hanaino a hao wale aku no ia laila, me ka manao paha e hoopoino mau wale aku no i na ola e ko laila poe.

 

Na Lono Huikahi no ke Kaua.

     Ua hoole o Amerika Huipuia i ke komo a hui pu aku me Beritania Nui, Farani, Geremania a me Rusia ma ke ano akeakea pili hoa'loha mawaena o Kina a me Iapana.  O ke kumu no, aohe makemake i na hoohihia ana me na aupuni kuwaho, i ano like paha me ka mea e pili ana i  ko Hawaii nei ninau a ia aupuni i apuka mai nei.

     Ua kauohaio aku o M. Oteri, Kuhina Iapana ma Korea, e hoi, pela ka lono ma Iokohama o Okatoba 12, no kona hooko ole aku i na lawelawe hana ana i upuia no ka hoomaemae ae ia Korea.  E holo koke aku ana o Kouna Inoue i pani nona.

     No Iokohama ae kalono, i loaa ma Nu Ioka, Okatoba 12, ua lilo pio ae o Si Fu i na Kepani.  He kulanakauhale keia aia maluna ponoi o Kina.  Ina ua oiaio keia lono, ua oleloia he kahua maikai ia no Iapana e hoonee aku ai i kona mau pualikoa imua no Pekina.

     Aia ka hoomalu kaokoa ana o ke Kaikuono o Pekii I na aumokukaua Kepani a ua hiki hoi ia lakou ke hana aku e like me ka lakou e makemake ai malaila.

     He palapala no Berelina ae i Ladana, Okatoba 10, ka i hoike ae ua noi aku o Kina ia Geremania e hoohana aku i kona mau launa maikai ana e hoopio i ke kaua me Iapana.  Aia ka he mau tanaeni lehulehu loa o na Pake ke kakali la no ka loaa aku o na pu a me na lakou kaua e ae.  O na mea kaua o kekahi mau puali Pake i haounaia ai no ke kahua kaua, oia no na papa a me na pua.  ua hana aelike hou aku na Pake me kekahi mau hui Geremania lehulehu no ka hoolako aku i na pu o na ano a pau e loaa ana.

     Mai na Pake ae na lono, o Okatoba 21, no kekahi hoouka kaua hahana ma @ @ malalo o ka Muliwai Ialu.  Ua au aku na Kepani i ka muliwai a lele kaua aku i na Pake a mahope o ka u nonoke hahana ana ua hoauheeia na Kepani me ka nui no o ka poino ma na aoao a elua.

     He eha o na mahele moku o na Pake mai ka hema mai i ku aku ma Wai-hai-wei.

     Ua haalele aku a pau loa ia Si Fu na aumoku Pake, no ka hoi ana e hoomaemae a e hoolako hou ia lakou me na pono kaua maikai.

     Aia na mokukaua lawehae o na Kepani ma ke kowa e hookomo aku ai no Pini L@ kahi i hoolulu ai.

     Aia ke kipi hou la na poe Korea kue i ke Aupuni, a ua hoeunaia aku na pualikoa Kepani a me Korea no ka haawi ana aku i na kokua no ka hoopau ana i ke kipi.

     O na poe haole kamaaina e noho ana ma Pekina, ua nee aku lakou ma kekahi wahi o ka maluhia.  A ua hooia ae hoi na poo Aupuni o Kina ma kekahi kuahaua imiperiala ua hiki loa no ia lakou ke hoopakele i na ola o na haole.

     He 40,000 koa o na puali Kepani i haalele aku ia Hirosima malalo o Ilamuku Kouna Oiama, maluna o 35 moku halihali koa.  Aole i maopopo ko lakou wahi e pae aku ai, aka, aia lakou malalo o ke kauoha, a o na luna poo wale no ka i ike. 

 

Puehu na Poe Paele i na Pukiki.

     Ua hopohopo loa na poe e noho la ma Lourenzo Makuena, Kaikuono o Delagoa, Aferika Komohana, i ka lele kaua ia aku e na poe paele kafiri.  O na poe Mohazula kue ino loa, he hookahi no mile ko lakou mamao mai ke kulanakauhale aku.