Ka Makaainana, Volume II, Number 20, 12 November 1894 — Page 3
HONOLULU, OAHU POAKAHI, NOVEMABA 12, 1894. 3
NA MOKUPUNI.
  Mau   Lono Huikau mai na Apana 
 Kuwaho mai o kela Paeaina.  
  Huakai   Makaikai a na Kamahele ia 
 Haleakala.  
  Ua   haaalele keia huakai ia     Lahaina ma ka Poakolu,   Iulai     25, no lakou na inoa, Hen   ry     Di   ckenson, Mrs. Dickenson, Mrs.     Ha   rrison, Miss Harrison, Mrs. Taylor, Mrs. Hatfield, Miss Mapuana Smith, Miss Mable Bruns, L. A. Choy a me kona keiki George Hayselden, a hoohiki     aku la i   Waikapu ma ka home o     P.   Cockett. Ilaila, noho ka hapanui o makou a o kou mea kakau nei,     L.   A. Choy, a me ke     keiki ka   i hoi loa no Wailuku.     Ua kipa aku   kou mea kakau ma kahi o J. W. Kalua, ke ahi o Wailuku, ke pani wai o Iao, a hoau iho la au i ke kihei apana hae Hawaii nani me ke kalaunu maluna iho i hana maiau ia e     M   rs. J. W. Kalua.   
                   Poalima, la   27, hora 8 A. M., haalele iho la keia huakai ia Waikapu no Kula me elua mau hoahele hou, oia o P. Cockett a     me Kimo   Cornwell, a hiki aku     la ma ka home o Ed   gar Morton, ma Kamaole, hora 4 ahiahi. Poaono ae, la 28, haalele ia laila no Polipoli, oia ka hapa-uwe e     hiki aku   ai iluna o Haleakala, a     moe ka huakai malaila, oiai, oia kahi e   lawa ai makou a me na holoholona o ka wai. Poakahi     ae,   pii aku la no luna o Haleakala a hiki malaila i ka hora     12:30.   A ia oe e nana aku ai     ma o a   maanei, e ike no oe i ka nani o na kuahiwi ekolu o Hawaii e ku kilakila mai ana, oia o Maunakea, Maunaloa a me Hualalai. Ke kilohi iho oe ma o a maanei o ka aina, he nani maoli no.   
                   Pau ko makou makaikai ana, hoomaka makou e iho ilalo o ka lua, hora 6   P.M. hiki ilalo. Ua     manao   ko makou alakai e hiki e ana ilalo i ka wa pono, eia nae, poeleele e. Ia manawa ua kukulu iho la na halelole a ho-a ia     ae la ke ahi hoomehana, oiai ke anu e houhou ana me he kui la. O na keonimana ma kekahi halelole a o na lede ma kekahi. I ka po mua ike iho   la au i ke ano mehana iki, aka nae, e naka mau ana kahi pauku kino a e puke mau ana na kuli, e holo mau ana hoi e hoopumehana i ke ahi. Poalua ae, haalele makou ia kahua me ka manao e pili aku i ke 'ana' a ilaila e hoaumoe     hou ai, aole nae.   Ua hoomau aku ko makou pii ana     a hiki i ka   piko o luna o Haleakala, ma ka aoao e huli la i Koolau, ilaila kukulu na halelole o makou.   
                   Ma keia po elua ua hoololiia ae la au   me Geo. Hayselden ma ka halelole o na wahine, oiai ko makou halelole ua piha. Ua palua ke anu i keia po i ko ka     po mua, a ua anuanu loa au   me ko'u kokoolua a pela me kekahi mau lede, koe na Misses Mapuana Smith a me Mable, ua hiolani malie laua me Hikuikanahele.     Iwaenakonu o   ka po i loheia aku ai he leo mauliawa no ka pilikia, a ua lele koke aku au e kokua me ka nana ole ae i na wahine e pupue nei i ke anu, a me ia mau kokua ana no kahi manawa ua loaa he maha, a i ke ao ana ae ua pau loa ae la ia     mau   manao ehaeha.   
                   Poakolu, Au   gate 1, hele makaikai aku la makou i ka loa a     me ka laula o Haleakala, a hiki     i Pohaku Palaha, ka hookuina o o na   aina o Maui holookoa. Ma ko'u koho iho i ka loa o keia pohaku ua 10 kapuai a oi, a o kona laula he 5 paha kapuai. He hana hoopahaohao loa keia a na poe kahiko o ka noonoo ana i keia palena o na aina o Maui. A mai laila aku nee hou ka huakai e hele poai ana ma ka lalani mauna ma ka aoao e pili ana ia Koolau, a hiki i ko makou oili ana aku a kiei ia Waianapanapa, a ilaila makou i ike aku ai i ka puu kaulana o Kauwiki, e oni a e lele ana i ka malie, a me ka lae o Manualele     e   oni ana i ke kai, a e waiho lahalaha mai ana no hoi ka aina     i   kaulana i ka ua Apuakea, oia o Hana. O keia wai anapanapa     aole ia o ka wai anapanapa i   kai o Honokalani, aka, aia keia iluna o Haleakala ma ka aoao e     huli   la i Hana.   
                   He   wa keia no makou e nana nei me ka piha hauoli, oiai, aole au i manao e ike hou ana au i ka aina hanau o ko'u kupunawahine nana mai ko'u mama.   
   (Aole i pau.)  
Na Anoai o ka Ua Loku o Hanalei.
  Ma   ke kakahiaka, hora 5,     o ka la   28 o ka mahina i     hala, ua   lawe ae la o Ah See, he Pake, he mea malama halekuai,     i kona ola ma ke puhi ana no iaia   iho i ke ahi. Penei ka moolelo piha: Ma ua kakahiaka nei, ua hoopuiwaia kana wahine i ka ike ana aku i kana kane e kimo ana i kona lae me ke kimoe maloko no o ko laua rumi moe, ia manawa i holo aku ai ka wahine iwaho o ka hale e kahea ana me ka leo nui, "Kokua! Kokua!!" ua lohe koke mai la ka Pake kuke, a holo mai la ma     kahi o ka pilikia, ua lele koke     aku   la oia a kaili koke mai la i ke kimoe. Ua holo hou keia Pake kokua e kii i mau kokua hou nona, ia manawa o Ah See     i kii aku ai i kekahi ipukukui     me ka   ailamahu a ninini iho la     maluna o kona lole a kuni ae la i ke ahi. I ka   hoi ana aku o ka     Pake kokua me   na kokua elua ua pau loa o Ah See i ka a ia e ke ahi, a he ku i ka mainoino ke nana aku. Ua make loa aku oia ma ka hora 4 P. M. o ia la no.     Ua   noho ka aha kolonelo ma ka la 29 ae no ka ninauninau ana i ke kumu o kona make ana, a ua hooholo na kolonelo, ua make oia mamuli o ka pau ana i ke ahi. He Pake keia i kamaaina i na mea a pau o Hanalei nei.   
                   Ohu ka lae   o na poe hookaa ole i ka auhau o Hanalei nei. Eleu ole no i ka hookaa noho i kahi pouli. Ma keia mau la koke aku nei no ka uwo ana o     E.   K. Naniu i ka lepo lio o ke dala iaia, a i ke kapiia ana mai e Lunakanawai Lota i ewalu polohuku no ka hookaa ole i ka auhau, ua noi ae oia imua o ka Aha e hoomanawanui i elua     pule e huli ai i dala. 
                 Ua huli   hoi mai o W. E. H.     Deve   rill mai kana huakai imi ola aku nei ma na aina e.   
                   Nui ka inu uwala o Hanalei nei i keia mau la,   a nui no hoi ka uwauwa o na kanaka.   
                   Eia ke hanaia nei ko makou kao no ka muliwai o   Lumahai, malalo o ka inoa Hui Kao o Lumahai.   
                   Eia no ke hookele nei ko   makou Hope Makai Nui i kana hana me ka nee imua.   
                   Ma ka la 10 o Sepatemaba, ua hanau mai na M   r. a me Mrs. W. Werner, Jr., he keikikane.   
                   L.   F. REPUBALIKA.   
                   Hanalei, Kauai, No   v. 2, 1894.  
Ko Kalaupapa Mau Mea Hou.
  Eia   ma ka panalaau nei kekahi kilokilo, ua hiki i kona ike ke hoike mai i na mea huna     pohihihi i hanaia ma kahi malu     e like   me ka moakaka o ke aniani kilohi. A no ke ano uluhua     o kekahi Hawaii aloha aina   i ke kaulana o kona inoa iwaena o na poe i ikemaka i kana mau hana, ua hele aku oia imua o ua kilokilo la e hookui ai no ka Moiwahine, a o ka pane i loaa mai, oia keia: "O ka Moiwahine,     ua aneane mai kona wa e noho   hou ai iluna o ka noho kalaunu o ke Aupuni Hawaii, a     e   mau loa hoi ka welo ana o ka     hae   kalaunu o Hawaii i ke aheahe lau makani." I ka lohe     ana o ka Hawaii aloha aina a me ka lehulehu no a pau i keia mau olelo,   ua lana hauoli ae la ko lakou manao, ina hoi e ko io ana e like me ka ke kilokilo wanana. 
                 Eia no ma Kalaupapa nei he elua mau hui koloke, he hui kahiko     kekahi a he hui hou kahi. Ua kapa ka hui hou i kona inoa o "Kikiipau," a o ka hui   kahiko     o   "Haikeau." Nui ka akena o     ka hui Kikiipau i ko lakou akamai, a pela no kekahi   hui. Nui ke paonioni o keia mau hui, a ua lohe wale ia e hookuku ana     laua i kekahi o na la o keia mua aku, no   ke kaili ana i ka hanohano o ka lanakila mai kahi ae.   
                   LINAHOME   VILA.   
                   Kalaupapa, Molokai.  
Aole ka i ko ka manao e kuai i ka banako o Bihopa Ma, wahi a ka lonoia.
Ola Hookahi a Make Hookahi.
Ma ka la 24 o Okatoba, ma Kamaoa, Kau, Hawaii, ua hanau mai he mau keiki mahoe na Mrs. Kaliko Hulihee. Ua hanau kupono ia kekahi keiki, he keikikane, a ke ola nei ia keiki, a mahope hanau hou mai he keikikane no. Eia ka mea kupanaha, ua hanau mai keia keiki o na wawae mamua a mahope ke poo, a i ka wa i hemo mai ai, ua hoi loa i Palahemo. Ke ola maikai nei ke keiki i koe.
Lawe Koloheia ke Kaa.
Oiai o J. Kekipi a me kana wahine i hele ai e ike ia W. H. Kealakai mauka o Leleo aenei i ke ahiahi Poakahi, Okatoba 29, no ka malama i kekahi anaina haipule ma kahi o ke keonimana, ua hoopaa iho la laua i ko laua lio kaa ma kekahi pou telepona a komo aku la iloko. A ia laua i makaukau ai no ka hoi ana, aia hoi, aole ko laua kaa. Ua holowawae mai la laua a mamua pono iho o ka hale hoahu meaai lio o ka Hui Kaleponi, ike aku la laua i ke kaa e holo mai ana ma ke alanui me elua keiki e kau ana. Ua holina koke ae la laua a hoea aku ana ka makai a e ole kekahi mau hoa'loha, pakele ai mai noho iloko o ka Halewai. Ua lawe kolohe ia ke kaa e laua a no hookahi hora paha ko laua noke ana i ka holoholo.
He Hoomaikai Nui.
  Ke pahola aku nei maua i   na hoomaikai he nui i na makua mea keiki i haawi mai i na kokua manawalea ana mai ia maua no ko maua pilikia ma ke kanawai,      oia   hoi, o J. W. Hauanio, S. Kala, Mrs Kaunu Ku, Mrs Pa-u,     D. M. Konanui, B. M. Kekulai a     me   Bila Waiau, oiai kakou me ka lokahi no ke kukulu ana i kula kuokoa no ka kakou mau keiki. A ke pahola pu aku nei i ko maua hoomaikai i ke komite wahine, nana i hooikaika iwaena o oukou i keia hana nui he aloha, oia o Mrs Kalili Hauanio. Aia ia J. W. Hauanio hoi ka hoomaikai piha, ka mea nana     i hapai ia kumuhana iwaena o na makua mea keiki. A na   ke Akua mana loa e hoomaikai mai ia kakou. S.T. PIIHONUA,   
                   J. K. KAWAIWAI.   
                   Kalapana,   Puna, Hawaii, Okt. 20  
  He   74 na ohua helu ekahi a he 46 na ohua helu elua a me 40 eke leta a ka Ausetulia i lawe mai ai i ka pule i hala.   
                   No ke   ano omaimai o Lunakanawai Apana Pere, ua hoopaneeia     na hihia imua   o kana Aha mai ka Poaono mai a ka Poakahi i hala, a na Lunakanawai W. L. Wilikoki i hoolohe.   
                   Ilalo o Maunawili, Koolau,   i     na la i   hala iho la, o Samuela Paka a me F. M. Haki kahi i hoohala a hoopau manawa ai     ma ke ano hooluolu, a i ka Poalima, la 2, laua i huli hoi   mai ai.   
                   O Kapena Kuke, ka haole no a   makou i hoike mua aku ai no ka holo ana maluna o kekahi waapa me elua mau haole e ae, ua hoea mai oia ma ka Malulani     i ka Poalua,   Okt. 30, mai Hawaii.     O ka waapa ua pau i ka nahaha ia lakou i pae ae ai ma na lae aa o Kau, Hawaii.