Ka Makaainana, Volume II, Number 22, 26 November 1894 — Page 6

Page PDF (865.22 KB)

This text was transcribed by:  Sandra Matsuoka
This work is dedicated to:  Jon Kei Matsuoka

Ka Makaainana.

 

NA AINA MAMAO.

 

Na Lono Huikau mai na Wahi

Like Ole mai o ke Ao nei

 

Hookuene na Kepani ma Kina

 

Ua hoouna telegarama ae ke Kuhina Amerika ma Kina i ke Keena o ko na Aina E ma Wasinetona Amerika Huipuia mai Pekina ae, ua lilo ae o F@ Sao i na Kepani, a aia lakou ke hooweweli la e nee aku no Moukedena a me Tienetesina.  O keia mau olelo pokole ae la, ua hoomaopopoia aia na Kepani ke manao la e lawe ae a lilo, alaila noho iho ma Moukedena, Awa Ata a me Tienetesina  Ke ko io keia manao ae la, a laila, o ka lilo pau loa ana no ia o na wahi kupono no ka hoohalua ana e hiki ai ia lakou ke koi aku i ka maluhia ma na kumu a lakou e makemake ai, a i ole hoi ia, ke nele ka maluhia, ua hiki hoi ia lakou ke noho a hoomaha a hoohalua ae ma ia wahi oiai ke kau anu, a e hooki aku hoi i ke kaua ana a hoea mai ke kau mehana.

 

Na Kumu e Loaa ai o ka Maluhia

Lehulehu na manao like ole ma Iapana, wahi a ka oleloia, e pili ana no na kumu ana e ae ai no ka maluhia me Kina.  Ua olelo ae kekahi nupepa alakai e koi aku ana oia no ka hoolilo a hoohuiia mai o ka Mokupuni o Fomosa a me kekahi haawina dala iawa kupono.  A ua olelo ae hoi kahi nupepa okoa ae e koi aku ana o Iapana no ko Kina uku mai i @100,000,000 ma ke gula a me ia hoi e hoala ae ai i kahua dala gula nona ponoi iho.  O ka na nupepa holomua nae hoi e koe ala, oia no ko Iapana hoopaakiki aku i ko Kina haawi ae i kona mau mokukaua a pau loa na pu, na lako kaua a me na moku o ka Hui Mokumahu Kalepa Kina.  O kekahi no hoi a lakou e koi la e lawe ae o Iapana ia Sanahai a me kona mau loaa oihana dute a pau.

 

Haiolelo a ka Mikado no ke Kaua.

Ma Hirosima, Iapana, i malamaia ai he kau kuikawa o ka Ahaolelo i Okatoba 18, a na ka Mikado ponoi no i heluhelu aku i ka haiolelo mai ka nohoalii aku.  Ua olelo ae ke Alii ua hooholo oia e kahea i kekahi noho kuikawa ana o ka Ahaolelo a ua haawi aku hoi oia i na kauoha ana i kona mau Kuhina e waiho aku no ka noonooia ana o kekahi bila e hoomaopopo ana no na hoolilo mahuahua no na oihana kaua aina a @e moana.  O ko Kina hoopoina ana i kaua mau hana pili ma ka hoomau ana i ka maluhia malaila oia a me Iapana pu ua lilo ia i mea h@ehaeha loa iaia, wahi a ka Mikado "A oia hoi, nana i hooili mai i ke kulana o na hana a me ka nohoʻna e like @a me ia i keia wa, " i hoomau aku ai ka Mikadko, " a oia hoi, ua hoomakaia na hana paee a paonioni, aole loa kakou e hooki ana a hiki i ke ko a loaa ana o ka kakou mau mea i manao ai."

 

Kakoo ko Iapana Ahaolelo i ke Kaua

            He telegarama ka i loaa ae i ke keena oihana Iapana ma Wasinetona i kakahiaka o Okatoba 21, e hoike ana ma ka la 19, i ka akoakoa ana o ka Ahaolelo ma Horosima, ua haiolelo loihi aku o Iapana, iloko o ka Hale o na Haku, a ma ia oia i hoakaka piha aku ai i ke kumu o ke kaua mawaena o Iapana a me Kina.  Oiai oia e haiolelo ana, ua heluhelu aku oia i na palapala  i kukaiia ma waena o na Aupuni  a elua mamua iho o ka hookiia ana o na launa pili aupuni ana a kukalaia ae hoi ke kaua.  Mamuli o keia haiolelo, ua lilo ia i mea noonoo nui ia, a ma ka hoomaopopo ana hoi i ka manao o ka Ahaolelo, me he la, aia no ia ma ka aoao e kakouu ana i ke ala a ke Aupuni i lawelawe ai a i hoohana aku ai hoi.  Ua hoike ae ia mahe o ka Ahaolelo i ko lakou hoihoi loa e haawi aku i na mea a pau a ke Aupuni e noi ai.  Ma ka la 20 hoi, ua hooholo lokahi ia e ka Hale o na Lunamakaainana me ke kue ole na bila a ke Aupuni i waiho ae ai e pili ana i na lilo no ke kaua, no ka huina nui hoi e hoolilo akua ai o $150,000,000/

 

Na Hunahuna Huika o ke Kaua.

            Nui loa ko Geremania kue i ke komo aku e akeakea a hooki i ke kaua, a ua manaoia mamuli paha hoi o ia e komo akeakea ole aku ai na mana e ae o Europa.

            O na lulu no ka aie kaua o Iapana, ua hiki aku no ia i ka huina nui o 77,000,000 iene (yen) i Sepatemaba 26, he 10,000 hoi o ia i noiia ae a oi maluna ae o ka helu waiwai io ma ke alo on a bona.  No 30,000,000 wale no keia noi a hoolaha aie dala.

            Ua lonoia ma Tacoma, Wasinetona Okatoba 11, ua hoao ae kekahi Pake kalepa ma Seatele e kuai i kekahi mokumahu a e hoouna aku ana i Kina no ka lawe aku i na koa no Korea.  He 830 tona ka nui e ua moku la.  Ua oleloia ae no nae hoi aohe oiaio o keia lono.

            Ua haalele  iho ke keikika ue elua a ka Moi o Korea ia Kemalapo, Okatoba 15, me ke ano elele i ka Mikado  a ua manao wale ia no hoi he panai aku keia no ke kipa ike ana ae a ko Iapana elele.  Lehulehu na makana a ke Keikialii i lawe aku na ka Mikado.  Ua apo a puili aloha pumehana ia aku oia e ka Mikado a me na makana hiwahiwa a makamae loa ana i lawe aku ai.

            He palapala mai Tienetesina, pela ka lono ma Ladana o Okatoba 19, e hoike ana he 30,000 koa i hiki aku ilaila mai na wahi like ole mai.  Ua manaoia ke hele a pau ia malama, e piha ana he 100,000 koa e hiki aku ana ilaila.  Aneane e piha he 50,000 o na koa kaualio i hiki aku mai na apana like ole aku, o ka hapanui nae hoi mai Sene Kini a me Taiwana.

            He umi piha kaa kepau o 447,769 paona i hiki ae ma Tocoma, Wainetona, i ka Poaono, Okatobe 27, no ka hoounaia aku no Iokohama, a ua paaia malaila.  Ua hooholo ke Aupuni o Amerika Huipuia he waiwai ia e kue i na kanawai o na mana kuikawa, ina nae hoi e maopopo ana e lawe ia ana no Iapana no na hana kaua, a in a aole, aole loa e hiki ke paaia.

 

Hoopuehuia me ke Dainamaita.

            He mau la mamua iho o Sepatemaba 6, ua hoonaue@eia o Rio de Ianeiro, Berazila, mamuli o ke pahu ana o kekahi wahi hoahu paua, a lako kaua a ae, i ano like loa me he ol@@  @a.  Ua loaa i kekahi koa Berazila ma kahi kokoke i ka ilina kupapau Pelekane he lua hoahu lako kaua na na poe kipi i kue ai i ke Aupuni, a malaila hoi kahi i hoahuia ai o kekahi heluna nui o ka pauda, na poka owili a me na poka dainamaita, i mea paha h@i na lakou no e hoohana kue hou aku ai i ke Aupuni.  Ua  hoike aku ua koa la i keia mea i loaa iaia. i ke kenerala e hoomalu ana a ua hoounaia he wahi kaa ano ole i hukiia e elua miula no ka lawe ae i keia mau mea a kekahi wahi kupono e ae i hiki ai hoi ke pakele mai kekahi ulia i ike mua ole ia.  He mahele koa ka i ukali aku i na wahi kaa la, me ka uhai aku hoi o kekahi poe lehulehu no ka nana wale aku no i na mea e hanaia ana.  Ua kaku aku he heluna nui o na poka paha iluna o kahi kaa a ua panee hou ia aku hoi he akua o koa ae mahope koke ino o ua kaa la, a i keia wa hoi, oiai kekahi koa i lalau iho ai i kekahi poka pahu, ua pahe@@@ iho la ia a haule ana iwaena o na mea mua.  O ka wa no nae hoi keia i pahu ae ai naueue ka honua a pii ae la ka ula o ke ahi iluna a nalowale na mea a pau mai ka ikeia aku i kekahi punohu uwahi keokeo.  Ua naueue ae na moku a p@u e ku ana iloko o ke awa a ua puiwa a pioloke ae hoi o loko o ke kulanakauhale.  Hookahi tona dainamaita a oi i pahu ae mamuli wale no o ka haule ana iho o hookahi poka.  O na koa a me na miula hoi keia, ua pau nui aku i ka puehu liilii, a he mau apanapana wale no ka i loaa ae  Ua hoikeia ae ua oi aku mamua o kanaona poe i make.

 

            Hookahi Aupuni no Amerika Waena

Nui na lono no ko Mekeko iini e hoolilo i na Aupuni Repubalika liilii a pau o Amerika Waena malalo aku ona.  A no keia mau lonoia ana i hoole ae ai kona Kuhina ma Wasinetona, Okatoba 8, aohe o Mekiko manao e hoohana aku ia ano kahua ma ke kukulu ana ae i Repubalika hou ma ka lawe a hoohui ana aku ia Nicaragua, Salavadoa a me Guatemala a me ka aina a pau e moe la a hiki ika puali o Panama.  Wahi a ua Kuhina ia: "He mea maopopo aole loa o Mekiko e hookahua ae ana ia kahua alakai me ke kue aku hoi i na makemake o keia mau Aupuni.  Me he la e hoea io mai ana no paha mamuli o ko lakou koi maoli ae no ka hoohuiia ia Mekiko aka, aole loa nae hoi mamuli o ka hoopio ana."  No keia lono ae la nae hoi, ua hoikeia ae mai Guatemale ae, Okatoba 20, ua hooia malu aku no ka hoi ke Aupuna o Amerika Huipuia ia Mekiko aole loa oia e manaʻo ano e a kue hoi i ka ike aku i ko Mekiko lawe hoomalu ae ia Amerika Waena, malama i ka maluhia a hoopakele hoi i na kupa Amerika.

 

Pioloke na Pukiki ma Aferika Hema.

            Mai Kapetona mai, Okatoba 14, ka lono ua noi aku ka Repubalika o Aferika Hema e haawi i na kokua ana i na Pukiki ma Lourenezo Makueza no ke kue aku oi i na poe paele Kafiri. Ua manaoia keia akeakea aku me ka hoohuoi@a he hoao ana aku ia e kue mai i ko Beritania Nui kuleana hoomalu malaila.  O ke Kuhina Nui no hoi kekahi o Kape Kolone i noi aku no ka hoopio i ke kipi, aka, ua hooleia aku nae hoi kana noi.  He 9 koa Pukiki a me elua wahine keokeo i make, ma ke kaua ana i Okatoba 14.  Ua hiki ole loa hoi ke noho hoomanawanui iho malaila, oiai, ua ano kupilikii mai ke kulana.  I kahi la mai no i lele kaua hou aku ai no na poe Kafiri i ke kulanakauhale.  Ua noi aku ke Aupuni i ka Repubalika o Aferika Hema (ke Taranavaala)  no ona kokua e hiki ai hoi ke hoopio i ke kipi, aka nae ua lonoia mai i ka la 17 ae ua hooleia aku ke noi a ia Repubalika e hoouna ae i 300 poe Boa, no ka manaoioia o hoonohonoho loa iho ia poe