Ka Makaainana, Volume II, Number 23, 3 December 1894 — Page 2

Page PDF (803.81 KB)

This text was transcribed by:  Duke Nihipali
This work is dedicated to:  Kapua & Moani Nihipali

Ka Makaainana.

 

2          HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 3, 1894.

 

LAUOMIDIHAE

--KA--

UI I MOHAI IA I KE KOKO

--KA--

NANI ALANA IA I KA OI O KA PAHIKAUA

Ka Mea Huua @oko o ke Kiaoa Waina

Ka Mea Pohihihi i ka aka o ke Kuikele

--A O KE--

KEIKI NUMAREDINA

KE

Komo Lima Maka Popoki

 

MOKUNA XV.

 

            Alo hou i ke ehuehu no ka aina o Libirato -- Ke kilo kilo wahine iwena o na enemi--Ka ahikaua a ka mea hookahi imua o na enemi.

 

            Hoomaha iho la lakou no ke koena o ia la maluna o ka aina o Libirato, a maloko o no paia o ka haleahi o ua kpua la i hoaumoe iho ai ua poe kamahele la a o ka luahine kilokilo hoi ko lakou kiai iloko o ia manawa o ka po.

 

            Kakahiaki ae aia ke kilokilo e hele holoholo ana iwaena o namalapua a mamua o ke ala ana mai o ua poe keiki nei ana aia oia e ku ana no ma kona wahi mau. Iaia no kaike ua ala mai o Numaredina, ua miki koke aku la oia a ku ma ka puka komo nui, a e hele mai ana  hoi ke keikiaiii.  Kamailio koke aku la oia:

 

            " E Numaredina, mai ae i kou mau kaikuahine @ lawelawe i keia mau pua nani e waiho mai nei imua o kakou, no ka mea, aia he ma'i hopena e loaa mai ana ia kakou malaila."

 

            "Pela anei, e ka wahine maikai?"  wahi a Numaredina.

 

            "Ae, aole he mea e bohihihi ai ka mano o kuu keiki."

 

            I kela manawa i holo aku ai o Numeredina e hoala i kona mau kaikuahine, e haele pu lakou me kahi luahine e makaikai i na mea kupaianaha maloko o mau malapua la.  Ala mai la laua a uhaele like aku la me ke kilokolo.  Kuhikuhi pakahi aku la oia ia lakou i ke ano o ia mau ua a me ka lakou mau haua.  O ia mau ua he poe kiai lakou, a mamuli o ko lakou hooko ole i ke kauoha a Romio, no ia meai hooliloia ai lakou i mau ua like ole.   O ia mau mea a pau ua lilo, ia he wea hauoli loa no Numaredina.

 

Aia hoi mawaina o ua mau malapua la e ku ana kekahi kumu rose nona na ua nani like ole ekolu Maluna oua mau pua la ekolu i kau aku ai na maka o ua poe kamahele la, a nokekahi manawa loihi ka hakilo ana a kahi kilokilo, huli ae la oia a kamailio ia Numaredina:

 

            "E nanan aku maluna o kela mau pua ekolu e waiho mai la a e hoike mai i kou manao koho no lakou."

 

            "He nani maoli no kla mau pua i ka'u ike," me ke kokua pu mai hoi o Murisedela a me Rahe Biama.

 

            "Ae, he nani io no kela mau pua; aka nae, aole lakou he mau pua io maoli. O lakou na kino pahaohao o kekahi mau kaikamahine ui ekolu i lawe aihueia mai mai ka poli mai o ko lakou mau makua, me ka mano o ua kupua la i wahine na kana keiki, aole nae he ae o keia mau kaikamahine. A uo ia ae ole o lakou ua hooliloia lakou i mau ua rose nani.

 

            "Nolaila, i mea e pau ai ko oukou pohihihi no ka'u mau mea e kamilio aku nei, e wehe ae i kau ahikaua mai loko ae o kona wa hi, e Numaredina, a e hoani aku maluna o kela mau pua a e oili koke mai no he ekolu mao kaikamahi ui.

 

            Ia manawa i unuhe ae ai ua keiki la i kana pahi a hooko aku la e like me na olelo a ke kilo kilo wahine.  Me ka hikiwawe loa aia ma kahi oua mau pua laekolu e ku ana he ekolu mau mau kaikamahine alii ui, a e iho makawalu mai ana hoi ko lakeu mau waimaka.

 

Aole i pau.

 

            Eia no makou ke oili aku nei me na lei lehua o Mokaulele i wili pu ia me na hala o Naue, au e ka mea heluhelu e papahi iho ai a nuanua ka a i i n@ liko o ka uka anuhea o Olaa.

 

            Awakea Poalua, la 13 o Nov., i hiki ae ai kekahi makai kula haupauea.  nona ka inoa o Kanaina, e hoike i ka Ilamuku nokona kapakuia ana mai e kekahi poe "anee alii" e noho nei ma kahi kokoke i Wasinetona Pa.  I hele aku oia e aoi na makua o kekahi keiki uuku o eono paha makahiki i loaa aku iaia e pana pana hua ana ma ke alanui, e hoouna i ke keiki i ke kula, a paneia mai oia e elua mau kanaka e iho, "O, he hoohuiaina keia," a hopuia oia a laweia iwaho.  Hu ka aka i keia mau hana.

 

            Ua holo aku no naKona o Hawaii, ma ka Malulani o ka Poalima, Nov. 23, o Kuhina Kini a  me Rowela, ka luna nui o na hana  Aupuni hou, no ka makai kai ana i  na alanui, na awapae,  na mouo, a pela aku.  Ua huli hoi mai no laua ma ia moku.  I ka hoopuka ana o ka Malulani, ua ku pu ae o Kuhina Kini ma kona ano kapena moku no  me Kapena Elena Simesona maluna o kaupoku o luna loa.  Ua Kani ae na oeoe o ke keo eli awa no ekolu manawa no ke Kuhina, a ua pane mai uo hoi ke ka Malulani oeoe.

 

HE MOOLELO KAAO

 

NO

MONE TIKERO

 

KA

HOLOLIO I KA WA HOOILO

 

KA

I MAALOI KE KUPULAU

 

A O KE

KEIKIALII HARE MATINE

 

KE

KEAHA OPAKA O NINEWA

 

MOKUNA XII

 

Ke aloha o ka Ipo i ka Ipo-

            hanini ka waimaka eola ka laau--Ka Ui Maalo i ka wa Kupulau iluna o Kagara-- Ke kaooo o na poe me na medala kila no Arabia--Ka hoohui mare i ka wa Hooilo--Ike komaka i ka nani o Mokuleia, aohe laula a koe aku.

 

            Iioko o ia manawa i olowalu like mai ai ka leo o na kanak me ka iokahi,  "E ola lihi ka Moiwahine O Arabia, a o makou auanei kona mau kanaka Huro, huro!"

 

            "E haawi i kau kala ana ia lakou, e ka Pua Lilia o Zubieda"  wahi a ka Hololio i ka wa Hooilo i pane aku ai me ke kuhikuhi pu ana aku o kona lima iwaena o na kanakapuuwai hopo ole o Igeboseda.

            Me na minoaka ana ua Pua Lilia la a me nahiona hoomahie hoi maluna o kona mau helehelena, i ane mai ai oia:

           

            "E kuu aloha, aole anei o ke ola o ke kanak he meanui ia?  Ina pela, alai', e apo aku ia lakou i mau kana no kaua a o lakou auanei na oe nana e kiai i ko kaua maluhia.  A oiai ua hui ae nei hoi o Arabia me Samauadala, hemea pono e hoohui mai i na aupuni a pau malalo o ko kaua mau kapuai wawae."

           

            I kela wa i olowalu like mai ai na mahalo o ke anaina kanaka a pau no keia imau olelo a ua ui la, a oi pakela loa ae la hoi ua manao haakei iloko o ua moiwahine hou la.

 

            Ia wa ho i hookuuia aku ai na koa e hele me ka lanakila iloko o ka pa alii, a lilo ae la ia manawa i wa no kela a me keia e hauoli ai. A o ua mau ipo la hoi ke hele kui kui like ae la laua iloko o ka halealii iwaena o na poo maka hanohano a pau.  Aole he wa i oi aku ai ka piha hauoli o na mea a pau e like ae la me keia la ka la hoi i loaa ai ka laua kila hiwahiwa ia Mone tikero me kona mau kanaka.

           

            I ka wa i uhi mai ka po, aia na alanui a pau o ke kulanakauhale ua kaulwela i na ipukukui o na waihooluu like ole, he mau lealea like ole hoi k malamaia ana ma kela a me keia wahi o ke kulanakauhale.

 

            A i ka wa i lilo ae ai ka mana o ka hooponopono ana o ke Aupuni ma ka poho lima o ua Ui Maalo la i ka wa Kupulau, ua kau ka weli i kekahi aupuni nona, aia na poo o ia mau aupuni ke naka wale la no iloko o ko lakou mau kamaa buti.  Ua manao lakou e kii ia aku ana ko lakou mau aupuni e kaua, aka, aole loa pela. Ma ia hopeiho, aole i ike hou ia ua Mone Tikero la maloko o na ululaau me kona lio hooka lakpua iloko o ka wa hooilo a me ka wa kupulau, A pau pu no hoi me ka holapu hele ia ana o na ululaau me na powa, a o Igeboseda, oia hookahi ke mea ana i poni aku ai i Moi no loko o na ululaau hoanoano.

 

            A o kahi kilikilo Muhiana hoi, o ke aloalii o Peresia, oia kana i hookohu aku ai i kuhikuhi puuone no Arabia, a e ai pu oia me ia ma ka papaaina hookahi, a ua lilo oia he mea nui i ka Pua lelia o Zubieda.

 

            E na makamaka heluhelu, ua hiki m@i kak ui ka panina hope loa o Mone Tikero, ka mea i kapaia e ko Arabia--Ka Hololio i ka wa Hoilo, a o ka Ui Maalo i ka wa Kupulau hoi i na keiki noho kuahiwi o Hagara, Ka mea nana i wehe mua ua ipuka pohihi o ke kakela o Zubieda.  A o ka mea hoi nana i ana ka loa  a me ka laula o Mokuleia, aohe no hoi henui a koe aku.

 

            Ua noho laua me ka hauoli a me ka ulakolako iloko o ia mau la, a ua lilo i mea kaao nui ia na mea e pili ana no ua keiki hololio la e ko ke ao nei a puni a @ela kakou i hoia mai ai i ka

HOPENA

 

            Eha poe holokahiki i huli hoi mai la me ka Alameda, no lakou na inoa o Kealakaa, Maunaloa, Kailianu a me Niau.  Alua Ae Nei paha makahiki o ko lakou hele ana i ke o kohola, a no ka uluhua paha makahiki o ko lakou hele ana i ke o-kohola, a no ka uluhua paha hoi i ka noho i Kapalakiko i hoi loa mai la.  Laki ko lakou moku a nui hoi paoa ka le a me ka ohi o ke kaki, a eia ke haulani nui nei i keia mau la.

 

            E ole ka nupepa Karonikala o Kapalakiko, ikeia ke kumu o ka Hope Luna Dute i hole aku nei ilaila, oi a hoi ka hoao aua e kinai i na hana hoopae malu i ka opiuma i o kakou nei.  Aeole no hoi oia, loaa aku nei he mea na Bila Alerike (W. H. Aldrich) i kakau aku e hole mai ianei me 100 poe a e alakai i kekahi hoala kipi i keia Aupuni, a mamulika hei o kana mau hoomaikeikeana.  ua haule wale ia manao.