Ka Makaainana, Volume II, Number 24, 10 December 1894 — Page 1

Page PDF (899.60 KB)

This text was transcribed by:  Tina
This work is dedicated to:  Brianna Summers

Ka Makaainana.

BUKE 11 ---- Ano Hou.

 

Honolulu, Oahu, Dekemaba 10, 1894.

 

KAU O NOVEMABA.

Na Hana o ka Pule Hope Imua o ka Aha Kaapuni ma ke Kiure.

            Ua hoohalahala loa aku ka Hui Paipalapala Gazete Hawaii i ka Aha Kiekie, no ka hoole ana o Lunakanawai Kaapuni Waitina e haawi aku i hookolo kolo hou ana ma kela hoopii koi poho a J. E. Gomese no ka laibila.  Ua ae aku o Lunakanawai Kaapuni Kupa i na kumu hoohalahala a na loio o Kaniku, i ahewa hookahi ia ai a hookuuia elima poe e ae i hoop@i pu ia me ia no ka hewa hoeha me kekahi mea e make ai.  Aohe ka loio kokua ma ka aoao hoopii i kue aku i keia hoohalahala a ua waiho aku no hoi a na ka Lunakanawai mai no e hooholo e like me kana e manao ai he pono.

            Ma na hihia oki mare hoi, @ ka Poaono, Novemaba 24, ua aeia ka hoopii a Helen P. Kakoi kue ia Toma K. Nakanaela, no ka haalele a me ka ma'ama ole; pela pu no hoi me ka Kaakau (w) hoopii kue ia Auaru Kaukaliu, no ia mau kumu like no; a @a C. Akima hoi mai ia Hana Alo, no ka haalele.  Na Lunakanawai Waitina keia mau hihia ae la i hoolohe.  Ua hooleia hoi ka Kilikina hoopii e Lunakanawai Kupa, e kue ana ia Hake, kana kane Kepani, a ua hooha'ahala aku iluna ae.  Iulai 26, 1883, laua i mareia ai e ka Rev. S. C. Damona, kahu o Polelewa, a ma ka palapala hooia mare, ua pa@ ko laua mau inoa, o Hatch a me Kirikina.

            Imua o ke kiure haole i ka Poakahi, Nov. 26, ua hooloheia ae ka hoopii koi poho a Caterine Batchelor kue ia C. B. Wihsona, ma kona hoomalu ana i ka halekuai o J. Hubasi, mea hana lako gula, he mea hoi e noho hana ana malalo aku o ka mea hoopii, i ko ka mea hoopiiia wa e noho Ilamuku ana.  Ua paniia ka halekuai mamuli o ka banekarupeia ana o Hubasi, a o Bihopa Ma na hope o ka Ilamuku no $1,000 ma ia hooko ana i ka hana.  Poalua ae i pau ai keia hihia a ua haawi na kiure i ka pono no ka mea hoopii no $300 poho.  Ua hoohalahala hou ae na loio o ka mea hoopiiia me ke noi pu ae e hookolokolo hou ia, no ka mea, o Bihopa Ma na poe pale kupono ma keia hoopii.

            Poalua no, ua hoopanee loa ia ka hoopii koi aie a J. La@ana kue ia J. Hubasi a me Misasa C. Batchelor, he mau mea i hoohuiia.  No ke kau o Novemaba, 1893, ke komo mua ana o keia hihia.  O ka mea hoohii, he mea e lawelawe hana nei ma Kapalakiko, ua koi mai oia he $500 a me ka ukupanee pu mai Feberuari 9, 1891, a hiki i ka wa e loaa ai o ka olelo hooholo, no kekahi aie ma ka aoao o na mea i hoopiiia.  Ua noi ae ka loio o ka mea hoopii no kekahi waihoia aku o ka hihia a no kahi wa okoa aku e hana ai, aka, ua kue hoi ka loio o na mea hoopiiia, a hooleia ke noi e ka Aha.  Nolaila, he hihia keia @ pau wale me ka hana ole ia.

            I keia la no i hanaia ai ka hoopii kipaku a Lau Chong kue ia W. F. Alani, kahu o na keiki oo ole a P. Opefagele, i make.  Elua keia mau aina aia mauka o Pauoa, oia no hoi kahi o Naone.  Aohe i kue ikaika loa aku ka aoao hoopiiia i keia hihia.  Ua haawiia ka pono no ka aoao hoopii.  Ua hoolilo mua ia keia aina e Mele a me J. Lonoakai Kiwini, kana kane, aka, i@e oo koke ana iho nei hoi o ka laua keiki, ka mea a ke kupunakane i hoolilo aku ai, ua hoolilo aku oia ia mau apana aina i ka mea e hoopii nei.  Ia auwina la iho no i hanaia ai ka hihia koi poho a Awa kue ia Lee Yuen Kui, no ke komohewa ma ka hoeha ana i ka mea hoopii.

            Poakolu mai, imua o ke kiure hui, i hooloheia ai ka hoopii kipaku a Maria Kaanaana kue ia Keahi a me kahi poe e ae.  Aia ka waiwai e hoopaapaaia nei ila lo o Ewa, he wahi apana aina uuku loa.  Elua la o ka hooloheia ana a pau i ka auwina la.  Poalima nei, me ka haawila o ka pono no ka aoao i hoopiiia, ekolu kiure kue.  He hookolokolo hou keia i aeia e ka Aha Kiekie, o ka aoao hoopii ka i ko i ka hanaia ana mamua.  Ua hoomakaia ka hoolohe ana i ka hoopii eki mare a Kale Aki kue i@ Isabela Pahoa Aki, imua o Lunakanawai Kaapuni Waitina.  Aohe i hooloheia i ka Poaha, aka, ua hoomauia i ka Poalima mai, Poaono a ka hookuu ana o ke kau i ke ahiahi Poakahi i hala iho la me ka pau ole, a ua waiho@a aku no keia kau @e.

            Ua unuhi ae o J. P. Sylva i kana i olelo mua ai no kona hewa ole i ke kumu hoopii apuka, a ua ae aku i kona hewa a hoopaiia mai e ka Lu@akanawai e uku i $1,000 a me $3 50 na koina, i ka Poakahi iho la.  He $537 99 ana i apuka ai mai ke Aupuni aku, oiai oia e noho Hope Luna Helu a Ohi Auhau ana no Hana, Maui.  Ua uku koke ia ae no keia hoopai.  O ka hoopii oki mare a Kate M. Tomasi kue ia E. B. Tomasi, ua loaa mai ka aeia, me ka haawiia o ka malama ana o ke keiki opio i ka mea hoopii, a me ke kauohaia hoi o ka mea hoopiiia e uku i $50 no ka uku loio o ka wahine a me $30 o ka malama no ke ola o ke keiki.  Pela no hoi me ke noi a Ema Pedesene no ka m@ku loa mai ia Ol@ Pedesene, me ka uku aku i $10 o ka pule i ola no ka wahine no eono malama, e hoomaka ana mai ka la 3 aku.  O ka hoopii hoi e kue ana ia W. M. Kaninahama no ka lawe i na pu ki manu me ka laikini ole, ua hoopau wale ia.  Ua hoopau wale no hoi oia i kana hoopii koi poho e kue ana ia Heneri Davisi a me kahi poe e ae.  O kekahi kumu o keia hoopau wale ia ana o keia mau hihia ae la, ua unuhi aku na poe o kela ahahui o na poe kiki manu i ko lakou kue i ka loaa o ka laikini iaia, a nolaila, e loaa aku ana paha kona laikini ma keia mua aku.  Ua moku aku hoi o Kinolau mai kana wahine aku.  Mileka Kauha.

            He $2,938.50 na loaa a he $1,235.50 na lilo no keia kau iho la.

 

He Mau Moeuhane Palua.

            Ma ka wanaao Poaono, la 1 o keia mahina, ia'u e hiolani ana me Niolopua, ua ike aku la ko'u uhane i kekahi hale nui me he halekoa la, aole i liuliu ma ia hope iho, ua lohe aku la au i ke pa hu ana ae a ike aku la au i ka ula o ke ahi, me he poka dainamaita la, he eha, e kani ana hoi kekahi mahope o kekahi ma ke kihi hema mauka o ka hale, a o ka mea kupanaha aole he wahi o kela hale i poino.

            Mahope iho o ia, ua lohe hou aku la au i ke pa hu hou ana ae ma ka aoao akau o ke kihi mauka o ka hale, a moe pololei mai la ka ula o ke ahi ma ka'u wahi e ku ana he elua mana, aole no he wahi i poino o ka hale.

            I ke kolu o ke pa-hu ana, ua ike aku la ko'u uhane i ka lele liilii o na apana laau ma o a maanei, me ka pii pololei ana o ka ula o ke ahi iluna, a mahope iho o ia, ua hele aku la au e nana, a ike iho la au e hamana ana, a puoho ae la au.

            Ma ka wanaao La Pule, la 2, ia'u no e hiolani ana, ike aku la au i ka halealii a me ka halekoa, ka hale hoi a'u i ike ai i ka po mamua iho, aole i liuliu ma ia hope iho, ua ike aku la ko'u uhane i kekahi pualikoa Pelekane e maki pololei mai ana no ka halekoa me ka lako pono hoi i na mea kaua no ka hoohana ana.  Ia lakou e maki ana ua hele pololei aku lakou no ka halekoa, a komo loa aku la ke aliikoa kiekie no loko a aole i ike hou ia na koa.  I ke komo ana aku o ke aliikoa, ua hele aku @ au e nana a ike aku la au i kekahi mau pukuniahi nunui e kuku mai ana me ka hamama pono mai o na waha imua ou, a ma ka'u helua ana aku he eha ko lakou nui.

            Mahope iho o ia, ua hele aku la ko'u uhane ma ia wahi a hiki i kahaone a ike aku la au i kekahi mea nui iloko o ke kai me he kao la, a he kokoolua ko'u i kela wa, a lohe aku la'au i ke pa e ana mai o kekahi leo a ike aku la au he wahine i ka pane ana mai, he ia no kau a hoole aku la au i kekahi wahine e pii aku la ko'u kokoolua, a hoike mai la ua wahine nei he amaama a kiola mai la iloko o ke kai.  I ka pa ana aku i ke kai ua loli koke ae la ua ia nei i puaa, a ike mai ana mai ke kai mai me ua puaa nei a haawi mai la i ko'u kokoolua e ku pu ana a nalowale aku la hoi ke kao mai kona wahi e lana ana, a puoho ae la au.

                                    SAMUELA.

 

Ka Moeuhane o ka La 1 o Dekemaba.

            Ina ua pili aupuni keia moe alaila, eia iho na hoike malalo:

            O ka ike ana i ka halekoa, he hoike ia no ke kaua me ka bakaka e hiki mai ana, (a ina no hoi ua ulu ae he hakaka mawaena o ka ohana o ka mea nana ka moe, oia ae la no hoi.)

            Ke pa hu ana, a me ka ula o ke ahi a me ke kani ana o kekahi mahope o kekahi, he hoike ia no na manao enaena iloko o ka mana kaua, a malia o poha ae a i ole pela, he uluaoa ana no ia mana me ke kue aku a kue mai.

            Ka lua o ke pa-hu ana, ua like no na hoakaka me kela ae la maluna, o ka like ole nae o keia mahele me kela ae la maluna, oia ka moe pololei ana o ka ula o ke ahi ma kahi o ka mea nana ka moe e ku aku ana.  Aina he kapaka Hawaii ka mea nana keia moe, alaila, aia ka hook@ hua ana o ka enaena iluna o na kanaka Hawaii.  A ina he enemi ohana, alaila, aia paha iluna o ka mea nana ka moe.

            Ke kolu o ke pa hu ana, ua ike ka mea nana ka moe i ke kauliilii ana o na apana laau i o ianei.  Ma keia mahele, me he la e hoike mai ana ia i ka hoouna liilii ia o ia mana i o ianei, a i ole ia, he hiolo ana no ua mana la a me ka helelei aku, a pela aku.  A ina hoi no ka noho ohana ana, alaila, he kauliilii no ka ohana.

 

Ka Moeuhane o ka Ia 2 o Dekemaba

            Ma ka moe maluna ae, ua ike ia ua kauliilii ka halekoa.  Ma keia hoi, ua ikeia e ku ana no ua halekoa la me ka halealii.  Nolaila, ua kue ka moe hope i ka moe mua ma ka halekoa a me he la ua kinaiia ia hoike o ka moe mua e keia moe; aka uae, ke ukali nei @ae ka hana a keia moe hope i ka hana a ka moe mua, oia hoi, ua ikeia ka maki ana o kekahi pualikoa Pelekane me @a lako kaua a komo iloko o ka halekoa, ilaila nalowale na koa, a o ke aliikoa hookahi ka mea i ikeia.

            Nolaila, ma ka hoomaopopo ana ku i keia mahele no na koa me na lako kaua, he mau hoike ia o ka poino, ka luhi a me ka pa@aho.  A i ole ia, he puka ana mai no kekahi Mana Hoomalu, a i ole ia, (kanawai koa paha).

            Na pukuuiahi eha e hamama pono mai ana imua o ka mea nana ka moe i kona wa i hele aku ai e nana, he hoike ka pukuniahi no ke aumeame me

 

[E nana koena ma ka aoao S.]