Ka Makaainana, Volume II, Number 24, 10 December 1894 — Page 7

Page PDF (878.06 KB)

This text was transcribed by:  Katy Darlington
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Makaainana.

 

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 10, 1894                                              7

------------

Bai@da i hilinai a i minamina loa ia ma Enelani, no ka mea, mamuli o kana mau hana i makeeia ai oia, e hoike ana hoi i kona nana aku no ia Enelani o ka aina makuahine ia o na poe Amerika, a nolaila, ua akenuiia kona huli hoi aku, aole hoi o ka haalele aku i kona kulana malaila.  Iaia hoi ma Balatimoa, ua olelo ae oia:  "Aohe manawa i ikeia ai o ka oi loa aku o ke kupono no ka hoholoia ae o kekahi kanawai dute Demokarata maemae mamua ae o keia wa. He mea pono hoi e hooholo koke ia ua bila kanawai no ka hookomoia mai o na waiwai i hoomaemae ole ia u e ke dute ole, a ia wa auanei ke aina e hoomaopopo iho ai i ke ano io maoli o ka manao o ka aoao Demokarata no ke kanawai dute me ka hoohana piha ia no elua makahiki mamua ae o ka hoea hou ana mai o ke kau koho balota Aupuni @aulaha.  Ina e hanaia ana keia, he nuku loa ko'u hopohopo e kupono ole ana ka puana (olelo hooholo) iloko o 1896"  Ma ka la 10 o Novemaba i manaoia ai oia e huli hoi aku no ke kahua o kaua hana pili aupuni ma Enelani.

Na Hana Hope Loa no ke Za Make.

            Poakahi, Novemaba 19, i nalo loa aku ai ke mea i koe iho o ke Za i make, Alekanedero III, maloko o ka Luakini o Sana Petero a me Sana Paulo, ma Sana Peterobuga.  He anaina nui o na poe hanahano, iwaena  o lakou na ohana imiperiala a me na alii o Europa, a me ka lehulehu no hoi.  Mamua ae o ka wa i hoomaka ai o ka pule, ua piha u na aoao o ke alanui me na kanaka.  Ua lawelaweia na hana haipule maloko me ke anoano a me ka eehia nui, malalo hoi o ka lawelawe ana a na Bihopa Nui o Sana Peterobuga a me Mosekao.

Ke Za Hou a me na Kuhina

            Mahope iho o ka nalo ana aku o ke kino kupapau o Alekanedero III., ua loheia ae ua waiho aku o M. de Gia, Kuhina o ko na Aina E o Rusia, a me Generala Vanovaki, Kuhina Kaua, i ko laua mau kulana oihana.  Ia M de Gia i hoihoi aku ai i kona hookohu, ua olelo aku oia i ke Za hou, ia Nikolasa II., ua hooholo oia e waiho aku i ka hana mamuli o kona aoo loa a me ka nawaliwali pu mai no hoi, a ua pane mai ke Za ma kona aoao, ua manaolana oia e loihi ana ko laua wa e u hana pu ai.  Ua pane aku o De Gia:  "Aka, e ke Alii, e nana mai i o'u mau wawae.  Aole e hiki ia laua ke lawe aku ia'u."  Ia wa i pane mai ai ke Za:  "Aole o'u makemake i kou mau wawae.  O kou poo wale no ka'u makemake."  Mawaho ae hoi o keia mau haalele hana ae la, ua manao wale ia e nui loa ana na hoololiloli pili oihana ma keia mua koke iho.  Nui na mea oleloia no ke kahua hookele aupuni a ke Za hou, eia nae, he mau lawe olelo wale no paha ia, no ka mea, aohe mea i akaka pono no kona kahua alakai.

Na Hana Onene Mau ma Berazila.

            He mau hoa'loha maikai loa ka peresidena i pau, Peisoto, a me ka peresidena hou e noho mai la, Moraese.  Ua lonoia mai Rio de Ianeiro, Novemaba 24, mamuli no paha hoi o ia ano pili hoa'loha mawaena o laua, aia o Peresidena Moraese ke hoao la i kona ike a ikaika a pau e pale ae i ka waihoia aku o na kumu hoopii i ka Ahaolelo e kue ana ia Peresidena Peisoto i pau.

            Ma Rio Garana do Sula, Novemaba 24, ua ulu ae he hakaka mawaena o na poe koa hou i hooanaia aku ai ilaila mai Rio de Ianeiro a me na poe koa kahiko.  Kanakolu o na koa hou i make a ua like aku no paha hoi pela na poe i eha.  Ua ulu ae keia haunaele mamuli o na hana poholalo aku a na elele kipi i komo a i hoohana aku iwaena o na poe hou.  A ma Bueno Ea, Agenetine, ia la like no hoi, ua kiaiia na alanui o ia kulanakauhale e na poe kalepa, mamuli hoi o ka hopohopia o ka nanaiua a me ke kulana o na hana.

Liuliu o Mekiko e Hoouka Kaua.

            Nui ka pioloke iwaena o na anaina pili oihana aupuni o Mekiko ma ke mea pili i ke kaua me Guatemala ma ka hema aku, o ka oi loa aku ma ke Keena o ka Oihana Kaua, oia ka lono mai ke Kuianakauhale o Mekiko, Nov. 18.  aia ke liuliuia la ka hoouna ana aku i na koa no ka palena a aia hoi na hale hana pu ke hana awiwi la i na poka owili.  Ma kekahi mau apana, ua ikaika loa ko ka lehulehu manao no ke kaua aku ia Guatemala, a me ke noi okoa aku no hoi o kekahi poe lehulehu i ke Aupuni e ae mai ia lakou e hele aku i ke kaua me ke kokuaia mai hou me na pua a me na lako.  O na poe ma ka palena o Guatemala ka oi aku o ka eena loa, mamuli hoi o ka hoopauia ana mai o na poe Mekiko a paniia o lakou mau wahi e na poe Guatemala.  Lehulehu na ahahui kalaiaina i hoaiaia ae no ka haawi ana aku i na kokua ana i na Aupuni Mokuaina a me Makua, a me ko lakou mano hoi e hoouna loa ia aku no mua o ke kahua kaua.   He heluna o na kiu Guatemala ka i ikeia aia ma ka palena a kokoke hoi i na kahua hoolulu o na koa, eia nae, aohe mea i hoomaopopoia aku no lakou mawaho ae o ke kipaku ana aku ia lakou.

-----------

No Keia Pohakuhulumanu.

            Ua olelo ae o Kapena Calahuna o ke kiapa Cilona, i ka wa o kona moku i haalele mua mai ai i keia awa no Keomolewa, oiai mawaho pono ae o Puuloa, ua ikeia aku kekahi waapa uuku e paialewaia mai ana e na ale, he hookahi kanaka o luna, a mahope iho ua pili ae i ka aoao a pii a kau ana iluna o ka oneki me na aahu maoli no, a o kahi waapa hoi keia ua hookuuia aku no ia e paialewa hele.  Iaia i kau aku ai a mahope iho, ua manao ke kapena e hoolele hou iaia i kula ma Kalaeloa, aka, no ka makemake ole ka e hoopilikia wale i kona moku a ili paha, ua holo loa no.  Aole i maopopo keia mea i kau aku aia a ua hala he mau la mahope iho, akahi a maopopo o Pohakuhulumanu ka, nana no i hoike okoa aku iaia iho a me ke kumu o kona holo mahuka ana, koe nae hoi ka hoike ana aku i ka hewa ana i hana ai maanei.  He keu ka a kona mikimiki i ka hana iluna o ka moku a pae wale i o. A i lawa no hoi ka moku a pili i ka uwapo ma Awa Taonasena, ua lele oia i kula a nalo loa aku la, a pau no hoi kona ike hou ia ana aku e ko ka moku poe a ku mai la ianei.

------------

            Elua la hoomaha a hana ole o ka Halepai Holomua i kela pule aku nei, ma ka La Kuokoa a me ka La Hoomaikai Amerika. Pili Hawaii i ka Poakolu a hoopilimeaai haole hoi i ka Poaha mai.

 

            Na ka Pele i lawe a kiola i ka ipuhao kahiko o ke Kaala iwaho o kai uli kai lipolipo, a aole hoi na ke Kimo Maki, e like me ka makou i hoike mua aku ai.  O ka huki wale ana no ka ka Maki a hemo iwaho.

 

            O kau pane e R. M. K. o Olowalu, Maui, i na wehewehe a Kilokilo Dimerata no na hoike a ka Wahine o ka Aahu Keokeo, aole makou e hoopuka aku ana, no ka mea, aole oe i hoike mai i kou inoa ponoi ia makou.

 

            I ka Nanasana i ku mai ai mamua aku nei a hoi aku la i lonoia ae ai ua hopuia mai nei ka o C. Afona ma Kina, no kona kuai ana i ka laiki i na Kepani no $15 o ke eke.  Aole ka oia i hookolokoloia.  Eia nae, aohe keia lono i hilinaiia maanei.

 

            Hora 4:30 o ka auwina la Poaono, Nov. 24, i malamaia ai kela heihei kaa hehihehi wawae.  Lehulehu ua poe i holo a ua eo ka umi mile ia G. Angus (Anegusa).  Aohe ao hoi he wa i koe a eo ia Keaka Atekinesona, holo ae he ilio mamua o kona kaa a hookui ana, a walawala oia ma alanui Moi a pohole pu kona mau pauku lima a me ke ano eha loa maoli no.  No Kapena Poo Waipa paha hoi kahi akeakea mamua maluna o ka lio.

Mau Kuai Aina Hooko Moraki.

            Awakea Poakolu, Novemaba 14, i hoolilioia ai ko G. Nakiaua aina mauka o Pauoa, ma ke keena kudala o Leve, mamuli hoi o ka hookoia ana o ka moraki ia Malie Kahai i make, ma o ke kauoha la a ka lunahooponopono o kona waiwai, a ua lilo ia Andrew McCabe (Anaru Makepe) no $370.  Nui no kela mau kala no ia wahi apana aina uuku a kaa no hoi ka moraki me ke koe wahi koena no.

            Ia awakea no hoi, ma ko Mogana keena kudala mai i hoolilioia ai ko S.Kailaa mau mahele elua iloko o kai aina hui o Waikane ia J. Paakaula no $315.  Ekolu moraki i hoopaaia ai keia mau kuleana, o ka moraki hope loa ka i hoolilioia.  A i kahi wa iho no hoi o ia auwina la, mamuli o ko Misasa Ipuhao Kalua koi, oiai, eia no oia ke paa nei i kekahi moraki maluna o ka aina hui holookoa, ua lilo ai iaia kela kuai ana a J. Paakaula no $400.  I ke keena kudala no o Ipuhao a makau honua i ke koho.  Ia wa like no i hooliloia ai ka aina o Hoopii (w), ma Maunakiekie aenei, a lilo ia E. P. Aikue no $375.  He wahi aina uuku loa keia, aka, he hale ko luna iho, oia wale no, aole wahi pa a honua e aku.  A pela no hoi me na apana aina o Ono luko, i make, ua lilo ua apana 1, 2 a me 3, mauka o Puiwa, ia Misi D. Lamb no $465, a o na apana 4 me 5, ma Lahaina, Maui, ia Isenebega & Hona no $60.

            Awakea Poaono, Novemaba 24, ma ko Leve keena kudala, ma ke kauoha a ka Aha Kaapuni ma ka hooponopono waiwai, mamuli hoi o ke noi a A. Fehana, luna hooponopono o ka waiwai o MisasaO'Sulivana i make, ua hooliloia aku kona apana aina kahua hale a me ka hale nomaluna iho, e waiho nei mauka o kalihi-waena, a ua lilo ia Kale Kaaka, ka mea nana i koho no $1,225.  O keia lilo ana, o ke kuleana elua hapakolu wale no o ua keiki, a i kohoia hoi no ke kane, no P. O'Sulivana.

------------

            Kakahiaka, hora 5:30, o ka Poaha, Novemaba 28, i hopuia ai o Aloi, he mea no ua kamaaina mua no ia Kawa, ma kona hale e noho nei kokoke i ka uwapo o Kamika, a loaa aku na waiwai i aihueia e ia mai kekahi poe lehulehu mai.  I na makaikiu kona loaa ana.

 

            Ma ka helu o ka nupepa Ekalesia Anagalikana i puka i ka malama o Novemaba i hala i piha ai ka 12 o na makahiki o ke ku ana, malalo o ka hooponopono ana a ka Rev. A. Makinikoki.  O ka nupepa pili ekalesia hookahi no ia i  hookolo pololei ma kona kahua i kukuluia ai.  He  mea hauoli uae hoi ka ike ana iho ma ke kaena a kona luna hooponopono ua halawai ole oia me na kuia a ua kaa hoi kona (nupepa) mau popilikia a pau.