Ka Makaainana, Volume II, Number 24, 10 December 1894 — Ka Materia Hooni Puuwai o Kau, Hawaii. [ARTICLE]

Ka Materia Hooni Puuwai o Kau, Hawaii.

waho au o Mahukona-a, Hanaio ka ua ia Kohala, A laa wale no hoi-a, Ka ua e kau nui ia nei." Ma ka Poakolu, Noveint»oa 21, i kuupau iho ai o Kulauihakoi i «a pakaua o ka hooilo, īne he mea ia e uiaiuiia iho aua inaluoa © na hai«, ke heie la a hakukele na alauui. Ua hoomau ka ua aua ia la a po, a uiai ia po a ua kokoke no e ao ka Peaha, loaa ka malie o ka ua. Me ka ikaika ka ua e haluku aua i ka la i hoikeia maluua ae, a ua loaa he oiau ma ke kau wahi, aka u ae, aole no i loa, eia uae, loaa ka haua a ua kanaka o ka hui ia la. 0 ua wahi i poino i ka wai uia Naalehu aei» ua piha i ka lepo o waho o kokahi hale aioe o na kanaka, a o ka puaa a kekahi ka>

uaka o ka hui, loaa aku (ualalo J p kekalii ipau halw aole ua6 i , poino ke ola. i * Ma Honuapo» ua komoio 9 ka j wai ka hale waiho nkana, ma o , ka noha,aua o . ka puka oiauka, a o oia ke alauui a ka wai i holo moku aku ai ia po. Aua piha ke alanui hao mai kela puka a keia puka ma ka akau hikiua, nona ke kiekie o ka lepo 3 kapuai a oi, a ua pulu kekahi mau busela palaoa i ka wai e me kekahi mau eke kopaa, No ka j hui ub ia mau waiwai i poiuo, ! Ma Hilea, ua lilo ika waī ka | hale inu kope o A.ki, a ua "kapakahi Manuiu" kahi uwapo m'a ia wahi no, a pela aku uo kekahi uwapo ma Moaula. !< He kaua a hifci mai i Hawaii nei/' wahi a kekahi lapana i hoike mai ai i kekahi kauaka Hawaii, a wahi uo a ua lapaua uei, elua, a i ole, ekolu paha mahina i koe mai keia wa aku, «lail-a, kaaa uo ma Hawaii uei, * . i aole nae au i manao he oiaio ka hoike a keia lapaua. Ua olelo hou mai uo ua Inpaua uei, o ua mahiko e uoho mai uei ua lak'o me ua pouo kaua, aka, ua ke au o ka mauawa e hoike mai. Ivr hoomaka uei ka wili ana o'ke ko o Naalehu uei. a oie he. mea la o ke kau wili uui keia. ! Ua loaa oP. Kahula me kekaj hi poiuo ulia ma o koua hiua pu { ana me kona lio e kau ma. Ma ke loa ka lio a ehaia koua iwiI aoao. Malia ua kamau wahi sake. A. K. Hakikkau. Naaiehu, Kau, Noveoiaba 27, J 94. Hana e Hilo i ke Poi a ka t^a—-Kaa i ka Lolokaa tTa a ka Ulumano, Pau ka Wale Haua Hemo o Hilo Paliku, ke Koena Paaoao a ka Ino, ua Omino ko Kai o Piikoaua. He ia ua uui keis o Hiio uei a'u e kakau aku uei ia oe, o ka ua, ka makani, hekili, usviia, a ala pu mai me na keiki o ke kai, haki kaikoo ka moana, haki kakala Piilaui, ike pono o luua ia lalo. He la ua uo Hilo apo ka la. .

Oiai o Koie i kona mau la ma Hiio uhi paa pu ka afna me na ao hakumakuma ekaetfa, aole nae hoi i olapa ka uwiia a kui ka hēkili a hala wale aku la oia. Hiki mai nei hoi o he okoa hoi ke au o kona mauawa, oia hoi, i hoikeia ae la maluua. Noiaila, e like me na la i <j> Kole a emi mai hoi koua wahaia e ua laui, no ke no hoi paha o kana mau haua, oiai, he kanaka akahele ia o ka noonoo, nolaiia, pela no i| na la 0 Aiapaki a oi aku ka o kona mau la i hoowahawa|iaia e na lani. Malia e like me jka oi pakeia ana aku o ka ia nei; mau hana hooiniaukiuki i ko Akuu, a 01 loa aku īmua o ka lahui Ila

waii nona ka aina i haawiia mm eke Akun lokomaikai.no kona poe ohua ma ka lepo aloh« o Hawaii a Alapaki i hoonuu ai 1 ka momona; aka, i keia ia ' ala uiai ai o Alnpaki 8 kipi i «a Moi a iii,e ka lahni, na poe no lakou k« kulenna paa m»i lalo loa mai. Nolaila, e like me ka ka Pdlapala Hemolele i olelo mai ai, ® ka iuo o kekahi la ."Ui ia nona īho," e like uie Alapaki. 0 kana mau iuo i kailuku ai maluna oka lahui a ,m.e kouu Moiwahiae, maluua oua ponoi ;ho ka"ft ino i hana ai a maluiia hoi o koua poai pakaha o ka limaaui i ke kuleana paa o ka lahui Hawaii. Nolaila, ke i hou mai uei n£fcka Palapala Hemoiele, <J No'u uq ka hoopai aua, a ua'u uo ē ukuiaku i kela kauaka a me keia kauaka e like me

kaaa 1 haua ai, iua uo ka pouo» iiia no ka hewa, no ka mea, ua pau loa na iauoho o ko oukou uaau poo i ka heluia. ,? Nolaila, o na poe a pau i kipi 1 ka lahui a me ka Moi, e ukuia ana lakou, aole e koe kekahi opala maluna o kekahi. A oiai no h(»i, i nehinei, Novemaba 20, ua lehau nui ae o ua o Alapaki ma me ia auna o lakou j Waiakea, uo ka holoholo moku lealea, a mawaho ae o Alapaki hookahi ke kahuuapuie Kiwini, kahunapule (inoa ole) haole, Kewaleaa, ka ona nona kahi moku Bil! Bomb, a me kekahi keouimana i maopopo ole īa'u, a niau nui aku la mai ka muliwai aku uo ka hoopuka ana iwaho. Mamua oko lakou puka loa ana iwaho, ua i-kaia ae la lakou a kau iluna o kahi ahua one o Kawili, oiai, ua maloo iki ka wai a malaila lakou uo kekahi mau miuute loihi, a no ka hoomau mai o na aui ualu me ka ikaika pu hoi me ka wai, pela lakou i palekaua ai a lilo ai he kuka no Kewalena ame kekahi hoe, a pae ka !ioe i kuia aoke kuka ua komoia e ka papai. Aohe i liuliu hoi aui mai ana, ainaoka ili aua a ua ala ka hiamoe o kainnlii heeualu o Kawili, iaa la ua pau nul i ka lomiia. Kai o Ohele. Waiakea, Hilo, Nov. 21, 'IH.