Ka Makaainana, Volume II, Number 25, 17 December 1894 — Page 2

Page PDF (863.44 KB)

This text was transcribed by:  Bonita R Reardon
This work is dedicated to:  To the Hawaiian People

Ka Makaainana.

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 17, 1894.

 

LAUOMIDIHAE

KA

U# I MOHAI IA I KE KOKO

KA

NANI I ALANA IA I KA OI O

KA PAHIKAUA

Ka Mea Huna iloka o ke Kiaha

Waina

Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke’

Kuikele.

-A O KE-

KEIKEI NU MAREDINA

KE

Komo Lima Maka Popoki

--

MOKUNA XV

Alo hou i ke ehuehu no ka aina o Libirato – Ke kilokilo wahine iwaena o na enemi – Ka pahikaua a ka mea hookahi imua o na enemi.

            “H hiki i keia la, aole loa makou e poina ana i kona mau helehelena ke ike hou aku makou iaia.  E paa ana ma koua lima akau he wahi pauku laau pokole a me he la o kana mea make paha ia.

            “Iaia i hookokoke loa mai ai, ua auo makau mai la makou a e haalulu wale ana no ko makou mau kino a puni. Ua hoomaka koka ae la e holo, aka, pane mai la oia me ka leo nahenahe i ka i ana; ‘Mai makau oukou, no ka mea, i hele wale mai nei no hoi au e makaikai i ko oukou aina a ke ike nei au he nani maoli no. A pehea la ko oukou manao, aole anei oukou e ae mai ana e lilo i wahine na kuu keiki? Ua hoole like aku la makou i kona manao, a oia no kona manawa i hopu mai ai ia makou me ka ikaika a olelo mai la pe pio makou nana.

            “Hoko o ka manawa pokole ua paa iho la makou malalo o kona mana, a i ka wa i mao ae ai na hoopoluluhi ana a ka poniuuiu ia makou, ike ae la makou eia ka ke noho nei makou iloko o kona halealii. Ua uwe ae la makou me ka leo nui, aka, he mea makehewa wale no nae, oiai aole he mea nana e hoopakele mai ia mako. A no ko mako u ae ole e hooko aku i ka makemake o kana keiki, ua hoolilo ia iho la makou e like me ia a oukou i ike iho nei.

            “I ke ao e lilo ai makou e like me ia ano, a i ka po oia ka wa e hoi ae ai e like me keia mau kino e noho aku ia, a ia mauawa e loaa mai ai kahi mea ai ia makou, aole nae o ka lawa. A o ia iho la ko makou mooleol o ka hiki aua mai i keia aina, a pehea la hoi ko oukou?”

            Aia i kela manawa na helehelena o ke kaumaha ke haawe iho la maluna o Numaredina, ua heopauia ae la i ko Muisedela manawa i hoike aku ai i ko laua moolelo mai ka mua a hiki i ka halawai pu ana me Rahe Biama iloko o ka halealii o Haledala, kahi o Moleka ka pilikua anela, a pela no hoi me ia hole ana mai a hui pu iho la.

“A e hele ana ka oukou huakai i hea e hele nei?” i ninau mai ai o Kerosima.

            “I ka aina o ke Ao Olino, i ke aouli la o luna aku, ilaila ka makou huakai e hele nei,” wahi a Muisedela.

            I ka wa i lohi ai o kela poe kaikamahihe i keia mau olelo, ua noi koke mai la lakou e aeia a ku e hele pu ma ia huakai. No ka mea, ua makemake iho la lakou e ike ia aina, a ua ae aku la o Numaredina me kona ui mua ana iho i kona alakai, a oia kana kilokilo wahine) i pane ae ai:

            “E ae aku, e Numaredina, a o lakou auanei na poe nana e hoohanohano aku ia oe i kou wa e mare aku ai me ka mea Pohihihi i ka Maka o ke Kuikele E hahau iho i kau pahikaua maluna o Liona, a e kahuli koke ae no oia i lio eleele i kike aku kona mama lele me ko ka makani puahiohio. Oia auanei ko lakou lio e kau aku ai a hele aku ai a hele aku kakou nokakeu alhele.”

            Ua hooko koke aku la o Numaredina i ka kona alakai kuhikuhi, a lilo koke ae la o Liona he lio eleele i like aku ka #nni me Huneta, ka lio ulaula.

            (A pulelo hou aku.)

-                                                                

Oiai ke kiapa C D. Baraiana a me ka bakenetine S.G. Waila e u ku ana no ma Kapalakiko i Novemaba 7, ua hopuia e na luua o ko laila Oihana Dute he 5,400 kika maluna o ka mua a he 500 hoi maluna o ka hope. A i ke ku ana aku hoi o ka mokukuna Aloha ilaila i ka la 12 mai, he 8,000 hoi kika o luna ona i hopuia iho. Na ke kiapa, ka inoa mua, i lawe mai i na paipu wai e waiho nei ma na aoao alanui, i ka la 16 ke ku ana mai.

            Pakele mai ke Kimo Maki i ka Poalima, Novemaba 30, aohe ho hoi he wa aku i koe a hookui me kekahi mokukuna maloko nei o ke awa. E nee ae ana ka mokumahu ho ka uwapo Pili-Aina a e hooiho aku ana hoi ka mokukuna no ka holo loa aku ne ke Alahukimoku me ka ike mua ole ia aku o kona hooeho mai, a i pakele wale no i ka eleu koke ana ae o ko ke Kimo Maki kapena. Ua pahia liilii ae no pae hoi ka mokukuna ia mua o ka mokumahu, a ua oleleia e na poe i ikemaka he maaiahi a he pomaikai loa kona pakele ana.

 

Ua Hala ma Kela Ao Mau.

 

Miss Hoopii Wa.

            Ma ke kakahiaka o ka Poaha, la 6 nei i niau palanehi aku ai no kela ao mau o na mea a pau o ka uhane o Miss Hoopii Wa Keawekolohe, a waiho iho la i kona kino puanuanu mahope nei, na kona ohana e paiauma aku. Ua waiho iho oia mahope nei he mau pokii ewalu a me kona mama, a me kona kupunawahine, me na kahu hanai. Ua piha hoi iaia na makahiki he 20 a oi ma keia ao mauleule a niau hele aku ia no ka Paredaiso lani, ma kela aoao o ka muliwai eleele o ka make, a e hoomaikaiia ka Makua Mana Loa, Nana no i haawi mai a Nana no i lawe aku, Ma ke kakahiak Poalima ae, hora 10 ma kahi o ke kahu hanai, W. Kaluna, ma Kunawai, i manele ia aku ai kona kino lepo a nalo ma ka ilina o Makiki me kona luaui makuakane i hala mua no kela ao.

 

Mr. Kalanui Alapine.

            Ma Kaunamano, Kau, Hawaii, i Okatoba 25 i hala, ua kii mai la na lima menemene ole o ka make ia Mr. Kalanui Alapine, a lawe aku la iaia ma ka aoao mau o ke kanaka, a waiho iho la i kona kino e moe oni ole ana i ka moe kau moe hooilo i ka opu ana ole o ka honua. Ua hanauia o Kalanui ma Kona, Hawaii, na C. Alapine a me Malaea, a mai Kona mai ko lakou hele ana a noho ma Kau nei i ka 1875, me kona mau makua. He kamana kona makuakane i ka wa o (A. H.) haku mua loa o Naalehu, a hiki i ka make ana o kona mau makua, a ua mare oia me Mrs. Kahalewai, a na laua mai he mau keiki ekolu e ola nei. He keiki oluolu loa oia, he hea hea, he hookipa, mai ko laua noho pu ana ma ka berita maemae o ka mare, a he keiki akamai oia ma kekahi mau hana lime. Ua loaa iaia i kona wa opiopio he mai kau oia ka hano, emi pu mai ke kino, a oia kona mai a hiki i kona hooluolu ana. Ua piliia e laua a me na keiki na wahi a pau, noho aku i Kamilo, aole uo i nui loa ka mai ia wa, aka, e hoomaka mai ana ke kulana loli o ke kino. Ua hoi mai no uka o Naalehu, a na Jeo Kaiokoili i malama iaia, ka wahine a me na keike, ka mea i oleoia e ka Palapala Hemolele, “E kokua i ka poe ilihune a me ka nele o na haipule.” Ma ka Poalima, la 26, i malamaia ai he wahi anaina haipule nona e Jeo Kaiokoili, Peresidena o ka Hoomaua o ua La Hope ma ka apana o Naalehu, ma ka hale noho o ka mea make ma Kaunamano. Ua hiki ae ma ia wahi he heluna o na hoahauau. Hora 6 a oi aku, i maneleia aku ai ke kino lepo no ka lepo, ka home o na kino make a pau a ke Akua i hoomakaukau ai. Aloha no. Nolaila, uo ka wahine a me na keiki i hooneleia ka u pu ana ilo ko o ke kumakena me oukou, a na ke Akua e hoomama mai i ua kaumaha, a Oi hookahi no ka puuhonua o na mea a pau. Ke hea mai la Iesu, “ E hele mai i O’u nei e ka poe Iuhi, a me ke kaumaha; a Na’u no e hoomaha aku.” Ua ko ka mea i oleloia. “O ka mea a ka wahine i hanau ai, he hapa koua mau la.” Nolaila, o ka Haku no ka mea Nana e kokua mai ia kakou i keia wa a i ka manawa pau ole.

            J. M. Naiwielua.

            Kaunamano, Kau, Hawaii.

 

Miss Sarah Kalau.

            Ma Nakapauku, Kau, Poakahi, Novemaba 19, hora 1 P.M., ua oluolu i ka Mea Man Loa ke kii ana mai i ka uhane o Miss Sarah Kalau, ko makou pokii kaikuahine i aloha nui ia a lawe aku la, a waiho iho la i ke kino wailua no ka home puanuanu ma ka lepe, ka ilina o na mea a pau. A ma ka hora 4 P.M. o ka Poalua i maneleia aku ai kona kino kupapau. Ua hanauia oia ma Nakapauku, Kau, Hawaii, i Maraki 3, 1878, na Namakawewehi (k) a me Kuewa (w), a make aku la i Novemaba 19, 1894, ua like me 16 makahiki, 8 malama, 17 la, o kona hanu ana i na ea oluaolu o’keia noho’na kino ana, o hoi wale aku la ma ka poli o ka Mea nana i haua na mea a pau. Ua haalele mai oia mahope nei, he mau makua hapauea, na kaikuaana, kahi pokii uuku, a me makou kona mau kaikuoane eha i koe e ola nei, a me ka ohana no a pau, a no ko makou hooneleia ana mai i ka pokii ole, nolaila, ua ili iho maluna o mkou he ukana luoluo me ke kaumaha, a o ia kaumaha, na ka mea Mana Loa ia e hoomama mai ia makou ka ohana. “O ka mea a ka wahine i hanau ai, he hapa kona mau la a me na popilikia pu ma keia ola ana.” O ke kanaka mua, no ka lepo ia, a he lepo, a o ke kanaka hope, oia k Haku, mai ka lani mai. E like me ka lepo, pela no ka poe mai ka lepo mai, e like hoi me ka lani, pela no ka poe mai ka lani mai Ua hoonaauaoia oia ma ke kula o Nalehu, Kau, a mai laila aku i koounaia ai i ke kula hele la o Pohukaina, Honolulu, a malaila oia i noho ai me kona kaikuaana Miss Sarah Kalamua, no ka manawa pokole wale no a hoihoi ia no ke kula kaikamahine o Kawaiahao, a malaila i noho ai he mau makahiki i hala ae nei. A ma ka mahina o Iulai, 1894, i hoike hope iho nei a hoomaha ua holo mai no Kau nei a lele ma Keauhou, Kona, a mai laila mai i loaa ai i ka mai, a hiki i ka hoi hana mai i Kau nei. Ua hoomaka ka mai hoemi i ke kulana ano e o ke kino, a mai ia loli ana o ke kino e hele loa aku ai i ka nawaliwali, oia ka manawa i kiiia ai o ke kauka, a ma ka ike a ke kauka he fiva no ka mai a me ke akepau, ua haawiia ka huaale i mea hoonaha, eia nae, ua pahua ia mau mea. He ku no i ke aloha a me ka walohia ua haua a ka mai maluna o kona kino a me ia mau hiohiona. Ke ao mai nei ka Palapala Hemolele i na mea a pau: “E ka poe luhi a kaumaha, e holeo aku iloko Ona, a Nana no e hoomaha mai.” “Eia ka uku no ka hewa, he make, a eia ka mea i nui ai ka hewa, o ke kanawai.” E hoomaikai ia ke Akua ma na laui kiekie.

J.M.N. Kaikuahihaheleloa.

Nakapauku, Kau, Kawaii.