Ka Makaainana, Volume II, Number 25, 17 December 1894 — Page 8

Page PDF (941.83 KB)

This text was transcribed by:  Alice
This work is dedicated to:  Awaiaulu

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 17 1894

 

KELA A ME KEIA.

 

Poaha iho ka Mariposa e ku mai ai mai Kapalakiko no na Panalaau Hema.  Ua ike mai nei ke Aupuni Repubalika o Kili i keia Repubalika oehaa maanei.  Ma kela huakai aku nei a ke Kinau i holo hoolaualana mai aku ai o Hope Ilamuku Balauau no Hilo.  Ua hooholo iho nei ka Ahahui Hooikaika Kino Honolulu e haawi i mau heihei ma ka la makahiki hou.  E kuapo kalana ae ana na kupakako ukana o ke Kinau a me ko Kalaudine i keia hoi ana mai a u holo aku.  Eia ke kukuluia nei he hale keaka Pake hou maluna iho o ka huli mauka loa o ko Moanauli wahi ma Aala aenei.  Ua lilo mai kahi noho o A.J. Kalalaika opio i waho o Ku laokahua, Makiki, ma ke kuai ia J.A. Makuna no $11,000.  Ua hanau mai na kekahi wahine ma H@uula, Oahu, i ka po Poaloa nei he mau keiki mahoe, a ua mak@ aku kahi a ola kekahi.  A@inoe Poalua iho la i ku mai ai ka Osianika mai Kapalakiko mai, a holo los aku uo Iapana a a me Kina i ka Hora 4:30 o ka auwina la Poakolu ae.  Eia kekahi poe ke manao nei e hoala hou i hui hana pia ma anei, malalo o ke alakai ana a kela makai kaulio Olelo E i hoopauia ai, oia o Wagena.  O ka Poalima iho ka la hoano o Toma Hemolele, ka Aposetolo hilinai ole ana no a ikemaka.  He mau anaina pule ko ia la ma na luakini Katolika me Enelani.  @@keia kekahiaka, hora 10, e noho ai ke kau o ka Aha Hookolokol.  Kiekie ma ka banako.  He 24 ka nui o na hihia hoohalahala im@a o na pookoi ekola.  Ke huli hoi mai ka Malulani a holo hou aku, e haalele mai ana oia ianei i ka Poakahi, la 24, aole hoi ma ka Poalua, La Karisimaka.  I ka Poakolu ae ke Kalaudine.  Ke hoao nei kekahi hui haole malihini e kuai mai i ka pa o Dikesona ma alanui Beritania, Kapauhi aenei, a ua lonoi he kumukuai nui hewahewa ka i makemakei no ia wahi.  Ua ku hope ae o Hiue Makinikaea, T.B. Mare a me kahi poe a iho no B@wene, no $1,000 ma ka bona, mamuli no o koua hele kino ana e noi ia lakou, a hemo mai ai ola mai Kawa mai.  Ua lilo ae ma ke kuaiia e J. Steiner, ona o ka hale ai hau kilima o Hata Ma, kela pa aina nui a me na hale ma ke kihi o na alanui Hotele a me Adamu no $12,000.  Nui kela no keia nau la.  Eha poe o uka o Kaalaa, kokoke ia Pauoa, i hopuia i kahi manawa o nehinei no ka hana a kuai pia, ekolu kane, no lakou na inoa o Kekua, Piipii a me Wakinokona, a he hookahi wahine o Uli.  Poaono nei i puka ae ai ka helu hope o keia makahiki o ka nupepa Ekalesia oili hapaha a ka Haku Biliopa o Honolulu.  He manaopepa alakai nae hoi ko loko e pili ana i ka ike ana mai nei a ka Moiwakine Vitoria ia Peresidena Kole.  He 250 kapuai ka loa o kahi mokumahu hou e ku ae aua i Kahului.  OJ Hilo aku la ke kapena o ka Lehua ma kahi o G. Alika ma keia holo ana aku la.  Aumoe o ka Poaha iho la i ku mai ai ka Arawa ma kahi o ka Monowai, a i ka hora 11 A.M. o ka Poalima nei i holo loa aku ai no Kapalakiko, me na ohua a me na ukana lehulehu mai keia awa aku.  Imua o ka Aha Apana i ka Poaha@ho la, ua hoopaiia o W. Fish, kela hapa haole i hookuiia ai a eha ilalo o Moaualua, no ke kukui ole o lona kaa ia ahiahi i loaa ai kela ulia.  Ua ahewaia oia a hoopaiia e uku i $10 a me na koina.  Mamuli o na hana hololua a muhee no hoi o ke kahunapule S. Kapu o Wailuke, ua hoonele loa ia kona luakini mai ka hele ia ana e na hoahanau.  Ua kipaku loa hoi ko Honuaula poe hoahanau iaia aole e komo hau kona poo iloko o ko lakou halepule.  Ua loheia mai ua wanana ae kekahi kah@@apule o oa Kona o Hawaii, nona ka inoa o Lukela, iloko o elua pule helu wale no e kahe ae ana ka pele ma i@ mau apana.  A mamuli ka hoi o keia, ua hilinai no na kanaka a ke ohi nui la i ka lakou mau hua kope.  La Pule, la 2 nei, i make ai o Robert Louis Stevenson, he mea kakau moolelo kaulana a he loea hoi ma ka olelo Enelani, ma kona wahi ma Apia, Samoa.  Elua ona hiki ana mai ianei mamua a ua hala uku la oia me ka nui o kona minaminaia mahope nei.  Elua mau paahao, oia o Kailipaka a me Summers, he wahi paele wawae oi, i hoea mai ma ke Kinau o kakahiaka Poaono nei mai waena mai o na poe paahao i hoounaia e hana ma ke alanui o ka Lua o Pele, ma ke ano o laua na hoike o ke Aupuni no kela hi@ia o Kale Miki@a i hopuia iho nei.  Kakahiaka Poalua iho la i haawi pio ia aku ai o Keoni Hapa i ke Aupuni e kona mau hope, e Kimo Pelekane a me kahi poe e ae, a eia oia ma Kawa e paa nei, oiai hoi, aia ke akaka loa o kona paa a hooloheia kana hoohalahala no kona hookolo kolo hou ia, mai kona ahewaia ana e ke kiure no ka powa, e hooloheia anaimua o keia kau o ka Aha Kiekie ma ka banako.  Eono mau luina o ke kiapa Hesepa i hoole ae i ka hana maluna o ia moku i ka Po@lima nei, no ko lakou makemake e hookuuia e hoomaha iuka nei, a i ka auwi@a la iho i kii nui ia aku ai e na makai mai ka uwapo Aiaheo mai a nonoho nui aua ia Kalakaua Hale.  Lehulehu na kumu o lakou i makemake ole ai e hana.  Poaono nei hoihoi nui la ae ai a eia ke noho nei ma Kawa.  O na poe ohua i pae hewa mai ai ma ka Miowera a mahuka ai he elua a oi aenei pule i hala mai ka Halewai mai, ua loaa mai i ka Poakolu iho la ilalo o Kahana ia elua mau makai a ma ka helepaahao ma @auula lakou i hoopaaia ai.  Ua kai wawae ia ae lakou i kahi la ae a noho ma ko Kaneohe halepauhao, a i ka hora 11 A.M o ka Poaono nei i hoohiki loa mai ai no malalo a noho hou aua ia Kalakaua Hale.Holopono na hana o ka ana fea no ka pomaikai o ka luakini o Kawaiahao, o ka weheia ana i ke ahiahi Poalima nei ma kela hale kiko huaelo kipi ma Manamana, a hoomauia mai no i ka auwina l@ a me ka po Poaono nei.  Ua make emoole iho k@ kapena o ke kiapa Paulo Isenebega i ka hora 9:43 o kakahiaka Poaha iho la a nalo no i kahi auwina la mai.  Ua hoohuoiia k@ kumu o kona make ana, nolaila, ua koloneloia a hooholoia i make oia mamuli o ka ai nui loa ana i kekahi laaumake no kekahi ma'i ona.  E haawi ana ko kalihi poe he aha mele ma ka luakini o Hale mano, Kalihi-waena, no ka pomaikai o ia hale hoolulu o ko ke Akua poe kanaka, i keia Poalua ae, Dekemaba 25, hora 7:30 o ke ahiahi.  Ua makemakeia ka lehulehu e hoopiha ae i ka hale a e lohe hoi ima leo mele a na puukani @ ia uka.  O na haumana kula kekahi o ke kula o Kauluwela me ka lakou mau hele punahele.  O keia Poakolu iho ka la ha nau o ke Alii B. Pauahi Bihopa, a he la nui ia ma ke kahua o ke Kula Kamehameha.  Ia la no hoi e weheia ai a e hoau mua loa ia ai ke komo ana o ka halekula kaikamahine i kukuluia iho nei.  E haawi haiolelo ae ana o Misesa A.A. Haalelea a me kekahi poe wahine e ae.  Ua noa i na mea a pau e hele ae e ike i ka hua o ka waiwai a me ke ahola lahui o ka "wahine hele la Kaiona."  Eha loa o Halemelo Manners a kokoke e uwe i kahi o keia mau la iho la a hookui mai la i ko makou Puuku no ka haule ana o kona ino@ mai waena aku o na inoa o na poe Hawaii i lilo i poe koa pual@ no keia Aupuni kamehai, i hoikeia ma ka helu i hala iho la, nolaila, ke awiwi nei makou e hoike aku i kona inoa, i pau ai hoi kona nuha ana.  He wahi welo hapa loihi no ia i hele a ano pipio a oohu ke kua i ka haawe kaumaha.  O kela paele i hopuia ai no kela opiuma o 180 ti@i i lo@a ai makai o Kakaako, ua ahewaia oia imua o ka A@a Apana i ka Poakahi i hala a hoopaiia oia e uku i $250 a e hana ooleo ma Kawa no eono malama.  Ua hoopau wale ia ke kum@ hoopii no ka hoopae malu a he malama kue kanawai kona hewa i hoopai ia ai a noho no i ke puhi.  Aohe hooloheia o ka leo mali o kona loio no ka hooluoluia mai o ka hoopai, a no ia mea hoi ua hoohalahala aku i ka Aha maluna ae.  Ke noho nei ua wahi paele la ma Kawa.  He Kepani kane ka i hopuia i ke ahiahi poeleele ana iho o ka Poakolu iho la, no kekahi hewa ku ole i ke ouo kanaka, he sodoma paha ka olelo ana, no ka pue ana i kekahi ilio wahine uui.  Na kekahi po@ kamalii oia i ike malalo ae o ka uwapo a Kamika, a na lakoa i hoike ae i kekahi makai a paa ai oia.  Ma kona ala no ka Halewai ua @oao ae oia e kipe i ka makai me $5, aka, ua hooleia, a uolaila, elua ona hewa i hoopaaia ai.  Imua o ka Aha Apana i ka Poalima nei oia i hoopaiia ai no hookahi mahina hoopaahao ma ka hana oolea a e hoih@iia aku lia no Iapana i ka pau ana o kona noho paahao ana.  P Poakolu, la 12 nei, i wehe ae ai na haumana o ke kula o Maunaolu he ahamele maloko no o ko lakou halehula.  Iloko no nae hoi o ka ua a me ka ukelekele o na alanui, ua nui no ua poe i hoea aku ilaila.  Maikai na leo mele pualu a me ku pakahi, na haiolelo, a pela aku.  He mau mea kuai mahope iho o ka pau ana o ka a@amele, e laa na mea hana lima a na haumana o na ano like ole, inu ti, na meaono maikai, a pela aku.  U@ hiki aku n@ loaa o ia po i ke $98.70, no ka pomaikai no o ke kula.  He aleo koikoi ka i hanaia iho nei me na laau kua nunui a me kaupoku piula ilu@a pono iho o ka hale telepona o ka Hui Mutuala, kihi komohana o na alanui Kalepa me Alake@.  Eia ke uhau uinihepa ia nei mai ka palena mua o luna a loaa na kua nunui.  Ua manaoia o kahi no ia e pau pono ai o na uwea telepona a pau o na hui a elua i hoohuiia, he huina o 1050 a keu.  he 693 o ka Hui Mutuala a he 551 o ka Hui bele, he huina nui o 1244, a mamuli hoi o ka hoohuiia ana iho nei, e eini iho ana he 200 paho mau uwea.  Auwina la Poakolu iho la, hor 3:30, i hoomoeia ai ka pohaku kihi o kekahi hale uinihepa pakui hou i ke kahua o ke kula o Punahow e Peresidena Kone, a mamuli hoi o ke kauoha a C.R. Bihopa, ka mea nana i uku na lilo o ia hale hou, ua heaia aku ka inoa o Pauahi Hale.  he mau haiolelo kekahi i helub@lu maoli ia ae mai na apana pepa i kakau mua ia e Kole, Alapaki Kauka a me Wili Kakela, peresidena o ka Papa Hoonaauao Ma ke ano hope no Bihopa o Bila Alaui a me kaua wahine.  O ka bana Aupuni ka i hoolauiea ae malaila.  Au lawea ae umua o ka Aha Apana no ka hookolokolo ana i ka Poalima iho la, o Samuela Keoloha a me Rose Kalani Kahaule.  Ua hoomahukaia o Rose e Kealoha, a ua noho pu me ia no kekahi mau la a kipakuia, a ua hoi hou me na makua e noho ai.  Mahope mai ua kii hou aku la no o Kealoha hoowalewale hou i ua kaikamahine la a lilo hou iaia, a no kekahi mauawa ua kipaku aku la no.  No ia mea ua hoopii na makua o ua keika mahine la iaia no ka wahi pu@paa, oiai, he 12 wale no makahiki o Rose, a ua hoopaiia he hookahi makahiki ma Kawa me na koina o ka Aha.  Ua hoohalahala hou aku kona loio i ka Aha maluna @e.  Holo lea loa na hana o ka aha hoolaulea a W. Tela, i ka po Poalua iho la ma Kaumakapili no ka hoohauoli Karikimaka o na poe ma'i lepera ma Molokai.  Auwina la Poaha nei i haawi aku ai oia i ke koena o $270 50, mahope iho o ka hoolaweia ana ae o na lilo, i kekahi komit@ ana i wae ai no lakou na inoa malalo iho: Na Misasa W.G. Iwini, W. F. Alani a mo A. Makinikoki, me ua Misita H Walakahauki, W.W. Holo a me W.O. Kamika, Peresidena o ka Pala Ola.  Na keia komite ae la e hoolilo kela mau dala i loaa, @ ua lohe mai makou e hooliloia aku ana no ke kuai aua i mau @uke heluhelu no kekahi keena hoa@@ a heluhelu ma i@ kahua i kei@ mua aku.