Ka Makaainana, Volume II, Number 25, 17 December 1894 — KELA A ME KEIA. [ARTICLE]

KELA A ME KEIA.

Poaha iho ka Mnriposa e ku mai ai mai Kapalakiko no na Panalaau Hema. Ua ike mai nei -Aupuni Kopuhalika o Kili i keia Kepuoalika oehaa maanei Ma kela huakai aku nei a ke Kinau i holo hoolnnalana mai "aku al o Hope Ilamuku Bahuinu no Hilo. Ua hooholo iho nei ka Ahahui Hooikaika Kino Honolulu e haawi i mau heihei ma ka.la raakahiki hou. E kuapo kulana ae aua na ukaua o ke Kiuau a me ko Kalaudine "i keia hoi ana mai a li holo akii. , Eia ke kukuluia nei he hale keaki Pake hou maluna iho o ka hu!i nlauka loa oko Moaiiauli wahi ma Aala aenei. Ua lilo mai kahi noho o A. J. Kakaiaika opio i waho o Ku laokahua, Makiki, ma ke kuai ia J. A,-rMa kuiia.no $11,000. Uā hanau mai na kekahi wahine im Hauula, Oahu, i ka po Poalua uei he mau keiki mahoe, aua make aku kahi a ola kekahi . Anmoe Poalua iho la 1 ku mai ai ka Osianika mai Kapalakiko mai, a holo lo.i akiī no lapana a ame Kina i ka hora 4:o0 oka auwina ia Poakolu ae. Ei a kek a h i p6e k e man ao nei e hoala hou i hui hana pia uia ane', nialalo oke alakai ana a kela makai kanlio Oielo E i hoopauia ai, oia o Wagena.

oka Poalima iho ka la hokao o Toma ka ADOsetolo hilinai ole aia 110 a ikemaka. He mau anaina pu!e kola la ma ,ua luak'ini Katolika me Enelani. ] keia ki.'kahiakii, hora 10, e ooho ai ke kau o ka Aiia Hookoloko! Kiekie ma ka banako, He 24 ka n 1 11 o % n a ii ih i a hf> :> • halaiiala ī ! na i o ua[ookoi okoi-i. Ke h»ili hoi mai ka Malu-lani a holo hou aka, e haalele raai ana oia ianei i ka Poakahi, la 2*4, aole hoi tna ka Poalua, La Karisvraaiia. ī ka Poakolu ae ke K«laudine. Ke hoao nei kekahi hui haole malihini e kuai niai ika pa o Dikesoaa ma alanui Beritania f . Kapauhi aenei, ā ua ioaoi he kumukuai nui hewahewa ka i makemakei no ia w^hi. U:i ku hope ae o Hiue Makiliikaea, T. B. M«rs a uie kahi poe e iho uo B »weae, no $1,000 ma ka bona, mamuli no o-koua hele kiiio aaa e noi īa lakou, a hemo mai ai ota mai Ka?va mai.

XJa lilo' ae ma ke kuaiia e J. Steiner, ona o ka hale ai hau kiiima o Hata Ma, keia pa aiua i\ui a me na hale ma ke kihi o aa alanui Holele a me Ada ou no $12,000. Nui keia no keia mau la. Eha poe o uka o Kaalaa, kokoke ia Pauoa, i hopuia i kahi mauawa o nehinei no ka hana a kuai pia,eko!u kane, 'ao lakou aa iuoa o Kekua, Piipii a me Wakintkona, ahe hookahi wahioe o Uh. Poaono nei i pukaae.ai ka helu hope o kei i makahiki o ka nupepa Ekalesia oili ka Haku Bihopa o Honolulu, He manaōpepa alakai nae hoi ko loko e pili ana i ku ike ana mai nei u ka MoiW ikiae Vitoria ia Peresidena Kole»

He 250 kapuni ka loa o kahi mokumahu bou e ku ae ;aaa i Kahului. 0 J.. Hiio akn la ke kapena o ka Lehua ma kahi o G Alika ma keia holo ana aku la. Aumoe o ka Poaha iho la i ku mai ai ka Arawa ma kahi o ka Mouowai, a i ka -hora 11 a m. o ka Poalima nei'i holo 'oa aku ai uo Kapalakiko, uie na ohua a me na ukaua lehulehu mai keia awa aku. Imua o Ka Aha Apana i ka Poaha ,iho la, ua ho.opaiia o. W. Fish, kela hapa haole i hookuiia ai a eha ilalo o Moaualua, no ke kukui ole o kona kaa ia ahiahi i loaa- ai kela uliā. Ua ahewaia oin a hoopaiia e uku i $10 a me oa koina. MauiuH ona hana hololna a muhee no hoi o ke kahunapule S. Kapu o Wailuku, ua hoonele loa ia kona luakini mai ka hele ia ana e &a hoahanau- Ua kipaku loa hoi ko Honuaula poe hoahanau inia aole e komo hou kona poo iioko o fco lakou halepule. Ua loheia mai ua wanana ae kekahi kahunapule o oai Kona o Hawaii, nona ka inoa o Lukela, iloko o eiua pule helu wale no e leahe ae ana ka pele ma ia n»au apaua. A mamuli ka hoi o.keia, ua hiliuai no na kanaka ake ohi nui la i ka ]akou mau hua kope r La Puh», Ia 2 nei, i make ai o Robert Louis> Skveu«on f lie nuea kakau moolelo kauiana a he loea hoi ma ka olelo JSuelhni, ina kona wahi ma Apia, Sarn<i>a. Elua ona hiki tna mai ianei īiiaa ua hala akn la oia me ka nui o kona minaminaia mahope i>ei. Eiua mau paahao, oia o Kailipaka a me Summers, he wahi paele wawae oi, i hoe-a mai. ma ke Kinau o kakahiaka :P»>aono nei mai waeua mai o na poe paahao i hoounaia e hana ma ke alanui. o ka Lua-o-Pe]errxa ke fino o laua na hoikeo ke Aupuni no keia hih'a o Kale Mikiia i honuia iho nei.

Ka&ahiaka Poalna iho|la i bs- 1 awi pio ia aku ai o Keoni Hapa ! i ke e kona nuau hope» ; e Kiuio Pelekaae a me kahi poe ! e ae, a eia oia uaa Kawa e paa f nei, oiai iioi, aia ke akak;y loa o | kona paa a hooioheia kana : hoobalahala uo koaa iiookolo i kolo hou ia, mai kona ahewaia j ana e ke kiure no ke. powa, | e hooloheia o keia kuu ] 0 ka Aha Kiekie tu!a ka panako \ Eono »nau luiua o ke kiapa ■ Hesepa i hoole ae i ka hana .( inaluua o iu moku i ka Poalima | ne.i, no- ko lakou make|nake e j hookuuia e hoomaha iuka nei, a j 1 ka auwiiia la iho i kn uui ia , aku ai e na makiii mai ka uwa- i po Aiahao mai a nonoho uui | aoa ia Kalakaua Hale. Lehule- ; hu na kuo'u o lakou i makema- j ke ole %i e haua. Poaono ue:* 1 | hoihoi uui ia ae »i a eia' ke noho ■ uei ma Kawa. !

O n» poe ohua i pae mai ai māka Miowera.a : iaahuka ai iie eiua a oi aenei pul«? i ljala mai ka Halewai oiai, ua loaa mai i ka PoakOlu iho la iialo o Kaha* na ia elua mau makai 4 ma ka halepaahno ma. H.auu'!a| lakou i hoopaaia ai. Ua kai ia ae lakou i kahi la ae a m>ho ma ko Kaneohe h iO p a i ka hcra 11 y\. m • o ka Poaooo.net i hoohiki loa mai ai iu* mal do a uoho kou aua ia Kalakaua II \U

Holopono na hana o ka atia fea no k» pomaikai o ka luakini o Kawaiahao, o ka .webeia ana i ka ahiahi Poalima nei ma kela hele kiko huaelo kipi m« Manamana, a hoomauia mai no ika auwina la a me ka pb Poaono nei. Ua make omoole iho kf kapena o ke kiapa Paulo Isenehega i ka hora 0:43 o kafeBhiaka Poaha iho la a nalo n.o i kahi auwina la mai. Ua hoohuoiia ke kumu o kona make ana, nolaila, ua koloneloia a īiooholoia i make oia mamuli o ka ai nui loa_.ana i. i kekahi laaumake _no kekahi ma'i Ofia, E haawi ana ko Kalihi poe he aha mele ma ka li'akini o Halemano, Kalihi-waena, no ka pomaikai o ia bale hoolulu o ko ke Akua poe kanaka, i keia Poahia [ ae, Dekemaba 25, hora 7:30 o ke ahiahi. Ua makemakeia ka lehulehu e hoopiha ae i \a hale a e lohe hoi ina leo naele a na puukaui e ia uka. Ona haumana kula kekahi o ke kula o Kanh 1 - wela me ka lakou mau hele punahele.

O keia Poakoliuho ka Ia hanau o ke Alii B. Pauah; Bihopa, a he la nui ia ma ke kahua o ke Kula Kamehameha. Ia la no hoi e weheia ai a e hoau mua loa ia ai ke komo ana o ka halekula kaikamahine i kukuluia iho nei. E haawi haioMo ae ana o Misasa A. A. Hnaielea a me kekah? poe wahine e ae. Ua noa i na mea a pan e hele ae e ike ika hua oka waiwai a me ke aloha lahui oka "wahine helela o Kaiona."

Eha loa o Haiemelo Manners a kokoke e uwe i kabi o keia mau la iho la ia hookui mai la i ko makon Pnuku oo ka haule ana o kona lnoa mai waena aku o na inoa o Hawaii i lilo ip.oe koH pnalei no keia Aupuni kamehai, i hoikeia ma kn helu i hal» iho la, nolaila, ke av>lwi nei raa* kou e hoike ako i koua iuoa, i pau ai hoi kona nuha ana. He w-fthi welo hapa loihi no ia i hele a ano pipio a oohu ke kua i ka haawe kaumaha.

0 kela paele i hopuih ai 110 kela opiuma o 180 tiui i ai makai o Kakaako, ua ahewaia oia imua o ka Aba Apana i ka Poakahi i hala a hoopaiia oia e uku i $250 a e hana oolea ina Kawa uo eono raalama, Ua wale ia ke kumn hoopii uo ka hoopae malu a he malama kue kanawai kona hewa i hoopai ia ai a noho no i ke puhi. Aohe oka leo m&li o kona loio no ka hooluolula mai o ka hnopai, a no ia mea hoi ua hoohalahala aku i ka Aha maluna ae. Ke noho nei ua wahi paele la ma Kawa. He Kepani ka ne ka i hopuia i ke ahiahi poeleele ana iho o ka Poukolu iho ia, no kekahi hewA ku ole i k® auo kanaka, he sodoma paha ka olelo aua» uo ka pue ana i kekahi ilio wahiue uui. Na kekahi po6 kamaiii uia i ike malalo ae o ka uwapo a Kamika» a na Uikon i hoike ae i kekahi makai a paa ai oia. Ma komi ala no ka Hat«wai % ua ae oia e kipe ika makai me $5» aka, ua hooleia, a uolaim, elua oua hewa i hoopaaia ai. Imua o ka Aha i ka Poalima uei oia i lioopaiia ai no hookulu uiahiua hoopaahao ma ka huna ooloa, a e lioihoiia aku oia uo lapaua i ka pau aua o koua uoho paahao ana«

Po Poakolu, la 12 nei, i wehe ae ai na haumana o ke kula o Maunaolu be ahamele maloko rio o ko lnkou halekula. Iloko no nae hoi o ka na a me ka ukelekele o na alanui, na nui no' na poe i hoea aku ilaila. Maikal na leo mele pualu a me ku pakahi, na haiolelo, a pela aka. He mau euea kuai mahopo iiio o ka pau aua oka e iaa na mea liana liiua a na haumaua o na auo like ole, inu 11, ua meaono maikai, a pela aku. Ua hiki aku ua loaa o ia po ike $1)8.70, uo ~pomaikai no o ke kula. . He aleo koikoi ka i hanaia iho nei me tia laau kua nunui a me kaupoku piula iluua pouo iho o ka hale telepona oka Hui Mutuala, kihi komohana o na alaoui Kalepa me Alakea, Eia ke uhau umihepa ia nei mai ka paiena mua o luna a loaa na kua liunui. Ua manaeia o kahi no ia e pau pono ai ona uwea teiepona a pau o na hui a elua i hoohiiiia T - he—huina o 1050 a keu. He 693 oka Hui Mutuaia a he 551 oka Hui Bele, he nui o 1244, a mamuli hoi oka hoohuiia ana iho nei, e emi iho ana_ _paha man uwea. Auwina la Po»kolu iho !a, hora 8:80, i hoomoeia ai ka po. haku kihi o kekahi hate uinihepa pakui hou i ke kahua o ke. kuia o Punahou e Peresidena ' Kole, a mamuli hoi o ke kauoha i aO. R Bihopa, ka mea T»ana i I uku na lilo oia hale hou, na heaia aku ka inpa o Pauahi Hale* He m«u haiolelo kekahi 1 heiuheiu maolila ae mai 'na apaun pepa i kakau mua Kole, Alapaki Kauka a me AVili [ Kakela, peresidena o ka Papa j Hoouaauao Ma ke ano hope | no Bihopa o Bila Alaui a me. . I kaua wahine. Uka baua Aupu-... j ni ka i hoolaulea ae maltn!a, f Ua laweia ae imua oka Aha j Apana no ka hookoiokolo ana i j ka Poaliiua iho la, o §amuela Kealoha a me Rose Kalaoi Kahaule, Ua hoomahukaia o e Kealoha, a ua noho pu me i;* uo kekahi mau la a a j ua hoi hou uie ua uiakua e noho j ai. Mahope mai ua kii hou akn jlano o Kealoha hoowalewa'e | hou i ua kaikamahine la a li-o | hou iaia, a no kekahi mauawa j ua kipiku aku la no. Xo ia mea j ua hoopii ua makua o u» kaika j mahine la iaia no ka wahi puuj paa, oiai, he 12 wale no makahij ki o Rose, a ua he hooi kahi makahiki ma Kawu me oa koina o ka Aha. Ua hoohalahala hou aku kona ioio i ka Aha maiuua ae. Hololea loa na hana o ka āha hoolaulea a W. Tela, i k& po Poalua iho la ma Kauiuak*pHi i ka hoohuuoli Kai'ikimaka o ua j poe ua&i ma Molokrl j Auwiua la Poaha uti i haawi I aku ui oia i ke koeua o $-T0 00, j mahope iho o ka hoolaweia ana j ae o ua lilo, i kekahi komile ana I i wae ai uu lakou ua inoa uia!t*!o I iho; Na Misasa W. G. Iwiui, j F. Alaui a uio A. Makini- , koki, me ua MiaiU 11. WaīaWa* I liauki, W. W. Holo a me W 0. k Kauiika* Peresideua o ka Papa Ola* Na keia kotuite ne la e . hoolilo kela mau ilala* i loaa, a I ua lohe mai makou e hooliloia I aku ana uo ke iuai aua i inau f buke heluhelu uo kekahi keeua , hoah.i a heiuhelu ma ia kahna i j keia uiua aku.