Ka Makaainana, Volume II, Number 27, 31 December 1894 — Page 6

Page PDF (842.67 KB)

This text was transcribed by:  Sandra Matsuoka
This work is dedicated to:  Lazarin and Kathleen Cacho

Ka Makaainana.

NA AINA MAMAO.

 

Na Lono Huikau mai na Wahi Like Ole mai o ke Ao Nei.

Kukala Kaua Farani ia Madegasaka.

 

            He nupepa no Berelina ka i hoolaha ae i ka la 12 nei, he lono palapala mai Awa Lui, Mokupuni o Mauritiusa, e olelo ana ua kukala kaua aku ka Elele Farani, M. Le Mire de Vilers, ia Madegasaka a ua haalele iho ia laila no kona home.  Ina pela io, alaila, aohe i akaka ka hopena o na hana kaili aina a na haole ma ia wahi.

 

            Uku Hoomau ia ke Alii Makika

            Ua haawi ae ke Aupuni Beritania i haawi aku hoomau o $22 o ka la no ke Alii Kalalepa i hoopau a i kipakuia o ka Okana aina Mosekito ma Nicaragua.  Ma ka aoao hoi o ke Aupuni o Nicaragua, ua hoopukaia ae he kuahaua e huikala ana i na lala a pau o ke Aupuni i pau o ka Okana-aina Mosekito (Makika) me ke koe o Alii Kalalepa i pau.  Ua laweia oia a me kona poe ukali maluna o kekahi mokukaua Beritania a hoonohoia ma Iamaica, a aia no ia ilaila e noho mai la a hiki i keia wa.

 

Hopo ole ke Za Hou o Rusia.

            Nui ka hoopioloke a hoohikileleia o ke auaina o na luna oihana aupuni ma Sana Peterobuga no ko ke Za hele hookahi ma na alanui me kekahi kiai ole.  A pela no hoi iaia a me kaua wahine ke holoholo kaa, he hamama okoa no.  I ka auwina la o Novemba 19 i hoolewa a hoonaloia ai ke kino kupapau o kona luaui i make, ma kahi kokoke hoi i ka papu o Sana Paulo a me Sana Petero, ua hele a hookeke ka lehulehu a he hana nui maoli no ia @a na poe kaualio Kosaka ka hookaawale aku.  E hili ana lakou me na uwepa me ka hehi o na kapuai o ko lakou mau lio ahiu, me ka hoomaopopo ole ia ae o na au a me ke ola o ka lehulehu.  Ma ia hope iho ua laweia mai na kaawai a me na iliwai i hoomoeia, ua hoomakaia aku ke ki ana i ka wai a puehu liilii aku la ka lehulehu me ka ouou hou ia mai no nae imua e na poe mahope mai.  Aohe hoomaopopoia o ka hili ana a na Kosaka i na uwepa nunui a loloa a lakou, me ke kau iho hoi o ke alina maluna o na helehelena.  Hookahi kanaka i make loa i kekahi peku a hookahi hoi keiki mamuli o ka paupauaho loa iloko o ke aluka.  I ke Za a me ke Duke Nui Mikaele i kaalo ae ai iloko o kekahi kaa hamama ma ko laua ala e holo ana no ka luakini ia auwina la, ua oili mai loko aku o ke aluka he kanaka me kekahi umiumi a ua aahuia me he mea  mahiai la, elua no ana kikoo ana a ku pono ana iwaena o ke alanui a unuhi ae la he puolo mai loko aku o kona pakeke a kiola aku la i ke Za.  Ua kuemi aku ke Alii a mahope oia i lalau akahele iho ai i ua wahi puolo la.  Ma ia hope koke iho ua emoole loa ka lohe laulaha ia ana o keia mea, me ka manaoioia ua hoaoia aku e hoopoino i ke ola o ke Za.  Ua hopu koke ia ua kanaka la a laweia no kahi puaa.  A ma ia hope iho i wawaia ae ai he palapala hoopii wale no ka ua wahi puolo la ikiolaia aku ai, a ua malama malu loa ia na manao o loko.  Nui ko ka lehulehu hoopahaohaoia mamuli o ko ke Z@@@ me ke Zarina holoholo kaa me na kiai ole.  Ma na wahi a pau a laua e hele ai, ua mai na hookipa ana aku me na h@oia o ka hauoli palena ole, a i ko laua kaalo ana ae i ka Luakini Katolika Roma, ua haawiia aku na hoomaikai ana a na kahunapule.  Ua hoihoi hou aku ke Za he 50 000,000 rubela no ka auhau o na poe ilihune.

 

Ko Geremania Kuhina Nui Hou.

            He kanaka o Kamaʻlii Hohenelohe, ko Geremania Kuhina Nui hou i hilinaiia e lawelawe aku ana oia i na hana hookele aupuni me ke ano kuemi hope ole a me ka hopo ole no hoi.  Ma ka la 11 iho nei oia i hoike ae ai i kana kahua alakai a hooponopono aupuni iloko o ka Ahaolelo.  Aohe mau hoike ohohia  i haawiia ae iaia i komo aku ai.  Ua olelo ae nae hoi oia aole i manaoia o kona komo ana aku ma ke kulana Kuhina Nui, he hoike ia no ka loli ae o ke ano o ka hooponopono ana o ke Aupuni, eia nae, aole loa oia e hookolo aku ana ma na meheu o kona mau mua ae ma na mea a pau, aka, e lawelawe ana no oia e like la me ka hoike oiaio o na hana e ulu ae ana a me ka hooko pono aku hoi i kana mau hana.  Aole o ia wale ae la no aka ua kamailio ae oia no ka pono o kekahi mau hooponopono hou ana i ke kulana dala, ka hoomauia aku o ke kahua hooponopono panalaau a me ke kupono hoi e hooolea a e hoopuipuiia ae hoi na aumokukaua, a me ka hooia ae e hookoia aku ana no na koi pono ana ma ka aoao o ka poai o @a poe kue.  A ma na ninau pili nohoʻna a anaina hoi, o ka hoopakele ana i na poe nawaliwali ka mea mua loa a ke Aupuni e noonoo ai, me ka hoao pu aku no hoi e hoomauia ka maluhia mawaena o ke Aupuni a me ka Ekalesia.

 

Ke Poo no o ke Kuhina Nui ka Luahi.

            O na lono hope no Kuhina Nui Li Hana Kana, oia ia e oleloia ma Kina aohe ana paha oia e hoolohe ana i na kauoha mai ke Aupuni Pekina aku, a o ke kipikipi mai no paha hoi koe e hookahulihia i ke au hooponopono o ka Emeperoa o Kina.  Aia oia ke alakai ponoi la i kona mau pualikoa, a ua hoounaia aku na pualikoa Tata o Hunana a me Kiana Nana no ka hoomalu ana aku iaia a me ka hoopio pu aku hoi i kona manao hoouluu ae, me ka olelo ae o ke Kenerala e alakai la ia mau puali no na hana kolohe a apuka i lawelaweia e ke Kuhina Nui.  Ke kokuaia la oia ma keia hana hookiekie i kona Aupuni e kona poe ao Geremania.  Ua oleloia no hoi e moku ana kona poo no ka lilo pio ana aku la o Awa Ata i na Kepani.

 

Na Hunahuna Kaua o ke Komohana.

            Ua haawiia aku ka mana nui maluna o na aumokukaua o Kina ia Konela vona Hanekene, ko pook@i kaua o Geremania malalo aku o Li Hana Kana.

            He aliikoa Pelekane, nona ka inoa o Kapena Makulua (McClure), ka i hookohuia aku e ka Aha Kaua o Kina i HopeAdimerala, a ua hoea ae oia i Weihaiwei iloko iho la o Novemaba a ua lawe koke ae no i ka hoomalu ana au i @a pualikaua moana o Kina.  Ua loaa aku he heluna nui o na pu ki amaamau i na aumokukaua ma Weihaiwei.

            Ua hopuia mai nei o Liu Pana Kaua (Liu Pang Chang), ke Kiaaina o Seze Kuene (Sze Chuen), he hanai a punahele na Li Hana Kana a iaia no hoi oia i hanohano ai, a ua lawe loa ia i Pekina e like la me na poe pio e ae malalo o ke kumu hoopii o ka hanai laaumake ana i kekahi kenerala Tata ma Kene Tu (Cheng Tu).

            I na puali Kepani ma ke ala e hoea aku ai i Awa Ata, he 20 mile paha ka mamao, ua hoauheeia lakou e na Pake ma ka La Pule, Novemaba 18, a ua kuemi hope aku no Talienewana.  He 100 Pake i poino, a he 300 Kepani i poino a me 10 poe i lawe pio ia.

            Ua okiia ko Kenerala Wei poo no ke auhee ana o ka pualikaua Pake malalo ona ma PiniIana.

            Ua lawe hou ia mai o Kinisao a me Motienelina e kekahi mahele o ko Kenerala Su@a puali, a ua hoauheeia a uhaiia na Kepani no kekahi mau mile.

            O ka hana nui a na luna oihana Pake, pela ka lono ma Ladana o Novemaba 25, oia no ko lakou hoouna telegarapa ana ma o a maanei e hoole loa ana i ka oiaio o ka lilo pio ana o Awa Ata, me ka olelo pu ae he 30,000 ka nui o na poe koa wiwo loa e ku makaukau mau ana no ka hoopakele ana aku ia wahi mai na Kepani.

            No Pekina ka lono o ka la 11 iho nei aia ke pii mau la na manao inaina iwaena o na Pake no na haole a ua hopohopo loa ia ina e hoea io aku ana na Kepani no laila, alaila, e pau ana na haole i ka lukuia e na Pake.

            Ua paiia @a palapala ano kipi ma Kinikiana (Chingkiang), e hoole loa ana i ka ohana alii Manakuria a me koi ae hoi no kona hookahulihiaia.

            O na poho koe a ukuia aku e Kina i kela Mokumahu Beritania Chaig King a e hoopai pilikino ia aku ana hoi @a poe na lakou i lawelawe @a hana ano ole maluna o ua moku la.

            Ua kauohaia na moku maikai loa o na aumokukaua o Nanaiana e hui pu ae me na pualikaua moana ma ke Kaikuono o Pekili, aka, ua kipikipi ae na alii me na luina o luna, me ka olelo ae aia ko lakou lawelawe hana ana malalo aku e ke Kiaaina o Liana-kiana, a aole hoi lakou e hakaka ana i na ka ua o Li Hana Kana.  Ke hoao la ke Aupuni kumu e haawi makana dala aku i mea e loaa ai o ko lakou komo kokua pu ana aku.

            Ke hoouna awiwi ia la na koa malina Amerika no Pekina, i mea hoi e hoopakele ai i na poe Amerika ma ia wahi.  A pela no ka hoi me kekahi mau mana e ae.

            Aohe manao o na Kepani e nee aku imua no Moukedena, aka, e hoolulu ana lakou ma Awa Ata oiai ke kau hooilo, alaila paha, ia wa mai e hou poo loa aku ai no ka pahuhopu o ko lakou lini, no Moukedena a me Pekina.

 

Pioloke ke Kulana Aupuni o Pekina.

            O na lono hope loa mai nei, he keu a ka nui loa o na poo alakai e noho la ma Pekina a ua akaka ole ka lakou mea e hana ai.  E oili mau ana na kuahaua imiperiala a me ka unuhi koke ia aku no nae, e hooia mai ana hoi i ka palena ole o ka pioloke imua o ke aloalii.  Ua leleiona a kukule na luna oihana, ua makana a hoohilahilaia @a generala me ka hoomaopopo ole ia ae o ka lakou mea i hana ai.  O na alakai hoi keia i hookiekie palena ole ia me na hanohano hiwahiwa loa, ua hoopai nui ia no ka @ohe wale.  Pela me Generala Ie, he mea i holo mahuka aku mai Korea, ua hookokonoia oia e hoihoi hou aku i na tausani taele i haawi makana ia aku iaia e ka Emeperese Kane make me ke akaka ole o kana hana i lawelawe ai.  A o Adimerala Tina hoi, i haawi makana ia ai no kona auhee ana