Ka Makaainana, Volume II, Number 27, 31 December 1894 — Page 7

Page PDF (888.27 KB)

This text was transcribed by:  Kimo Auld Wyatt
This work is dedicated to:  to Terry

Ka Makaainana.

 

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 31, 1894                      7

 

ma ke awa o Tuikosana, ua hoohaahaaia oia mai kona mau hanohano aku a hoonohoia malalo aku o kekahi haole Pelekane, oia o Kapena Makulua ma ke ano hope adimerala, o ka oiaio nae, aia ka hoomalu ana o na aumokukaua malalo ona.  Ua uwaloia aku o Li Haua Kana a hoinoia aku no ia la hookahi. Aia ke kikowaena o ka mana ia Kama’lii Kune, oiai, oia ka i hookohuia i luna nui maluna o na pualikoa a pau loa, mai ko ka aina a me ko ke kai.  Aka, mamua ae hoi o ke ikeia ana o ka waiwai o kekahi kuahaua, he mea maopopo loa no e hoopau a e kapae loa ia mai ana e kekahi kuahana ano ole hou.  O ka lono no ka holo mahuka aku o ka ohana alii impereriala mai Pekina aku no kekahi wahi okoa, ina e pae aku ana na Kepani ma Taku, ua hooia loa ia ia lono e na mana Iapana.  Ua oleloia o Kanakao (Chanchow) kahi i manaoia no ka ohana alii e holo aku ai.

 

Na Hunahuna Laulaha.

 

Ua kukulu ae ke Aupuni o Denemaka i kahua kalepa a misionari ma ka aekai o Garinilani (Ainaomaomao).

            Ua kanikau ae ka Hale o na Elele o Farani no ka make ana o kona Peresidena i ka la 12 iho nei (aole hoi ma ka 1 oia i make ai e like me ka makou hoike ma kela helu aku nei).

            Ma kekahi kukai kamailio ano no Madegasaka iloko o ka Hale o na Elele, ua olelo aku ke Kuhina o ko na Aina E ua hoalaia ae e na poe Farani ua oihana hoeueu ma ia aina a loaa na hana a 10,000 kanaka.

            He $2,000,000 ma ke gula Amerika i laweia ae mai Enelani ano koke mai nei maluna o na mokuma@ Lucaoia a me Parisa no ka Banako o Amerika Akau Beritania.  Ua manao wale ia he dala kuai bona keia.

            Oiai hoi kekahi hihia e hookolokoloia ana ma Toluse, Farani, ua hoikeia ae ma na olelo ike i ka apono ana o kekahi luna Aupuni kiekie i na hana apuka koho balota laulaha loa.  Ua komo ma ia hana o Kuhina Constans i pau.

            Ma Kiela, Geremania, i ka la 3 iho nei, i hoohikiia ai na poe luina hou no na mokukaua imua ponoi o kea lo o ka Emeperoa, me kona kalokalo aku hoi ia lakou, e mau ke kupaa ana i ka lakou olelo hoohiki, ina ma ka aina a ma ke kai paha.

            Nui ka hopohopoia o Peresidena Ezeta i pau mamuli o kekahi hana ana e hoolala la me Mako Aurelio Soto ne kekahi hoeueu kipi laulaha ma Amerika Waena.  Ua makau o Soto o kumakaia ia aku no oia, a me he la aole no paha oia e ae ana e hui pu me ka Ezeta hana.  Ke olelo la hoi na hoa’loha o Soto e hoao wale ana no paha o Ezeta e hookahulihia i ke aupuni o Honodurasa.

            E ole e pakele mai ka Rev. Makua Rosiginoli mai Katuma mai, loheia ae ai na hana ekaeka loa a me ka popilikia pu ma Soudana, Aferika.  Ua olelo ae oia aia ka Madi ke hoouna la he ekolu mau pualikoa e kue aku i na pualikoa Italia.

            Ua hoike ae ka Oihana o ko na Aina E o Farani aia he hookahi haneri poe kiu kalaiaina iloko o Parisa, a ua koi ae no ko lakou hopu koke ia.  Ma ka hoike hoi a na nupepa o ke keena oihana Geremania ke kikowaena o keia mau hana.

            Ua make mai nei o Kouna Fedinana de Lesepe, ka loea nana i hoolala a oki i ke alawai o Sueza, i ka la 12 nei.  Novemaba 19 i hala i piha ai kona 89 makahiki.  Ma na hoao au hoi e oki i ka puali o Panama, ua haule oia, aka, e ola ana no oia ia Sueza.

            He wahi pioloke iki ka i ulu ae ma Iohanebega, Aferika Hema, ma muli o ka papa ana o ko laila Papa Ola i ka hoomauia aku o ka olelo Enelani ma na kamailio ana imua o ia Papa.  Aia na poe alakai o ia wahi ke halawai nui la no ke kue ana aku hoi i na haole.

            Ua hookohuia ke Za o Rusia i konela hanohano no kekahi pualikoa Pelekane, oia ke Ahinahina Sekota (Scots Grays).  He ahaaina hoohiwahiwa ka ka Moi Vitoria i haawi ae maloko o Kakela Winisoa i ke ahiahi o ka mare ana, i mea hoohanohano no ka mare ana o ia moopuna ana me ka Emeperoa o Rusia.

            Ma kekahi wahi o Rusia, ua haule ae kekahi kaamahu e huki ana i kekahi mau kaa i piha me ka aila honua (petroleum) mai ke alahao aku, a ua a ia e ke ahi.  Ekolu mau luna o ke alahao i make a pau i ke ahi a me kekahi poe lehulehu e ae i make a i eha loa ia paha, pela ka lonoia ma Sana Peterobuga i ka la 3 iho nei.

            Ua paniia aku ko Sa Keoni Kamikana, i make, wahi ma kea no Kuhina Nui no Kanada e ka Mea Hanohano Makeneze Bowela (Mackenzie Bowell).  O kona mau hoa like no me ko kona mua.  He 61 na makahiki o Bowele, he Pelekane kona hanauia ana, a he hoonoho hua kepau kana hana i lawelawe mua ai ma ke ano ao ma Kanada.  Lehulehu na oihana ana in oho ai.  (I Honolulu nei oia mamua aku nei a ua hui a launa pu oia me Peresidena Kole a me ka Aha Kuhina, a me na poe koikoi e ae maanei.)

 

NA OHUA PAE HEWA.

 

Mau Hoike no ko Lakou Hele

Auwana.

 

            Ma keia huakai hope mai nei a ka Warimu mai na Panalaau mai, ua hoea mai maluna ona he eono poe ohua pee a pae hewa.  Hookahi o lakou he keiki Olelo E eia na makua a me kona ohana ae o ka lohe ia lakou, ua loaa koke he $50 a haawi pu ia i bona, a lele oia iuka nei a eia no ke noho nei.  O na poe e iho elima, no ko lakou ana malihini paha, aohe i makemake e pae ianei, a ua lawe loa ia aku la no lakou no Vitoria a no Vanekouva paha.  Ua hookau pu ia aku no na poe eha o ka Miowera a koe na poe ekolu i mahuka ai.  Iwaena o na poe eha mai ka Halewai aku, he hookahi o lakou mea akamai loa i ka hokiokio i hiki ke hoopili me na ano manu like ole a me ke kani o ka ohe pikolo, a ua oleloia mai he ku maoli no ka i ka lealea.

            O kela poe ekolu hoi i mahuka ai, ua ikeia lakou iuka loa o ke Awawa o Pauoa i ka Poakahi, la 10 nei, a ilaila hoi lakou kahi i pee nui a he kohu poe ahiu ka olelo ana.  Elua aohe mau kamaa, hookahi aohe papale a aohe hoi he wahi kuka iki o lakou a pau.  I ka loheia ana mai o keia mea i ka Halewai, ua hoouna koke ia o Lutanela Holi a me na makai ia ahiahi iho ma na lio no uka o ia awawa, aka, i ka hoea ana aku he neo ka mea i loaa aku.  Ua loaa aku he ana iuka lilo loa, me he la ma kahi kokoke paha i ko Kupanihi wahi, ua nalo nae hoi ka waha i ka ulu hihipea o ke kuawa.  Iloko o ke ana i loaa aku ai na ili maia a me kekahi kuono ae he hapa kini ailamahu, oia ke kapuahi, a ma ka aoao iho he mau paukuku wahie hou loa o ke okiia ana.  He pahi a he huluhulu moe kekahi i loaa aku, a he keu no ka hoi a kea no pumehana o loko.  O na poe hewa ole no nae i huliia aku, aole i loaa aku.

            Lehulehu na poe i loaa aku ma ke ala a i ninaninauia a iwaena o ia poe he mau hapauea kane a me kana wahine, a mauka aku hoi ko laua wahi o kahi o na poe mahuka i noho ai.  He pule paha i hala ae mamua, ua hiki aku keia poe ekolu i ko laua wahi a koi aku i mea ai na lakou, a no ko laua makau hoi ua haalele aku la laua i ko laua wahi a no laua kela mau pono i loaa aku ai iloko o kela ana.  Hora 3 P.M. o ka Poakahi, la 3 nei, i ikeia ai lakou e kekahi mea okoa e iho nui mai ana no ka i nei.  O ka po ko lakou wa hele a hoi i kakahiaka nui loa, alaila, noho iloko o ke ana a aui ka la, hele hou no i ka huli a hanu wahi ola.

            He mau la mamua aku o ia la ae la, ua halawai mai ke kiai o na lua hookio wai me lakou ma kahi kokoke i ke Kahua Kukui Uwila ma ke Awawa o Nuuanu, a ua olelo nui aku ka iaia aole loa lakou e haawi pio ana ia lakou iho i ke Aupuni, oiai hoi, ua hala aku ka Miowera, aohe kuleana o ke Aupuni e hoopaakiki ai no ko lakou hopuia.  Ua hoike aku lakou he pu panapana pakahi ka kela a me keia a e kue no lakou ke hoaoia o hopu ia lakou.  No ke kahua uwi waiu o ka Hui Honolulu kahi o keia mau pu i aihueia mai ai.  Ua hoi mai na makai, mahope iho o ko lakou huli hele ana ma ia mau awawa, me ka nele a loaa wahi mehou ole.

            Ma ka helu 25 i hoike aku ai makou no ko lakou loaa ana o elua o lakou ilalo o Kahana, Koolau, iloko o ka hale o kekahi kanaka, a na elua makai i hopu ia lana i ka auwina la Poakolu, la 12 nei.  Ua ninauia aku ina paha he pu ka laua, ua pane mai aohe.  He elua a laua pu mamua iho, ua kiola nae laua no ka ike aohe waiwai me laua a ma keia aina.  Ia poi ho i mahuka hou ai hookahi a loaa i Kahuku i kakahiaka Poaha ae.  O ke kolu iho, ua auwana aku paha oia mai kona mau hoa aku, no ka mea, ia kakahiaka Poaha no i hiki ae ai i Laie e noi hana ai, me kona hoike aku mai Auseteralila mai oia a ua makaukau e lawelawe i na ano hana a pau e loaa ana iaia, a ua hopuia oia.  Hoaumoe ma ka halepaahao o Hauula, a mai laila ae a Kaneohe a hoea loa mai ai i Honolulu nei.  Ua loaa iloko o ka ekeeke o kahi o lakou he palapala hookaa mai ia J. B. Akekona ia Maka P. Ropikana.  He mau aahu hou wale no ko lakou, aole hoi o na apulu kahiko.  E oi loa aku ana paha ka makaala o na kiai o ka Halewai ma keia mua iho ia lakou a hiki i ka wa e hoihoi nui hou ia aku ai no ko lakou wahi i hoea mai ai ma keia Miowera iho a ku mai.

 

Mau Hoakaka Pili Moeuhane.

 

            O ka moeuhane oiaia, oia ka mea i makemakeia, aole o ka moeuhane o ka lana ana o ka manao no kahi mau la aku mamua a mahope mai loaa mai ka moe.  He pono i ka mea moeuhane i ka wa e loaa ai kana moe, e noonoo koke i na mea ana i kamailio ai mamua aku a i lohe ai paha, ina he mea kahi i pili o kana kamailio ana mamua ua komo iloko o kana moe, alaila, mai lawe a hoike mai ia ano moe.  Aka hoi, ina aole he mea au i kamailio ai mamua, a i lohe ai paha i komo iloko o kau moeuhane, alaila, e pono ke hoike.  O kekahi mea nana pono loa iloko o na moeuhane, o ka inoa o kela a me keia i kapa inoa ia, e laa ka inoa o ke kanaka, inoa aina, inoa moku, inoa lio, a pela aku.  O kela a me keia mea i hoikeia mai ma ka moe, ua ku mai lakou ma kea no he hana ka lakou nau e huli aku, a ua like hoi me ka nane ana mai ia oe.  Nolaila, aole i konoia ka mea heluhelu e ma naoio i keia mea he wehewehe ana, koe no nae na mea e maalo mai ana ina paha ua like me kekahi o na wehewehe, aole no hoi no ka pau pone o na mea a pau i ke ko ana.  No ka mea, he ko no ka wa pokole i kekahi wa, a no kahi wa e aku ke ko ana i kahi wa, a he wa loihi loa aku kekahi.  Nolaila, na ke au no o ka manawa e ike i na mea iloko ona.  O keia ae la ka’u mau ao ana i ka poe mea moe, i ole ai e hoopiha nupepa wale, koe no nae ka oluolu o ka mea nana ka nupepa.

            KILOKILO DIMEKATA

 

E.M. NAKUINA.

KOMISINA O NA ALA LIILII A ME

NA PONO WAI

Notari Lehulehu a he Agena Haawi Palapala Ae Mare no Honolulu nei.

            KEENA HANA:  Helu 808.  Alanui Kalepa.  @@