Ka Makaainana, Volume II, Number 27, 31 December 1894 — "HUAI KA ULU O LELE." [ARTICLE]

"HUAI KA ULU O LELE."

Akaki uo hoi ke uno !vuu<r # ueie dala loa o keia po#, aia kahi hoi o k# ulakol&ko & l&kou l ku ae ai o #ia ke oliiuhiu a*i uia ua mm ililii i wabi p*hm hoi « loaa &i o kau *ahi t»ktiāi no k« ola o ua ko*, oi&i* ua huue uia popo io uo k«

Aupuni. Poakola iho la i oili mua ai ho heolaha na ke Ki.liinu Kal'&iiiiiiM, uialoko'.<> ka ohua paliemo liula o i,i auwiua ia, e !:or.pau ann i ua ]>ulaj,ala :»e i i 'Hii i na knhunapnk* a pau mu. ;:,ua uo ka nu;re j lft p or a j;au e uua e komo ilo!co o ka puui o ka uoln'na inaemae iiuua o ke 'Akua, iiuua o na .«nain.i kanaka * imua hoi < K*e kanawai'o kā aina. l T a loahui iki mai makou ua konoia ke Aupuni rna keia huna mamuii oka hooko aua 0 kp, Haku Eihopa o Honolulu nei i ka nt«re o Kauhāno-Kaulukou i ka Poakahi i hala, malalo no o ka mana kahiko i loaa iaia, he niea hiki ole hoi ke kapae wale ia me ka hana hewa ole, a halawai ai ka Aha Kuhina ia la e noonoo no keia mea. Ke ninau hei makou mahea la ko ke Kuhina kuleana ma ke kanawai s haiia pela, a i ole hoi ia, he ake maoli io no paha no na $1 pakāhi no na hoailona-pai o kela a aae kei« palapala ae. Ina pela io, aohe ekaeka aku a koe mai, a ku no hoi i ka hilahila loa.

no o ka nawaliv. T ali o na olelo ike ma ko ke Aupuni aoao ma na hihia kipi a ohnmu kipi iho uei, ua hoopihmeaai wale aku la no hoi ka Lunakanawai Apana, e like no hoi me ka mea i manao mua ia no kona ano ike ole a kohu kamalii no hol Ua koho mua ia no niawaho nei e paa ana no lakou me ka ae ole ia e hemo malalo o ka helaia, a hala ole ana no ia mea i manao wale ia ai. E waiho lolii ana ka lakou i Kawa, pela ka olelo a manao wale ia } a hiki aku iloko 0 ke kau kiure o Feberuāri ae. 0 na dala ka i loaa iho nei uoa ka aha fēa n® ka pomaikāi o ka lualini hale-papu o Kawaiabao, ma kahi o $2,000, aole ka ia i lawa no ka hana ana iho i kāupoku hou no luna iho. A i mea ka e loaa hou mai ai ona mau dala hou, e hana buke ia aku ana ka k'a moolelo o ia heiau a na Alii Hawaii i hoala ai, me ka manao i.kia hoomanao ia no 'akou a me na hana pono ma ko lakou aoao, a e auhauia mai ana 1 #1 no ke kope hookahi, Aohe no o makou oianao e nui mai ana ke dala raa ia ano hana, a aia wale no paha ka nui a noho ae ka Ahaoleio o lakou a hooholo inai i kanawai elawe na poe a pau loa ia buke, a o na poe e lawe ole aßa, e hoopaaia no ma kahi paa. Mamua iki aku nei ua makemake kela obna palemo alaula a na welo mikanele e hooholoia ona kanawai no ka li aku i na poe a pau loa e kue a e ohumu ana i kaia Aupuni kamehni nie

| hookoiokolo oie ia. Ika j ; Poaouo uei hoi, uu walaau ae'he ! j iiui bv,u jo Limaikaika paa ipu - ' | kuha, oia hoi, e hanaia ona | | >ana,wai 1.0 ke kipaku .ana aku j j i nu pue a pau loa e k&koo ole aua J j i keiu Kupuhilika oehaa. Ilenlm ! | \<i hoi ka hewa, huiiaia ue 110 ! I hui o»h;i. Miīlia a hoea liou I mll'i aau uo he wa e uali ai na uuku i na hiu, alaila, nau uu kui a uwi ua niho o na kololie, oiai, aoiie kal.n ana uo lakou aia ' , kela ao, a o ka lua-uhi o Geheua ! wale no kahi pono uo lakou. j Ile .ui.au loa keia no ko lakou makau houua a uie ka nawaliwali haalele loa ma kahi hoi o ko lakou oolea i ku ae ai kaena. . Oio ka pike hauoli o ua pakaiia i Beritania Nui ike ana I uaai i ko lakou Aupupi oehaa f eia nae keia welo o lakou ke ake nei e iianaia na kauawai o ke au poeieele Joa, i kuppuo ole hoi no k«ia au naauao a lakou e ku nei kaena uo ka ''malamalama oi kelakela." Ina ua makemake lakou e ikeia mai ko lakou naauao e ke ao holookoa, mai no a hoao e hana ia ano kanawai moowini haalele loa, aka, ina aohe o lakou maifiao no ia naauao a me ka noho'na kuokoa, e hnna aku no ka pono loa. Oia, ina hoi paha I I Ano eno hoi keia poe! Mahope j iho o ko lakou pakaha ana iho | nei ika aiua a me ke Aupuni kumu, eia lakou ke makemake

nei, uaa o ka Papa Ola la, e iawe waie ae 110 i na kuleana aiua o ua poe kupa a kamaaina o Ka laupapa, uaa ke kahua ma'i lepera i Molokai. Ke hoolaka nei ka Papa Ola, aia ka a hala na la he kanaono, alaila, lawe wale ia no me ke kipaku aku i kela poe. Hilahila ole !

Mai oi loa aku no paha hoi ka pono iua ke Aupiini e panai aku ana i ka waiwai like no kn mea e laweia ana, eia nae, aole loa pela, 0 ka papa koho waiwai i hoounaia ai inamlia loa aku nei, i noho lunahooinnlu ia ai e Keo Emekona, he keu aku lakou a ka lapuwale a me ka hmke kapakahi, I na poe no paha a lakou i hoihoi ai, mahnahua kr« haawi, a i kahi poe hoi, he kea a ka uuku loa 110 ka mea e lilo aku aua, loa no hoi paha i haua kaulike ia, aohe no hoi olelo aua. Ke uimiho nei no niakou ina no kela p«e e hoole loa nrai ana e haawi pio wale, ua kuleana loa no laiou , oiai, he waiwai ko lakou i hookuleana pono ia, a aohe manft malaW iho o ka la e hiki ai ke kaili wale aku no, |_ Oia nae paha hoi, no lakon nei ke Aupuni o ka wale

a*ua, ma ,ao ai he mea ole/{vale nt) ke kuleaua oua oivi r i ponoi o ka aiua, a he me-.i hoi aa lakou paani wale ai no. No ia ano munau uu j)aha hoi i Vioomuka ai ke kipakuia aaa o na poe kokua nu'i e noho ana ma k&hi o na kuleuna ona kamaaina. Ua pau iiiui nei kekahi poe i ka bfopu,hopuiu a hookolokolo nui ia ma Pukoo a tne a pau .i ka ..ho.opai.ia no ke koinohewa. E huomauia aku aua no ka keia ano haua ana pela a pau loa ia poe niai laila aku. Ka lapuwale no hoi U,! Oluolu paleua ole mai no hoi ka huuena a S. G. Waila i make, oia o C, L Waita, peresidena o ka Hui Mokumahu Waila, ma kona haawi ana aku i kekahi wahi apulu moku kiapa kahiko a ia hui i Kuai ai a hooir aemae iho nei maanei, i moku hoomalu ma'i uo ke Aupuni ma oka PapaOiaia. No ia kaawi oluolu ia aku, ua noi aku oia e haawiia mai i $6,000 mai ka waihona mai o ka lehulehu. Ea, palena ole io no keia wini, ina he dala ka mea i makemakeia e loaa mai, "Pokeokeo," wahi a ka manu pelehu, a "aohe lewalewa iho," wahi a Wilimana. Wini io no ia !