Ka Makaainana, Volume III, Number 3, 25 March 1895 — Page 2

Page PDF (825.49 KB)

This text was transcribed by:  Malialani Cabaniss
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Makaainana.

 

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MARAKI 25, 1895.

 

HOOMANA KATOLIKA

He Kuhikuhi no ke Ao ana i na Hoahanau o ka Ekalesia Anagalikana.

APANA MUA--MAHELE 1.

Olelo Mua

Hoomauia mai ka Helu 2 mai.

            O ia iho la na poe i waeia, "he poe Iseraela lakou, ua pili ia lakou ka hookamaia, a me ka ka nani, a me na berita, a me ka haawi ana mai i ke kanawai, a me ka hoomana ana i ke Akua a me na olelo pomaikai; no lakou hoi na poe kupuna, a na lakou mai hoi o Karisto ma ke kino, Oia no maluna o na mea a pau, ke Akua hoomaikai mau loa ia."

            I ka nee ana o ka manawa imua, ua hoala ae ke Akua i na makaula i poe kumuao no Kona poe kanaka, a ma o lakou la i hoike hou ia aku ai kekahi mau oiaio hou aku e pili ana Iaia iho, Kona hiki ana mai ma ke Kino, Kona mau hoehaehaia ana a me ka hookiekieia ana ae, a me ka hoopakeleia ana o na mamo holookoa a kanaka.

            Ua oiaio no ua kau aku ko ke Akua aloha a ahonui maluna o na lahui a pau, eia nae, ua hookokoke loa aku Kona launa ana aku pela ae la me ka Ekalesia Iudaio.  Mawaho aku hoi o kona nuu, aohe hoike ana maopopo loa a aohe no hoi hoomaikai kuikawa ana.  O na kanaka o na lahui e ae, oia hoi, na lahui e ae a pau mawaho ae o na Iudaio, ua hoakakaia e Sana Paulo ma ke ano "he poe malihini i ke aupuni o ka Iseraela, a he poe kanaka e i na berita o ka olelo hoopomaikai."  Na ko kakou Haku i Hoomaikaiia no hoi i olelo ponoi mai no "na Iudaio mai ke ola;" no ka mea, o ka Ekalesia Iudaio ka poai i aelikeia (beritala) ai o ko ke Akua maliu aku, a o ka punana hoi o Kona oiaio.  Oiai nae hoi, ua haawiia no na olelo paa e hoopomaikai ai i na lahui mawaho aku o ka Ekalesia Iudaio, ua kaulele aku no hoi lakou maluna o ka hoea ana mai a ka Mea Nana e Hoopakele, ke Keiki a ke Akua i hanaia (hooliloia) i Kanaka.

--ii.--

            "I ka hiki ana mai o ka manawa maopopo, hoouna mai la ke Akua i Kana Keiki, a ka wahine i hanau ai, i hanauia malalo o ke kanawai"  O Kona hanau ana, Kona hoomanawanui ana i na ehaeha, Kona haaleleia ana, a me kona Kona hookiekieia ana, ua hoike mua ia no ia iloko o e Kauoha Kahiko.  Ua hele mai Oia malalo o ke Kanawai, e hoolohe ana hoi i kana mau kauoha ana a pau loa.

            Aole o Iesu Karisto i hele mai e hoopau i ka Ekalesia kahiko, a e kukulu ae hoi i Ekalesia hou maluna iho o kona kahua i poino, aka, ua hoolilo aku hoi Oia i ka Ekalesia e kaalo ae a komo aku iloko o kekahi kulana kiekie oi ae o ka noho ana.  Ua olelo Oia,--"Mai manao oukou i hele mai nei Au e hoopau i ke kanawai a me na poe kaulai aole Au i hele mai nei e hoopau aku, aka, e hooko aku."  Ua hanauia Oia a ua noho hoi ma ke ao nei maloko mai o na palena o ka Ekalesia Iudaio, me kona mau Palapala Hemolele, na Kanawai, na Mohai, a me na Lawelawe Hoomana ana; a ma o Kona Kino ponoi la no hoi i haawiia aku ai ia lakou he wehewehe oi loa aku o ka moakaka piha, a me kekahi mana hou hoi e hoopakele a e hoola i na uhane o kanaka.  Ma Kona Kino, a ma o Kona lokomaikai la, ua kaalo a komo aku na kumu hoohalike kahiko iloko o na kumu hou a ola io maoli.  Pela iho la i kupu ae ai ka Ekalesia Karistiano mai loko ae o ka hoomana kahiko, e like la hoi me na lau a me na pua o kekahi mea ulu e kupu ae ana mai ke kumu aku.  O ka Ekalesia Karistiano, oia no ke ewe (keiki_ mai kela mai o ko na Iudaio.  Ua ao moakaka ponoi mai no ko kakou Haku i keia hookamoeia mawaena o na Ekalesia a elua ma ka olelo ana no ka Ekalesia Karistiano oia o "Iseraela."  He hookahi wale no Iseraela, a i ole ia, lahuikanaka paha i kohoia, mai ka hoomaka ana mai a ka hopena.

            Ua kamahao loa no na lawelawe hana ana a ke Akua i manao paa ai me kanaka ma o Karistiano la e hiki lea ai la hoi ke hoikeia aku me ka olelo uwalo ole mamua ae.  Aia no he mea pono loa no kekahi liuliu loihi a akahele ana no ka Hooliloia ana i Io, a me kona hoopiliia aku hoi i ka Ekalesia Karistiano.  Ua hanaia keia liuliu a hoomakaukau ana e ke Akua ma o ka Ekalesia Iudaio la.  O kana hana nui, o ia no ka hoomakaukau ana i ke ala no Karisto, a no ko ke Akua hoike piha loa ana i ka oiaio, a me Kana mau hoohanini waiwai loa ana mai i ka oluolu lokomaikai iloko o Karisto.  "Ua lilo ae la ke kanawai i kumualakai e alako aku ai ia kakou i o Karisto la."

            (E hoomauia aku ana.)

 

            Ua hala aku ka Ausetaralia i ke ahiahi Poakolu iho la no Kapalakiko.

 

NA HOOKELAKELA.

Lilo Mau no ke Eo o na Mokupuni ia Maui.

            Ae, no ka mea, no ua aina la ka olelo, "Kiekie o Maui ua kaulana, maikai na Hono-o-Piilani."  I mea nae hoi e ikeia ai ka maikai, ke kiekie a me ke kaulana, he mea pono e hoomoakakaia ae kekahi mau mea e kohu ai ia mau olelo, penei:

            No Maui na poe naauao loa ma ka unahi ana i ka pikapika o ka hee.  Pela pu no hoi me na poe ma ke kunihi e hoe ai i ka waa.  Ka, kiekie io no ko Maui poe.

            No Maui ka loio hoohuiaina mua loa, no ka mea, oia no ka pukalua mua i ikeia i na au i hala.  Hanohano io no ka hoi o Maui.

            No Maui no na poe hohe wale i ikeia, no ka mea, no laila mai na alakai o ke oneone kana iluna o Laeahi ma ka la 6 o Ianuari, a o kekahi nae o laua ka i auhee mua me ka haalele i na koa e make imua o ke kahua kaua.  Maikai maoli no o Maui.

            No Maui no na wahine ikaika loa ma ke kako@ a hooikaika i ke kumuhana hoohuiaina e ikeia nei i keia mau la, a o ka ma kana e loaa ana ia lakou mahope iho o ke ko ana o ko lakou makemake, oia no kela wahi apana aina o Waikiki, ma ka inoa o Hamohamo Pono loa hoi ha!

            No Lahaina i Maui no ia hoi na kanaka naauao a loea ma ka mahele pono ana i ka olelo Hawaii a kapakahi ma ka olelo haole.  A no Lahaina no la hoi ke alakai pukalua o ke onene kaua kuloko o Ianuari 6.  He lili pilali wale iho no a he hamohamo iwi kuala ka hana ike.  Hanohano a kaulana io no ka hoi o Maui.

            Ua kaulana ko Maui kaikamahine i ka hooinoino i Waialua o ka nukupeu kaulana o Kanada, no ka mea, iaia nei i "kapakahi ai Manuia, o Keokoi ka moku."  A oia nei no ka wahi ne hoohuiaina mua loa.  Eo mau no ia Maui.

            I na ma i au wale aku la, he ike mau ia ka a o ke ahi o Wailuku" ilua o Haleakala, aka, i keia au iho nei ua hopipi ua ahi nei i ka ho-o mau ia paha i ka wahie pulu kai.  Ua hiki ole i ua lapuwale la ke paniku hou i ka wai o Iao i keia manawa.  I na la hoi paha mamua, he paa mau ka wai o Iao.  Ae, he maikai mau hoi paha ko Maui poe.

            Ma ka hoohaukae pepa me ka inika, aole no e loaa aku ko Maui kahunapule.  O ka hele ia a "hapala ke kea, nakele ka ai."  Ke maikai wale la no o Maui.

            Naauao no paha na loio o Maui, no ka mea, no Maui la hoi ka lunakanawai kaapuni hawawa loa i ikeia i keia au oehaa.  Ua hele hoi ka auwae a lewa i nei mea he kanawai, he keu nae a ka hapakue.  Ea, no Maui hea oe o Maui?  No Molokai i Pelekunu.  Eo no la!

            Ma ke aloha aina a me ke aloha Alii, o Maui no ka oioi mua.  Kilakila io no o Maui.

            Ma kekahi la o ka pule i hala aku nei, ua paio ae la kekahi mau wahi kanaka, mahope iho o ka pupu ana i ko laua mau wahi apuawa, a i ka amama ana ae hoi o ka laua mau kalokalo ana no ke aloha onipaa i ka aina ua ninau aku la kekahi i kekahi "Nohea oe?"  "No Oahu nei no wau," wahi a ka pane.  "A nohea hoi oe?" wahi a kekahi i ninau mai ai.  "Ka!  no Maui au o Maui, a no ka oi o na mokupuni," wahi a ka pane.  "Aole o Maui ka mokupuni oi, o Oahu nei no ka heke o na mokupuni, a o ia no ka oi."

            Ia manawa i ninau aku ai kahi kanaka o Maui: "Haina ana ka oi o ko mokupuni au e kaena nei?"  "Ae, eia hoi paha ka mea i oi ai.  I Nuuanu ke kaua hope loa a Kamehameha a i Laeahi o Kaimana Hila hoi ke kaua i alakai kuhihewa ia ai o kanaka e Kamu Nolena.  Eia hou, no Kakuhihewa hoi o Oahu nei, a pela i kuhihewa ai kanaka he aloha aina io o Kamu Nolena, eia ka he muhee a he hohe, ole oi ia la o ko'u mokupuni ia oe."  "U-hu!" wahi a kekahi, "aole hoi e ole ka oi o kou moku."  "Oliana ana hoi ka mea oi o kou mokupuni," wahi a kahi Oahu.  "Eia mai i ka wa i pa ai ke kunihi o ka hoe o ka waa i ka hokua o ka hee, lalama ae la na aweawe a ike kanaka, kuhihewa unahi, pau i ka unahiia.  O ia la" No Maui pikapika hee au la o Maui"  "Pololei! akahi," wahi a kahi Oahu makaewaewa.

            "Eia hou.  No Maui o Kamu Nolena au e kaena nei, na Maui i hoopuka mai iaia puu ai na maka iwaho.  Ina aole o Maui e hookohi mai iaia ina aole e loaa kau kamakaia au e kaena nei ia Oahu, nana aku oe i ko Maui keiki, hee na pilali iluna o Kaimuki.  Nau ia la.  E hewaka oe ke olelo ae o Maui ka oi, ka aina i holo ma ke mele,--

            "No Maui hea oe o Maui,

            No Maui o Iuda no Maui,

            O  Maui hohe o Maui,

            O Maui kumakaia o Maui

"O ia iho la ke mele o ko makou aina la, i lohe oe."

            Kani iki iho la ka aka a kahi Oahu makaewaewa, a pane aku la: "Ka i no o kahi oi ae a lohe i ke ao, eia ke he oioi io no o Maui, ke hele la a hookui e Maui me Iuda.  Hanau no hoi ka lea o kau wahi mele, a ua eo aku la au ia oe."  Kani like ae la na aka a ua mau wahi kanaka la, a holo aku no ka makau i ka pauku laau a ka makai kiu.

            A maluna ae o na mea a pau, o Maui no ka oi.  Ae!  Huro!!

 

            E lawe i KA MAKAAINANA, i ike i na mea hou.