Ka Makaainana, Volume III, Number 5, 8 April 1895 — MOKU HALI PU. Kona Hopuia ana a Hemo Hou mia ke Kanawai. [ARTICLE]

MOKU HALI PU.

Kona Hopuia ana a Hemo Hou mia ke Kanawai.

0 kela mokukuua i lawe mai ai i na lako kaua uo kela oehu kipi aua iloko o I&Duari, oia ka H. C. Wahlburg vWalabuga), Kapena Mataio Matiua, ua hopuia oia i ke ku ana aku ma ke awa o Sana Diego, Kaleponi, i Feberuari 13, e Luna Dute Fisa o ia awa no ke kue i na kanawai lauua kuikawa mawaena o na aupuni, no ka lawe „a hoopae ana mai i na lako kaua i o kakou nei, Ua manao wale ia i keia wa e paa pio loa ana ia moku, eia ka ~uanei hoi aole. Oiai, inahope iho o ko,ka Luna Dute kaua ana i ka moku no kekahi mau pule, ua hookuu hou ae la oia mamuli o na hōomaikeike ana aku a ka loio o ke kapena aohe mana i loaa iaia malalo o na kanawai e paa ai ia moku, no ka mea, Ua loaa pono aku na palapala ae holo no ia moku i ka wa i haalele ai ia Kapalakiko. A o kekahi ka hoi, mamuli 110 ka ia o ko na luina' hoopii kue aua no ko lakou uku. Ma ka palapala hoike a ke kapena imua o ka Luna Dute o Kapalakiko, ua hoikeia he ehiku paha pu raifela o luna a me na iako paahana no ia mau pu, a pela ao hoi me na lako lawaia a o i'a, tne ka hoikeia aku no hoi e holo ana uo ka lawaia a me ka pepehi sila. Ina noi lawe

tiiai ia uioku i na lako kaua, wahi a ka oleloia, aohe i knleana na kanawai o Amerika Hnipuia inaluna o ia moku, no _ka mea, ua loaa mua ka palapala hookuu holo. Ika inoku i haaleie aku ai ia Kapalakiko, aohe keia mau lako kaua uialuna ona mawaho ae )\na enea i hoike oiaio ia, aka, ua olelo wale ia ua kekahi moku okoa i lawe keīa mau lako kaua a waho, inawaho aku hoi o ua paleua i mana ai ia Aupuai, a hookauia ae ma ka Walabuga, a pela iho la ka i hoea loa mai ai i Kakuhihewa nei. Oiai h'oi, ua hala aenei keia mau hana i pili no kela moku a ua hookuuia mai la hoi mai na upoi a umii aua a ke knnawai, nolaila, e pala ana paha na ahui uaaia a Loio Wile Kiai i holo aku nei, oia a me na heike Keoki Taonasena a me Kale Warena r .np. ke kokuu ana i hihia nia ko keia Aupuni ao\o a e panai aku paha hoi i ka īka ika ma ko kela Aupuni aoao.

Ua paa mua ka manao aialana ae i ke Kakan ahoonohoia, a loaa mai nei ka hooiaioia i ka auwma la Poakolu nei ma ka mokumahu Kiua, e hke 110 me na maa i hoikeia ma keia manao A uia la im>ku uo hoi ! huli raai ai ua hoike, koe nae hoi o Kapeiia W. Davi«i. I ko Wilē Kini ma hiki ana i ua pu#hu uiuik k* liulu, uokila, ua

haaleie aku oia i na hoiko malalo oka malama ana ako Ka-nikela-Kenersla Hawali, Kale Waila, a holo oia i Vitoria no ka hoomaopopo ana i na olelo ike ma ko Aupnni aoao f e kue aua i na hoopii koi poho a keia poe haole ekolu no ko lakou kipakuia ana mai nei akū. Ma ka hoike mai a kekahi o na hoike ia makou, ua hoonohoia iaua ma ka'Hoteie Osidenetela o Kapalakiko me ka lōaa dala mau o laua. Hookahi nae hoi wahi mea hoehaeha, hala ka makuakane (Keoki Taonasena) i o ma keia } oopala maia, hookahi 1 1 3 a laua me kana wahine, a * >i mai nei hoi oia, tia ke waiho pilikia loa nei kekahi keiki i ka mai.

Ka Naue a ka Moi Kauikeaouli Ua hala fea Moi Kauikeaouli; aka, ua nane niai oia ilokp o kona lahui i na mea i hoikeia maiaio iho nei Ano keia nane, ua manao ka mea kakau e nei aku i ka oluolu o ka kakaolelo, kuhikuhi-puuone ; "kilo a r>ela aku. Eia iho ua nanē la: ,{ Ke ho6a ae la, ke pee iho la/ Ke ikea ae la. ke maalo ae la ; Ke pee aku la, ii nalo lo^, Eiua la o Hoku, o Mah; ;, ani, Elua uhu, eiua enenue, Eiua^uianini, Hookahi kokolopoo, Hookahi waa pohaleu-eleki:, Hookahi waa ako'ako'a, Hookahi waa ohualiko, Hookahi kanaka me ka laau oniu. jue ke koko i ka lima " O keia ae la ua oane la i hoi£eia mai ai ika wa e hioiani ana ke k anakn iloko o ka hiamoe. A heaha la ke ano e keia? Oka mea e loaa ai o keia naue, e loaa no ka uku makāna he ehiku poo-leta. Halemaumal* i Daimana Hii.a.

Ua hala aku ma ka mo , kir>en Charmer (Bama) 110 Nu īok», i Maraki 2, o Kapena Hila» ka haoie i hoao ai e iawe mahi i kalii uiokumahu Waimanalo no Tahiti. A o kona kokoolua be kor>a!a kona knlana iloko o paahkoa komopani A o ke Au puni, oP. Voua Panebega ka iuoa. I kipakuii keia haole 110 ka hoole aua aole e haawi aloha ia Tioii Mar* i kti wa o ka pua'' i kauohaia ai e hana pela e Kapena Paulo Kamika. * Ua hob seia aku laua. Ike nhiahi Poaina nei, 1a uaulele iho la kekahi mau ewa ma alanui Keksulike ae nei i na Ai aka ui. 0 kekahi o laua ke hoopatpaa ana me ka eha a ka manao, ua hoopuka leo nui ae oia i kainoa o ka ipo pee poli u kekahi ewa o oiai uo ua<* oia e hoolehe īuai aua no; ua hoio koke mai oia a ha&w; iaia i kekahi ai mahauahaaa Kaueieau k& papatiua, laUu uo hoi keka i ma ka Uuoho a auiueuiue iho U. a o kaua luia-o-e!o hope i nauni pakake akn ai, M lna oe e aiakemake hou aua» haawi hou aku uo ko k«i pu aku uo. Ua uwao ialaua ena !?toa kakua.