Ka Makaainana, Volume III, Number 6, 15 April 1895 — Page 5

Page PDF (862.91 KB)

HONOLULU, OAHU, POAKHI, APERILA 15, 1895. 5

pu iloko o Ianuari aku nei, ua paneia aku aohe kuleana o ka Mano Hooko e akeakea aku ai me na hana o ka Mana Hookolokolo. Aia no la, puke no na makau a na lawaia la!

Ua ulu ae keia mamuli o ka manao hoopau i na luna Aupuni i amo ole i ka pu i Ianuari aku nei. Oia nae paha hoi, ekolu poe o ka Papa Ola a ekolu hoi o ka Oihana Kalaiaina, pau ae la, he poe kanaka maoli wale no me na uku haahaa. Hookahi no kakauolelo uku kiekie o ke Keena Kalaiaina e hoopauia aku ana aia ka a hoi mai kona poo ae mai ka waiho ma'i ana, he oi wi oia no kakou a he iwikuamoo hoi no na 'lii, mamuli no keia o ka hooholo lokahi ana a ka Mana Hooko, pela ka hoike a Kuhina Haki imua o ka Ahaolelo Kuikawa.

O ke Kala bu Repubalika Hawaii nae hoi, ua maemae a ua palekana loa, no ka mea, wahi a ka hoike, ua hoohiki na lala e kupaa mahope o ka Repubalika a e kue loa hoi i ka hoihoi hou ia ae o ke kulana Aupuni Moi. A o kekahi no hoi, ua makaukau mau ia ahahui, e like me ke kauoha a hoolaha a kona hope-peresidena, e haawe i ka pu iloko o na la owelawela o Ianuari. Ua ike iho nae hoi makou i kahi poe lala i ka pule Bihopa i nehinei, a pehea iho la la na manao o lakou i ke kau mai o ke kii kalaunu ma kahi kokoke i ke kuahu. Eha loa paha, a i ole no hoi, aole loa no.

He mau hua-ai Kaleponi maikai a hou loa, i awili pu ia iho me kekahi mau pua onaona, ka i hoounaia aku i ke Aliiaimoku i na la mua o keia pule iho la e kekahi puuwai piha aloha a lokomaikai, he wahine haole malihini (ua kamaaina no nae i ke Aliii, oiai, ianei no mamua) nona ka inoa o Mi sasa Giligi, a i maopopo hoi i kahi poe ma ka inoa o Misi Ame Koroka, aole loa nae hoi e like me ka hoike lalau a Ka Leo o ka Lahui, he mea ua kalewa hele ia imua o na Kuhina a me kahi mau luna oihana e ae, a o koena iho mai ia lakou mai, hoouna loa na ke Alii. Ina ua kalewaia, malia i imi i ke ala e pono ai, a ua hiki io no. Heaha mai nei hoi keia hana a ka makamaka?

Like no keia hoike ae la me ka lakou i walaau ae ai no ka hele o na komite wahine noi dala no na ohana o na pio kalaiaina iwaena o na poe kakoo o keia au, he poe i inoia e na aloha aina. He lalau loa no ia olelo ana "o kekahi hapanui o na hookupu, mai ke aloha mai no ia o ka poe a na aloha aina e hoinoino nei." Aole loa pela, ua makemake loa no lakou e kokua, a no ia makemake ka mea i imiia aku ai; ole loa no hoi ka hapanui, o na aloha aina no ka oi loa aku. He nuha paha no ke kokua ole ia o ka ohana, e like me ka mea i ohumu mau ai a walaau ka waha.

Haohao a maluhiluhi kahi manao i uluhia iho maluna o makou i ka lohe ana mai he $5 wale no a W. G. Iwini i haawi ae no ke kokua ana i na ohana nele o na poe pio kalaiaina. O ke kumu o keia, no ko makou hoomaopopo iho ua haawi aku o ua o Misita Iwini he $2,000, he mau pule mamua o kona holo ana aku nei no Kapalakiko ma ka Alameda o ka la 4 nei, no ka makana a hanai ai ana aku i na koa Repubalika no na hana iloko o Ianuari i hala a no kona aloha hoi i na ohana o na pio, oia wale ae la no. O ke aloha ae la paha hoi keia no na kupa o ka aina ona i noho ai a ulakolako.

A mawaho ae hoi o keia ae la, o ka mahalo wale no ka makou no kekahi malihini, ia H. Gillig (Giligi), no ka mahuahua o kana kokua no ua poe ohana nele la, e hoike mai ana hoi ia i kona aloha no na poe pio kalaiaina, pela no hoi me ko lakou mau ohana e noho nei iloko o ka popilikia. Ua lohe mai makou he $25 kana i haawi. Ae, ua nui ae ka haawi a ka malihini i ko ke kamaaina. He hana makamaka keia na makou e hiki ole ai ke hoopoina.

Ia Kikania no a hoi mai nei, ua hoole ae oia aohe ka i maopopo iaia na mea i lonoia no kona kipakuia ana mai nei, a no ko Kuhina Wilisi kauohaia mai nei hoi e hoi aku. Maalea no o na o Lualii la i ka uhiuhi iho, a e hoole wale no nae oia aohe e nalo. Ua loheia no nae e hoi aku ana no o Kuhina Wilisi maluna aku o ka Piladelepia i kahi wa o keia mua koke iho, koe nae hoi ko makou hooiaio loa. Na nei mua iho no e hoike mai i ka oiaio loa.

Ma ka halawai ana o ka Ahahui Kinipopo Nui i ke awakea Poakolu nei, ua aeia ke noi a ka hui Kamehameha e komo pu i keia paani ana. No ia kumu ua unuhi aku ka hui Ataletika ia lakou mai keia kau kinipopo aku, no ka mea, he eha o kona mau keiki paani i waeia mai o ko Kamehameha mau keiki. Ua waiho aku ke kakauolelo o ia ahahui i kona kulana, mahope o kona lawelawe loihi ana ma ia kulana, no kona inaina i ke ano hookinakina o na Kamehameha, ina ka aole lakou e aeia, hoala lakou i ahahui okoa. Like loa ko makou manao me ko Kakauolelo Kepena.

MAUMAUA KE ALOHA.

Ohaoha Mau na Kokua ana no
ka Ahahui Kokua Manawalea
Lahui.

Ma ka helu i hala i hoikeia aku ai e halawai hou ana no ka Ahahui Kokua Manawalea Lahui no na ohana nele a popilikia io maoli o na poe hoa pio kalaiaina o kakou, a e like no hoi me ia hoike ua akoakoa hou ae no na wahine me kekahi poe kane ma kahi noho o J. Nawahi, kahi e hui mau nei. O ka mea nui ma ia halawai ana, oia no ka lawe ana mai i na hoike loaa a ua wahine komite noi (makilo) dala, a peneia iho

KA HOIKE ELUA O NA LOAA:

Mrs. Laura Mahelona. ..$148 50
Mrs. Lilia Aholo .........105 75
Mrs. Amalia
Joy ........ 44 50
Mrs. Maraea Kaulia...... 29 50
Miss E. K. Doiron...... 28 00
Miss Hanaia Kanahele.....22 00
Mrs. Kekona Pilipo.....6 00
Mrs. Keluia Kainoa..... 5 75
Mrs. Lahapa Mauliawa.....2 00

NA LULU MAU.

W. F. Re ynolds.........3 00
F. J. Testa....2 25

Mai na Hui Aloha Aina kuwaho---

Mrs. Keohoehu, Kohala. 20 00
J. K. Kaulia, no Waianae mai....30 00
Huina......$447 25

Ua hoomaopopoia ma keia halawai e mahuahua loa aku ana na ohana a ka hui e malama ai, a e oi loa aku ana paha ia i ka heluna i hoike mua ia. A e like hoi me ia hiona nui, pela no hoi e pii aku ai na hoolilo. Eia iho

KA HOIKE ELUA O NA HOOLILO:

Ohana o Keoni Beka....$2 00 "
Makakoa........1 00
" Kahaiao.....1 50
" D K Koa.....2 00
" Kanaana...... 1 50
" L Kameakane....2 00
" R Palau.....2 00
" Manuel Kuhio 1 50
" D Keaunui ... 1 00
" J K Kamali...... 1 50
" Kaanaana...... 1 00
" Keawekalohe 2 00
" Nahinalau.....1 00
" Inoaole ....... 1 00
" Pihana...... 1 00
" Enoka...... 1 00
" H P Kaohi ... 1 00
" Kamaka...... 1 00
" H Kalei....... 1 00
" Aberahama..... 1 00
" Kaolowi...... 1 00
" Geo. Makalena 1 00
" Kaaihue.... 1 00
" Kamai ....... 2 00
" S Kalalau .... 1 50
" Elia ......... 1 50
" D Damiana.... 1 50
" Kaneuu...... 1 50
" Keamopohaku 1 00
" Kauai........ 1 00
" John Mahuka 2 00
" Waianae.....1 00
" John Piko.... 2 00
" Pahia (2 pule) 4 00
" Kakaio.........2 00
" P Lene (2 pule) 4 00
" J Kaae...... 2 00
" Ioela Kiakahi 1 00
" Keoni Waipio 1 00
" Wm Kekoa... 1 00
" Alika Kamika 2 00
" Holo......... 1 50
" Kamaki Pule.. 2 00
Ohana o Hanupau.....1 00
" Kilohana..... 1 00
" Toma Pedro......2 00
" Kema Kekipi... 1 00
" Kaaikike..... 1 00
" J. W Bipikane. 1 00
Keoni Pio..... 1 00
Huina........$73 50

KELA A ME KEIA LILO.

Ukuia ia Alani me Lopikana

no na aniani me

na laka o na puka, $3 00
               
Wing Wo Tai & Co., 96

mau i-a moena Pake 18 25
               
Hoomaemae i na rumi 1 50
               
Huina lilo i Ape rila 13. $95 25
               
Koena ma ka waihona a hiki i Aperila 13, ke huiia me ke koena o ka la 6 aku, $617 25.
               
Mai ke Aupuni mai, ua loaa mai i ka ahahui he umi mau keena noho ma ka pa Hoopae Limahana makai o Kakaako, eha keena nunui a eono keena liilii iho, me ka uku ole. Na ka ahahui i hoomaemae a hoomoeia me ka moena Pake, a i keia la e hoi nui aku ai he ehiku ohana no kai o laila. Oiai hoi, he nui a he lehulehu loa na poe o na ano lahui like ole e noho nei makai o laila, ua ae pu ai no ke Aupuni e hoonohoia i elua mau makai no ka malama ana i ka maluhia o na ohana o na pio, aole no hoi ia lakou wale, aka, ia pa holookoa no. Mahalo no i ke Aupuni.
               
Olelo iho la ka kekahi o na wahine a na pio mawaho a mauka iho o Kawa, a ma kahi mau wahi e ae no, i ka mailuilu ka o keia mau kokua ia lakou. Hookano no la. Mai manao paha keia poe wahine no lakou a pau loa keia mau kokua ana a i hookahi no wa e haawi aku ai a pau alaila, nana hou aku. Aole loa pela ka mea i manaoia, i mea uhaai wale aku no na lakou, aka, e pakali liilii aku no i kela a me keia wa, no ka mea, o ke ola i kahi ai a me kahi ia ka mea nui iloko o keia mau la. Me ka pakiko wale no e pono ai keia waihona e hooliloia ai. Ina ua ike ia poe wahine i ka uuku, haalele ae, mai no a kii hou aku, a e kalewa hele nui aku no paha ka pono loa. Aole no hoi keia hana ana i manaoia no ke kokua aku i na pio, aole loa pela, aka, no ko lakou poe ohana wale no, i loaa ai hoi kahi ola. Ua ola na pio i ke Aupuni. A o na wahine hoi ae oia a kahi poe, mai nana aku no lakou.
               
E oluolu i na mea e loaa aku ana, o ka pono ia, aole hoi o ka namunamu a helu ae. Malia ua manao keia poe wahine i komohia ole ia iho e ka manao hoomanawanui he hana uuku keia a na wahine aloha aina e lawelawe n ei, a i mea paani wale ia no me ka luhi ole. Lapuwale maopopo keia ano hana me ka piha haakei pu.
               
O kela poe wahine hoi i ikeia ai i ke kau kaa poniuniu, ua lohe mai makou ua mihi nui ae no ia hana ana a lakou, a nolaila, ua kalaia lakou no nei wa, a ina e ike hou ia ma neia mua aku, alaila, o ka hoka a me ka nele ko lakou pono loa.
               
He hilahila a he makemake ole ka ko kekahi poe wahine e hoi i kai o Kakaako, kahi lilo ole, a he makemake no e noho ma na hale hoolimalima. Ina o ko lakou makemake ia, hookuu aku;

[Nana i ke koena ma ka aoao 8.]