Ka Makaainana, Volume III, Number 7, 22 April 1895 — Page 8

Ka Makaainana.

8          HONOLULU, OAHU, POAKAHI, APERILA 22, 1895

 

KELA A ME KEIA.

            Ua hookohoia aku o Hanale Pika i luna nui no ka Halemai Lepera o Kalihi.

            Na ka Malulani i kolo aku i kakahiaka Poalima nei i ka mokupea hao Paeaina Hawaii.

            Ua lilo ia Wili Laiki o Kauai ka hoolako ana i na makai kaulio me na lio ma ke $75 o ke poo hookahi.

            He Pake ka i ahewa a hoopaiia e uku i $75 imua o ka Aha Apana i ka Poalua iho la no ka mala na opiuma.

            Eia ka na Kepani ke liuliu nei no ka hoohauoli nui ae ke loheia mai ua holola ka maluhia loa o ke kaua.

            Ua noia i ka Poaha nei, e ka Rev J Waiamau o D v d Keawekane me Misi August Leleo o ka ulu niu o Poka i.

            E loaa no ka buke moolelo o ke “Kaua Kuloko o 1895” nei ma keia keena no hapalua (50 keneta) dala o ke kope hookahi.

            Eia ke waiho mai nei o Lunakanawai Kupa, o ka Aha Kaapuni, a me Hanale Kamika, kakauolelo nui o ka Oihana Hookolokolo, me ka @@g@ripa. Ua oluolu ka mua a koe no ka hope.

            Aohe aeia o kahi mea e noho ma na anuu alapii ma ke alo iho o ka Hale L@@@ Nui, a no ia mea hoi, eia kekahi makai ke holoholo mau nei ma ia lanai.

Ua hoopaneeia ka hoomaka ana o ke kau kinipopo a keia Poaono iho. Poakolu iho e hiki mai ai na mea nou a honu popo o ka hui Hoku ma ka Warinu.

E hooliloia ae ana ka hale kaa wai Pake i hale no ke kaawai ea. Ua lilo ka hui Pake, mahope o ke ku hookahi ana iho nei no elua makahiki, i mea no ke au i hala.

He poe luina manuwa ka mea nana i hoau@@@a loa ae kahi hale hou loa i ku ae la ma ke kihi o ke kahua e holo nei na kaa poniuniu, ma ka moe ana iloko o laila a ao ia po.

Oia hewa no ka hoi ia i neia wa, o na hana lealea a hooikaika kino a na Kepani e noke nei me ka palepale laau. Ke pau nei kahi o ia poe i ka hopuhopuia no na mea ino wale.

Kakahiaka nui Poakolu iho la i paikau ae ai na makai ma ke Kuea Halealii, a i kakahiaka Poaono nei no i paikau nui hou ae ai malalo no o ko lakou Kapena Poo. Noke mau mai nei ka hoi. I ka paii paha!

I ka po Poalua nei, makai o Iwilei, ua amioia iho la ka noho lio me ke kaulawaha o Kaluna me ka ike ole ia, a i ka Poakolu mai i hoike ae ai ke kolohe iaia iho me ka hoihoi pu ana ae i na mea ana i lawe. Mai no a hana hou pela.

Ahiahi Poaha iho e hoomanao ai ka hui malu Amerika. Odd Felo i ke 76 o na makahiki o ke ku ana, me kekahi aha hulahula a hoolaulea ma ko lakou hale halawai makai iho o Aigupita, alanui Moi nei.

Ua make he paahana Kepani no ka mahiko o Wainaku maluna o ke Kinau ma Kawaihae, a ua laweia oia no uka e kanu ai. Me ka mai no oia i kau ai iluna o ka moku me ka manao e holo mai ianei e lapaauia ai.

O ka Poaha iho ka la hoano o Sana Mareko ka Euanelio, a ma na luakini o Sana Anaru a me Malieokamalu e hoomanaoia ai.

O ka mea walaau nui loa ia e ko Hilo poe haole, oia no ke kope, a mawaho ae hoi o ia, o ka hoino i ke Aupuni i ka hana oe i na alanui a maikai.

Aia aku nei ka Rev V H Kiticata i Maui kahi i lawelawe pili hoomana ai ma Wailuku a hoea loa mai paha i Lahaina, a i keia pule no e huli hoi mai ai.

Ua ae o Aiau i kona hewa malama opiuma imua o ka Aha Apana i ka Poaha iho la, a ua hoopaiia e uku i $50 me na koina.

Poalima nei i huli hoi mai ai o Peresidena Dole maluna mai o ka Iwalani mahope o ka hoohala ana i kekahi mau pule hooluolu ma Kauai.

Ua waiho aku o H A Ilimana imua o ka Aha Kaapuni i kekahi bona no $1,500 no ko E B Tomasi poho, na ka mea e pili ana i na mea paahana o ka halepai Holomua.

I keia la e hoomaka ai na kula Aupuni, a pau a puni ka Paeaina. O ke kumu o keia pokole ana, ua loaa i ko Oahu nei mau kula he ekolu mau pule hoomaha i ka wa o ke kaua hoopala maia iho nei.

Eia ke kao omo lepo ke hana nei ma kahi kokoke i ka uwapo Oshanika, a ke hohonu pono ae ia wahi, hoi aku a ma Waikiki aku o Ainahou, kahi a ke Aupuni e manao nei e hoohohonu a hana mau uwapo hou.

Ekolu poe makai kamalii hou i hapai ae i kekahi elemakule ona i ke awakea Poaono nei no ka Halewai. Ea, ua hanohano ia no kela elekule. Oia nae hoi, makepono loa ko ke Aupuni mau dala, luhi pono no na kino.

Holopono loa ka oihana hoolaha olepe haole a Keoni Kolopana maloko o kona Loko Paaoao ma Ewa, a e lilo aku ana hoi ia i mea pomaikai nona ma keia mua iho. Eia ke aiia nei na olepe ana i hoolaha ai a he keu aku ka a ka momona. Ono no ka puu moni ai.

He wahi kaikamahine Geremania i mare koke iho nei no a no ekolu pule wale no ka noho pu ana me ke kane mare a haalele, a hele i ka lealea o ke kino, ka i hoopaiia e Lunakanawai Pere he 48 hora hoopaahao no ka haalele kane. He 16 makahiki o keia kaikamahine.

E holo hoomaha aku ana o W Tela no hookahi malama ma Kapalakiko, maluna o kekahi mahu o keia mua iho. Mai kona hiki ana mai ianei, he 15 aenei paha makahiki i nala, ua paa mau oia i ka hana hookani ogana, kakau nupepa, kakauolelo Aupuni, a me na hana e ae. Aohe e hewa neia hoomaha ana nona.

Poakolu iho la i hoopauia ai ko H. Mahaula noho eiele ana no ke Keena Aina o ka Oihana Kalaiaina, no kona amo ole ana i ka pu, a paniia e Dibela Ilae i ka Poaha mai. O kahi mea lea nae hoi, aia a hoi aku mai ka paina ia auwina la, ua ona oia e kipaku hou ia mai i kakahiaka Poalima nei. Ua paniia aku ia makalua e Manuela Kuke, he koa a he mea paa pu no keia au he ewe oiwi no hoi kakou.

Imua o ka Aha Apana i ka Poaono nei i hoopaiia ai kekahi Pake no ka hoeha ana i kahi hoalahui ona e uku i $15 me na koina.

He kaikamahine Pake ka i umiiia na wawae ma Kapamoo aenei, i mea ka e uuku ai, pela ka lonoia mamua aku nei, a ua lohe hou ia mai i keia mau la iho la ua make loa ua kaikamahine la mamuli o kela mau hana hoomainoino.

Ua piha a maikai no na hana o ka ahamele i weheia ma Manaolu, Makawao, Maui, e na haumana o ke kula i ka po Poaha, la 11 nei. A ua loheia mai ua hiki aku na loaa i ke $8875. Nui kela!

E kau hou ia aku ana ka na pahu waiho leta ma na huina alanui no neia mua iho, i mea e hoao hou ai no ka pono a pono ole o keia hana i waiwai ole mamua. Ke ku hou ae, alaila, loaa ka hana a kahi mea e kii ai e ohi mai i na palapala.

Ma kela hoopii ma ke kaulike a ka Moiwahine Kapiolani kue ia S W Mahelona, ua haawiia ka pono no ka mea hoopii. No ka mea, ua manao ka Aha ua hana apuka ia kela palapala kuai a Kalakaua ia Mahelona.

Pakele no hoi o Ata Fitigerala mai kela hopu hoohuoi hou ia ana ona no ka powa, ua hopu hoohuoi hou ia no oia no ka aihue ana he $75 na kekahi mea ohi aie. No ka loaa ole o na ike e paa ai, ua hookuuia mai no oia. He keu no paha hoi ka nui o kona imihalaia.

Ke paikau mau nei na lala kane opio o ka Puali o ke Aloha ma alanui Hotele nei, Kikihale, a na J K Mauloa lakou e ao nei. Ahiahi Poalima nei i hoao nui ai e lalama pa, i ano like aku paha me ka pinana ana o na luina manuwa ia kakahiaka. Nui no ka mahaloia o na opio a lehulehu no hoi na poe e makaikai mau nei ke ano molehulehu loa iho.

Ua hopuia a hoopaiia o Alale, he kanaka ano opulepule e hele nei ma na alanui me ka papale piva i ke poo a me ke kuka eleele loihi me ke kookoo, imua o ka Aha Apana i ka Poaha nei, he $20. Ua komo aku ka oia iloko o ka hale o kekahi wahine a lawelawe iho aku la, a no ia kumu i hoopaiia ai a hoopaiia no ka hoeha. Ua lawe loa ia ae oia no Kawa.

Ua ku ae he wahine nui nepunepu imua o ka Aha Apana i kakahiaka Poakahi i hala, i hoopii i kana kane Pake no ka hoeha iaia. Mahope iho o ka hoolohe ia ana o na olelo ike, ua manao ka Aha ua ku ka hewa i ka Pake, no ka mea, ua kui oia no elua manuwa a ua huki i ka lauoho o ka wahine, ua hoopaiia mai oia e uku i $20 no ka waihona Aupuni, a ua hookaa aku no.

Mawaena o $200 a me $300 i loaa i ka aha hooleleaka kii i kela po Poaono aku nei, a me he la pela p@@ no hoi i keia po Poaono iho la. Iloko o ka hale paikau Leo ma Haimoeipo kahi i malamaia ai, no ka pomaikai o ka puali puhiohe o ke Kahua Ma`i Lepera. Na Kapena Koke rane o na koa malina o ka Piladelepia, he wahi hoohuiaina, keia hana i hoeueu me ke kokuaia e C Hedemana o ka Hale Hana Hao Honolulu a me kahi poe e ae o kakou nei.

E hiki mai ana ka o Samuela Nolena i Honolulu nei ma ke ano hoike no kela hihia ohumu kipi o Buki ma. Eia no hoi kana wahine ke waiho a mai nei.

E hoopuka aku ana ko makou puuku he buke mele ma neia mua iho. Kokoke e hoomaka e hana aku. O na poe mele aloha aina, e lawe mai, alaila, hoopukaia aku ma ia buke, pau pu no me na mele i puka ia makou.

O kela Kepani i hopoia ai maanei no ka aihue ana i na dala me ka wati a kekahi Kepani okoa aku ma Lahaina, ua waihoia aku kona hihia no keia kau kiure ae o Iune ma Wailuku, pela ke kauoha a ka Lunakanawai Apana o Lahaina. Ua laweia mai oia ma ke Kinau a eia ke paa hoomalu nei ma Kawa.

Ua ulele hakaka ae he Pake me ke Kepani ma kahi kokoke i ka Huina a Kale i ke ahiahi Poalima nei, a o Kepani ka mea i manuheu. Ike mai nei hoi o Alapaki Kauka, holo mai me ka uwepa loihi i ka lima a uwao ae la; ina ole i hoopau koke ia ma ua hanai kualapaaia ka Pake, no ka mea, ua hina oia ilalo a huli ke alo iluna.

Ua hoopaiia imua o ka Aha Apana i ka Poakahi i hala, o Sawanaka, nona ka halekuai mea ai e ku nei ma ka aoao mauka o ke alanui Moi nei kokoke i ka uwapo o Haaliliamanu, no ka hoeha i ka Pake, he $5. A no ka hoopuka i na olelo ino ma ke alanui imua no oia aha, ia la hookahi no, o J. Wiliama, he $5. Aole keia o ka Wiliama paikii, he mea okoa no.

Ua kuu laula hou ia ae no ka Piladelepia i ka Poaono nei i na mea a pau no ka makaikai ana, a ua oi aku ka keia o ka nui o na oiwi i hele mamua o kela huakai mua. O ko makou mau luina kekahi iluna o ka manuwa. Hookahi o ko makou luina i nalowale loa, o kona ike hope ia ana ilalo o na rumi hoahu lanahu, a hoea mai i keia kakahi aka aole oia i ike hou ia. He 5,000,000 farani (francs) ka makana i ka mea e loaa ai.

Lohe mai makou eia na makai ke moe mau nei me ka lakou mau pu ma Kalakaua Hale i keia mau po. Pela no ka hoi me na koa a me na koa makaainana mawaho ae. Ea, nui aku la no hoi paha ka makau, ke leleiona e wale nei no i ka oili mai o kekahi moku me na lakou kaua hou. Nui ka eeu i ka po a ao ae nehinei iluna o ke kao omo lepo, Eleu a me kahi mau moku e aekahi i kiai nui ai, a wehe kaiao, hoihoi nui i na pu.

Kakahiaka Poaono nei i waihoia aku ai ka hihia o kekahi Pake, mai ka Aha Apana aku, no kona hoao ana e hooia ae ua hookaa oia i kona auhau kino ma kekahi inoa okoa ae. Ua ulu ae he mau ninau kanawai, a no ka haawi ana o ka Lunakanawai i ka pono ma ka aoao o ka Luna Auhau, ua hoohalahala aku la kona loio imua o ka Aha Kiekie, no ka ia Aha ao ana mai, oiai, ua noi oia e hookuuia ka mea i hoopiiia, oia ka Pake.

 

Mahalo a Hoomaikai.

            Ke mahalo piha aku nei maua i na poe a pau i haawi mai i na kokua hoowehiwehi pua ana maluna o ka mana kaikamahine i make, Lilia K. Kahoohiki.

            MR ME MRS KAHOOHIKI.