Ka Makaainana, Volume III, Number 7, 22 April 1895 — KELA A ME KEIA. [ARTICLE]

KELA A ME KEIA.

U i hnokohw'īi aku o Hunale pika Muiia li.u'i ao ka Hūleniui Lepera 4) Kalihi, Na ka Ma'ulani i k.olo aku i kakatnakd Po»liiiia uti i k« m o.k m pea Paeai 11 a 11* a īi. Ua lilo i.a Wdi Laiki o Kauai k& heoiako ana i ua mukai kauiio uia uh lio ma ke $75 o ke poo h(X)kahl, He Pake ka i ahewa a hoopaiia e uku i $75 iuiuā o ka Aha Apaua i ka P miua iho Ia no ka mdla ria opiumaEia ka ua Kepani ke liuliu nei no ka hoohauoli nui ae ke ioheH iii^i UM hololea ka maluhia loa o ke kaua V Ua uoih ika Poah» nei» e ka K-v J Wniaiuau o D v d Keawekaoe ine M:si Aug ast Leleo o ka ulu niu o Poka i. E loaa no ka h īke o ke "Kaua K-uioko o 1895 ,f uei ma kein Keeua uo hapaiua (50 keueta) d iia o ke kope hookahi. Eia ke waiho'mai nei o Lunakanuwai lvups o kn Aha Kaa puui, a me H tuale KHmika, kakauolelo nui ka Cthana llooko]<'k< lo v me ka h g ripa, ia oiuolu ka mua a k<>e iio ka hope. Anhe aeiā o kaiii mea e uoh'o iuh ua anuu alapii iua ke hIo iho o<a H t!e Lt i Nui, auo i i 'mea hoi, ei t kekalii makai ke holohalo inau oei. ma' ia lanai. Ua hoopHneeia ka hoomaka ana o ke kaū kiuipopo a keia PoHOiio iho. Poakolu iho e hiki mai ai na mea nou a pupo o ka hui Huku ma ka Woiiiau, E ae ana ka hale w.ai Pake i hale no ke kaawai ea. Ua iilo ka hui Pake, mahope o ke ku hookahi hiia iho nei i»o elua makahiki, i mea uo ke au i hala.

He i<oe hiiui iiianuwa ka rnta ! nana i >*o*u ir < a )<m ae knhi hale liiu loai ku aela ma ke kihi o ke kahua e holo v ei na k«a poiua ka moe ana iloko o laila a ao ia po. Oia hewa no k i hoi ia i neia wa, o ua hana lealea a hooikaika kino a na Kepani e noke nei nae ka palopale laau. Ke pau i.ei kahi o ia poe i ka hopuhopuia no na uaea ino wale. Knkahinka nni Poakolu īho la i pai.kau ae ai na makai ma ke Kuea Halealii» a' i kafeahiaka Poaono nei no I paikau nui hou ae ai malalo no o ko Kapena Poo Noke mau rnai nei ka hoi. r ka pai' paha! ī ka po Poalua nei, makai o Iwilei, ua amioia iho la ka noho lio me ke kaulawaha o Kaluna | me ka i'ke oie ia, a i ka Poakolu j mai 1 hoike ae ai ke kolohe iaia ! iho me ka hōihoi pu ana «e i na ] inea ana i lawe. Mai no a hana 1 hou pela j Ahiarii Poaha ihoe hooma*)ao , «i ka hui malu Amerika odo I i ke 7G o na makahiki o ke ' ku ana, me kekahi aha hulahnla 4* hoolaulea ma ko lakou hale halawa* makei Uio o Aigupita, alanui Moi nei. f.Ja make he paahana Kepani no ka tn diīko o Wainaku maluuh c ke Kinau mi» Kawaihae. & u» lawpia oia uo uka e kanu J i\\. Me ka moi no oia i kau ai j iluna o ka moku me k<% manuo e ! holo mai ianei e lapaāuia ai. 4

O ka Poaha iho ka la boano o Sina Mareko kn.Eaanelio, a mp. nii Uiakiai o Sa'n* Aiihni a rae -Mal ; eokfliuahi e hoomanaoia i*i. O ka uiea walaau nui loa ia e ko Hilo poo haole, oia ik> ke kupe, a mawalio ae hoi o ia, o ka hoine i ke Aupnni i ka liana ole i na alauui a maikai. Aia aku nei ka li 4 V V H KiUeHi 1 Maui kahi i lawelawe pili hoomaiia ai ma Wailuku a hoea ioa mai paha i Lihaina, a i kei.a pnle no e hiīli hoi mai ai, Ua ae o Aiau i koeia hewa raaiama opiuma imua o ka Aha Apaua i ka Poaha iho la, aua hoopaiia e uku i $50 me na koina. 1 Poalima nei i huli hoi mai ai 0 Peresidena Dole maluna raai o ka Iwalani mahopeo ka hoohala anā i keknlii inau pulo feooluolu ma Knuai, Ua waiho aku o H A Wilim»na imua o ka Aha Kaapuni i kekahi bona no $1,500 no ko E B TouihBi poho, no ka mea e pili ana i na mea pauhana o ka liaiepai Hollomua.

I keia la e hoomaka ai aa leula Aupuui a pau a puai r a Paeaiua. 0 ke kuiuu o keia pokole ana, ua loaa i ko Oabu uei mau kuia he ekolu wau pule hoomaha i ka'wa o ke kaja hoopala maia iho nei. Eia ke kao omo lepo ke hana nei juh kahi kokoke i uwapo Os : Hiiika, a ke hohouu p«Hio ae la wahi, hoi aku a ma Waikiki aku o Aipahou, kaui a ke Aupuiii e inauao nei e hoohohouu a e hana uiau uwapo hou. Ēkoiu makai kamalii hou i hapai ae i kekahi elemakule oiid i ke awpkea Poaono uei »o ka Halewa}. Ea, ua haaohaao ia no kela elpkule. Oia nae hoi, uiakej>Gno ioa ko ke Aupuui mau eUla, iuhi pouo no ua kiuo. Holopono loa ka oihana hoolaha olepe haole a Keoni Kolopaua maloko o kona Loko Pa aoao ina Ewa, a e lilo aku ana hoi ia i.mea pomaikai nona ma keia mua iho. Eia ke aiia uei na olf-pe ana i hoolaha ai a he keu aku ka aka inomona. Ono 110 ka puu ai. . He wahi kaikamahiue Geremauia i mai*e koke iho uei no a iio ekolu pulie wale no ka noho pu ana me ke kaue mare a haaiele T a hele ii ka lealea o k° kiuo, ka i hoopa iia e Lunakauawai Per.3 he 48 hoopaahao uo ka haaiele kane. He 16 inakahiki o keia kaikauiahine, E holo hooniHha aku aua o W Tela uo Lookalii malama ma maluua o kekahi mahu o mua .iho. Mai kona hiki mai iauei, he 15 aeuei paha i na l a, ua paa tunu niu i ka.-hana hookani kaka|i nupepa, kakauoleio Aupaui, a me na hana e ae. Aohe e hewa neia hooniaha aiin noui». w . Poakolu la i hoopauia ai ko H. Mahauilk uohu eiele aua no ke Aiua oku Oihaua Kalaiama, uo kona nmo ole ana i ka pu, a papiia e D.bela Ilae i ka Poaha mai 0 kahi mea lea nae lni, aia a hoi uku uui ka paina ia auwina la, ua ona oia « kip.nku h<Hi ia mai i kakahiwka ml Ua paniia aku ia makalua Manuela he koa n he mea paa pu no keiu au he ewe oiwi uo Uoi no kakou.

Tm n a o ka Aha Apana i ka Poaono nei i hoop„iia ai keka*ii Pake no ka hoeh x ana i k«hi hmilnhui ona e uku i $15 me na koina. He kaikamahine Pake ka i umiiia na wawae ma Kapamoo aenei, i inea ka e uuku ai, pelii ka lonoia inamua aku. nei, a ua iohe hou ia mai i keia mau la iho la ua make loa ua kaikauiahiiie 'a mainuli o kela mau hana hoomainoino. Ua piha a maikai no na hnna o ka ahamele i weheia ina Maunaolu, Makawao, Maui, e na haumana o ke itilā i ka pp Poaha, la 11 nei. A ua loheia mai ua liiki aku na loaa i ke $88 75. Nui kela 1 E kau hou ia aku ana ka na pahu waiho leta ma na huina alanui no neia inua i mea e hoso hou ai no ka pono a pono ole o keia hana i waiwai ole mamua, Ke ku hou ae, alaila, loaa ka hlina a kahi mea e kii ai e ohi mai i na palapy4«.:- 1

Ma kela hoopii sna ke kaiilike | ā ka Meiwahine Kupiohni kue ia S W Malielona, ua haawiia ka i #110 no ka mea hoopii, No ka mea t ua ina nao ka Aha ua ; hanp apuka ia kela palapala kuai j a Kalakaua ia Mahelona. ; Pakele no hoi o Ata Fit'gerala 1 mai kela hopu hoo huoi bou ia ! aua ona no ka powa, ua hopu hoohuoi hou uo oia uo ka aihue aua he $75 na kekahi mea ohi aie. No ka loaa ole q ua ike e paa ai, ua hookuuia mai no oia. He keu no paha hui ka aui o kona iuaihalaia, | Ke paikau mau nei na lala i kane opio o ka Puali o ke Aloha ma alHnui Hotele nei, Kitihale, a na J K Mnnloa lakou e ao nei. j Ahiahi Poalima nei i hoao nui ! ai e lalnnia p;», i ano like aku paha me ka piuana ana r o na \ luina manuwa ia kakahiaka. ' Nui no ka mahaloia o ua opio a | lehulehu no hoi na poe e inakai- ; kai mau nei ke ano molehulehu ; loa iho.

Ua hopuia a t) Alale, j he kanaka ano opulepule e hele ' nei ina qa aiauui uie ka papale ! piva i ke po«>arae ke kuka eleele ! loihi me ke kookoo, iniua o ka • Aha Apana i ka Ponha »iei, he ! $20. Ua kooio aku ka oia iloko j o ka hale o kekahi wahine a lawelawe iuo aku la, a uo ia kumu i hoopaiia ai a hoopaiia ; 00 ka hoeha. Ua lawe W iu ae ! oia no Kawa. , j Ua icu ae he wahiue oui nepu- 1 nepu imua o ka Aha Apana i \ kakahiaka Poakahi i liala, i hoo- j pii i k.«ioa rakt* no ka hoeha igia Mahope iho o ka hoolohe | ia aua o na olelo ike, ua mauao ' ka Aha ua ku ka hewa i ka Puke, ■ uo ka mea t ua kui oia uo elua j mauawa a ua huki i ka lauoho o ; ka wahine, ua hoopaiia mai oia . e uku i $20 tio ka waihoua Au- ! puni, a ua hookaa aku uo. Mawaeua o $200 a we $cCO i ( loaa i ka aha hooleleaka kii i kela po 'Poaoiio aku uei, a me he la pela ,pt no hoi i keia po i Poaouo iho la. lioko o ka hale paikau t«o m.'i Haiinoeipo kahi 1 malainaia ai, uo ka pomaikai o ka puali puliiohe o ke Knhua Ma'i L u pera. Na Kapenu Koke . ritiK< o nu koa maliua o ka h* 1 w«hi hoohuiaiu« t ktia ha> » hotu*u uie ke kuai.i C ik ! iuMita ka Ilale llaua Il}to IlonoUi'u a iuo k»hi poe e ae o knkeu aei *

E hiki mai ana ka o B<imuela Nolena i Houoluln nei ma ke ano hoike no kela hihi.i olnuuu kipi o Buki nia. Ei»4 no hoi kana wahuie ke waiho a mui uei. K hoopuka aku ana ko niakou. puuku he hiike inele ina neia maa iho. Kokoke e hoomaka e hana aku. () na poe melo aloha aina> e lawe mai,* hoopukaia aku mn ia btike, pau pu no me na mele i puka ia makou. O kela Kepani i hopoia ai maauei no ka aihue ana i na d.Ua me ka wuti a kekahi Kepaui okoa aku ma LMhaina, ua waihoia aku kona hihia no keia kau kiure *»e o lune ma Wailuku» pela ke kauoha aka Lū naka uawai Apana o Lahaina, Ualaweia inai oia ma ke Kiuau a <ia k& paa hoomalu nei nia Ka wa Ua uiele hakaka ae he Pake me ke Kepaui ma ka h 1 kt koke i ka Huina & Kaie i ke ahlahi Poalima nei, a o ka mea i manuheu, Ike mai L i ei hoi o Alapaki Kauka/holo niai me ka uwepa loihi i ka lima a uwao ae la; iua aole i hoopau koke ia ina ua hanai kualapnaia ka Pake, no ka mea, ua hiua oia ilulo a huli ke.alo iluna Ua hoopaiia imua oka Aha Apaua i ka Poakahi i hala, o Sawanaka, noua ka halekuai mea-ai e ku nei ma ka aoao mauka oke alniiui Moi uei kokoke i ka uwapo o ini, 110 ka hoeha i ka Pake, he $5. A.uo.ka hoopuka ina olelo iuo ina ke alanui im.ua !i«» oia aha, ia Ja hookahi tt<>, o J. Wiiiama, he $o/ Aole keia o ka Wiiiama paikii, he mea okoa uo. Ua kuu iaula hou ia ee no ka Piladelepia i ka Poaono u«-i i u& mea a pau no ka makaikai atu, aua oi aku ka keia o ka nui o aa oiwi i heie mamua o kela huakai mua oko uiakeo mau luiua kekahi iiuua o ka mauuwa Hookahi oko uiakou luina i nalowale loa } o kona ike hope ia ana iiaio o na rumi ho h hu ia nahu, a hoea mai i keia kakahi aka flole i ike hou ia. He 5.000 000 f rani {frai esj ka uia kana i ka mea 6 ioaa ai Lohe mai makou eia na iu&kai ke moe mau nei aie ka lakou laau pu uia Kalakaaa Hale i keia mau po. Pela no ka hoi uie na koa a .me ua koa maka aiuaua mawaho ae. Ea, nui aku U uo hoi paha ka makau» ke ieieioua e waie uei uo ika oili mai o kekahi moku me na lako kaua hou Nui ka eeu iku po ao ae nehinei* iluua o ke kao omo !e t H\ Eleu a uie'kahi mau moku e ae ki.hi i kiai nai ai, a wehe kaiao» hoihoi uui i ua pu Kakahiaka Poaouo nei i wai* b ( >i» aku ai ka hihia o kekahi Pak*, mat ka Aha aku. uo ko»i& hoao aua e hooi& ae ua hoo*aa oia i kona auhau kino uia kekahi iuoa 0k0.4 ae. Ua ulu at« he mau niuau kauawai, a uo ka haawi aua o ka LunaknnawaL i ka pouo iua ka aoao o ka Luna Auhau, ua hoohalalula aku 1* koua loio huua o ka Aha Ki«kie, uo ka ia Aha ao aua mai, oiai» uū iioi oia e hookuuia Va niea i hoopiiU, oiu ka Pak«.