Ka Makaainana, Volume III, Number 8, 29 April 1895 — Page 8

Page PDF (935.11 KB)

This text was transcribed by:  Jeff Bay
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ki Makaainana.

 

Mau Lono Pili Nupepa.

            Poaono nei i puka ae ai he nupepa namu hou, o Ka Manawa ka inoa. He wahi nupepa uuku keia o awalu aoao, malalo o ka noho ona a lunahooponopono ana a J. T. Stacker (Sateka.) Aia i ka halepai Kekake e hoopukaia pei. Aoe no paha o komo kuhohonu ana ma na hana kalaiaina, aka, ma ka hoopuka kii, na lealea, a me na hoolaha kona oi. O kona kii hoomakeaka mua, oia no o Sa@u Daimana e noho hookulaana ana iluna o kekahi noho iloko o ka banako o Bihopa Ma, ua kau na wawae iluna me na kamaa nunui, a e ahu mokaki ana na eke dala.

            No $2,000, ua pau aku na pouo paahana o ka Hui Hoolaha Nupepa Holomua i ka lilo i kekahi poe haole, o A. V. Gia, kaikoeke o A. P. Pitasona i make, ke poo, a na pau i ka hooneeia aia i kai o Ainahou, ma ke keena nui o luna o kekahi bale uiuihepa o Feredo Harisona, ma ke kua makai aku o ka Hale Kahipapa Honolulu o na Hoabanao Luka. Poakolu ibo e puka ae ai he nupepa namu hou mai laila ae, aole o ka Holomua, aka, o Ke Kuokoa, i kela a me keia kakahiaka. Aohe i akaku kona kahua alakai bana, aka, e noho hooponoponoia ana a E. Nore a me D. Lokana. E moe loa ana ka Hawaii Holomua ma ka olelo kumu.

            O ka nupepa oili auwina la Buletina hoi ia e loheia nei e pio ana, i ka la apopo ka e puka ai kona hela hope loa, eia nae, aole no i akaka loa. Ua lilo ae ia H. A. Wilimana ka moraki o ia bui, a no $20 wale no, lilo ai no iaia na mahele he i akalua o D. Lokana, o $2,000 ka waiwai io, mai ia Samu Daimana. A he umi hoi mau mahele o C. Afona, ua haawi makana ia aku no e Kamu Kaimana ia D. Lokana. Ua nui hewahewa loa ka ka aie o ia hui, a o na limahana hoi na poe aloha i ka pau pono ole o ka aie uku hana ia lakou i ke kaa.

 

            Poakolu iho ka lan hoano o Sana Pilipo a me Sana Iakoba na Aposetole, a e hoomanaoia ana me ka haipule ma na luakini Enelani me Roma.

            He hoopii uhaki aelike mare ka Alamaila M. Kahananui imua o ka Aha Kaapuni, e kue ana ia V. V. Akepoka no $5,000 koi poho no ka hoehaeheia o kona manao a me kona puuwai. C Wili Kakela ka loio o kela wahine.

            La Pule i hala i hookuuia mai ai o J Mahuka, kekahi o na pio kalaiaian e paa nei ma Kawa no hookahi hora me ke kiaiia no, e ike i ke kino make o kekahi kamalei hou a kona kaikuaana, D. Lukela Mahuka.

            Aole i hiki mai nei ma ka Warimu o ke Poalua iho la na mea nou popo a me hopu o hope o ka Hui Kinipopo Hoku. Ua manaoia e hoea mai ana paha laua ma ke Kopatica o ka la apopo. No ia kumu, aohe i uniki ae ke kau i ka Poaono nei, a o kekahi no hoi, aohe i mao popo loa na mea e hapaia ana Malia no hoi paha aole e uniki ana.

 

KELA A ME KEIA.

            Maraki 27 i haalele mai ai i keia ola ana o Misasai Kawailiula E. Lindsay, ma Waimea, Hawaii.

            Imua o ka Aha Apana i ka Poaha nei i hookauluaia ai ka hoopai ana ia S Ahia no ka baalele kula.

            La Pule i hala, la 21 nei, ma alanui Liliha, Hauhaukoi, i hapau mai ai ka wahine a Keoki Uanu [G Wond] he kaikamahine.

            Ma ke Kalaudine o ka Poalua nei i holo aku ai ka Bihopa o Panopolisa no Wailuku, a ma ka Maluiani no o ka Poalima iho la i huli hoi mai ai.

            Poalua iho la i ku mai ai ka Warimu mai ka Akau mai iloko o 7 la holo, a i ka Poakolu mai i niau loa aku ai no na Panalaau Hema ma ke ala aku o Fiji.

            Ua hookauluaia ka hookau ana i ka hoopai maluna o Puhi a me Maunaihi no ke kuai waiona me ka laikiui ole imua o ka Aha Apana i ka Poakahi i hala.

            La 6 o Mei e koho balota kuikawa ai o Honolulu nei i pani ma kahi o Kale Kaaka i make, Nolaila, aole e noho ana ka Aha Kaapuni ia la, e panee ana a kahi la ae.

            Ma ka halawai ana o ka Aha elele a ka aoao Uniona Amerika, i ka po Poalua iho la, ua waeia o A. G. M. Lopikana i moho lunamakaainala ma kahi o Kaie Kaaka i make.

            Ua makanaia aku e Kauke La i ka Poaha nei o Holi a me Lokana, na makai i eha ai ma kela kaua iho nei o Ian@ari me kekahi eke dala i maopopo ole ia makou ka huina nui.

            Ua lohe mai makou ua makemake ka ka Loio Kuhina e waiho i kana oihana i na la mua o keia pule iho la, aohe nae i ae ka Aha Kuhina, no ka nui no o ko lakou minamina iaia.

            Ua lohe mai makou ua ae o V. V. Akepoka e holo, ma keia Auseteralia ae paha, aia nae a pau na mea e pili ana i kela hoopii uhaki aelike mare. E hanaio paha auanei hoi ko Maui kaikamahine "pohaku" la.

            Kakahiaka Poalima i hoea mai ai o W H Laiki me 15 lio ma ke Keauhou, a he 5 wale no i lilo i na makai kaulio, oiai, o na lio no ia i kulike me ka mea i makemakeia. E hoihoi hou ia aku ana na lio i koe iho.

            Ua lonoia ae i nei kakahiaka alua pule o kahi mokukuna Kaulilua, e hali wahie nei mawaena o Kaunakahakai a me Kou'nei, aohe mea i loheai mai nona. No ia ka kekahi himu o ka Eleu i hoounaia aku nei e huli.

            Uluwehiwehi na moku e ku nei iloko o ke awa i ka Poalua iho la me na hae no ka hoomanao ana i ka la hanau o Peresidena Kole. Aole i hooliloia ia la i la kulaia. O ka hana wale no ka i hele aku e hoolaulea ia kakahiaka nui.

            I o makou nei o D K Lokana a hoole mai i ka oiaio ole o na mea a makou i hoike mua ai no kona a me ko Holi hoihoi ole ia e ko na Kona poe, a pela no hoi me kahi mau wahi e ae o Hawaii. Nui ka ko laua hookipaia, a oi loa aku ka hoi iwaena o na wahine.

            Ua hopuhopuia i ka Poaha nei kekahi poe kamalii walaau ano ole ma ke alanui Papu, a hoopaa nui ia iloko o ka Halewai, a hookuu nui ia mai no i ke ahiahi iho.

            Auwia la Poakolu, la 17 nei, i haule ai kela wahi Iudaio uuku hanuna, luna nui o ka halekuai o na Hoahanau Haimana, mai kona lio iho a eha kekahi poohiwi. Na Kauka Maina oia i lawelawe ae a ua oluolu i nei wa.

            Lehulehu o na poe pio kalaiaina i kipakuia ai i na aian e, no lakou na inoa o Nika Pitasona, Kimo Balaunu, Keoni Radini a me Hale Iuene, i palapala nui mai nei i ke Aupuui no ko lakou aeia aku e hoi hou mai.

            Ilalo o Puuloa i ka Poaha nei maluna o na moku heihei Hawaii a me Boue Dunedi, o Peresidena Dole, Adimerala Biadeli, Kuhina Kakina a, me kakehi poe e ae kahi i hoohala manawa ai a huli hoi mai no i ke ahiahi ana iho.

            Ke hoomaamaa paikau mau nei na Kepani i na po no ko lakou la hauoli nui, ke lohe pono loa ia mai ua loaa io ka maluhia ia Iapana a me Kina. Aia ma Ewa iho o ka uwapo o Haaliliamanu lakou e noke nei i ke puhi o le i keia mau po iho la, a ilaila ke kauoha e kai ai o na wawae.

            He elua o na Kepani i eha ai ma o kela pahuia ana e ke giana pauda ilalo o Waianae i oluolu ae, a ua hoi aku laua no lalo. O kekahi mau mea iho eia no ke waiho nei ma ka halemai, e makapo ana paha laua, a i ole ia, e hookahi ana paha maka ike. Ua hele ko laua nanaina a inoino i ka nana aku.

            Na kekahi makamaka makaikai mai nei o Makawao ka lono i hoike mai, a ua oiaio loa no ka hoi, he pepa uhi paia no ka hale liilii o kekahi makamaka aloha aina malaila na pepa liilii a Kaanapono e paiia nei a e hoopukaia nei hoi e ke Aupuni Makai okoa aku la no hoi ia la, na ko lalo poe ae e heluhelu a me na poe e kipa kauhale aku ana.

            Mai na wahine mai a Hanale Kamika a me J. N. K. Keola, i ka Poalima nei, ma ko laua mau wahi like ole e poho nei mauka o Koleaka, i hanauia mai ai he mau keikikane pakahi. No Hanale Kamika hoi, akahi no a loaa he keikikane ia laua, he poe wahine wale no mamua, a me he la o ke pani paha hoi keia e pau ai. Ola no na iwi o ia mau makua.

            Auwina la Poakolu iho la i ku mai ai'ka mokumahu Kahului mai Maui mai. He 17 na la holo mai Kapalakiko mai a Kahului. Elua la mamua o ke ku aua i Maui, ua poiuoia iho la kekahi o na mea paahana o ka enegini, aole nae hoi he pomo ano nui loa. He 150 tona kopaa ana i hooili mai nei i Kahului a holo loa mai la no onei me ka manao o ke kapena e hana aelike me na agena no ka hana hou aua i kona wahi i poino. O ka wiliki nui o ka Mahiko o Kula o Kamaomao kana ohua i lawe mai nei mai Maui mai. Eia makai iho o ka Hale Makeke kahike ia e ku nei a e hoomaemaia nei me ka hana hou ia aku o ke kuau kona huila i haki.

            Ikiiki hoi ka wela o keia mau la, a emoole no hoi ka pau ana ae o ka wa anu, a me he la o kekahi kumu ia e nui nei ka ma'i iwaena o kekahi poe lehulehu. O nehinei paha ka oi loa aku o ka ikiiki, a ka i no la hoi i ke poipu ana mai e hauleua iho ana, eia ka auanei hoi aole, he kulu liilii wale iho no. Ilalo nae o Ewa, mai Manana aku a Honouliuli, nui ka ua o nehinei.

            Ke pena hou ia nei ko Kimo Kamabela mau hale uinihepa mai na alanui Moiwahine, Papu a Kalepa i keia mau la. Awakea Poakolu iho la, oiai kekahi mae mea elua e hana ana iluna o ka lewa, o ka hora 11:30 A.M. ia, ka wa i huli ae ai o kekahi kaa panee hapaumi a pa ka uwea, a lilo pu, a haule ilalo. Hookahi laua i eha kekahi wawae, oia E Paikuli, ua laweia i ke kauka a aohe hopohopo ana i koe non@.

            Ma ka Malulani mai o ka Poalima nei i huli hoi mai ai ka Rev. V. H. Riticata mai kana huakai pili ekalesia pokole aku nei i Maui. A ma ia moku like no hoi o kakahiaka apopo e holo aku ai ka Bihopa o Honolulu no na Kona o Hawaii, no ka malama ana i ka oihana laahia o ke kau lima ana i kekahi poe opiopio i hoomakaukauia e ka Rev. S. H. Davidi. E hala ana paha i ka Bihopa he ekolu pule a hoi hou mai, me ka uka@ pu aku no o kana wahine.

            Ma ke ku ana mai o ka Likelike i ka Poaha nei'mai Hawaii mai, i loaa mai ai ka lono no ka make ana o J. Mila, kekahi o na haole kamaaina o Hilo. O ke kumu ka o kona make ana, ua kau pono mai la oia i ka waha e kana pu kaupoohiwi'i piha i ka poka iloko'o kona waha a kulai mai la i ke kiko a komo pololei ka poka iloko o ke poo, me ka mahele pu ia o ka puniu. He manaonao ke ike aku i keia ki pu. Aole i maopopo ke kumu o kona lawe aua i kona ola. I ka Poaono, la 20 nei, keia hana ana, a i ka La Pule ae i nale ai.

            Eia ke wawahiia nei ke J. Kaae halenoho ma alanui Bertiania, Haimoeipo, i loaa ai hoi he wahi uo ke alanui hou e puka aku ai makai aku nei e hui me ke alanui mauka. No akhi wa loihi i hale ae i hoao ai ke Aupuni e kipaku, aohe nae he ae o Kieke, kana wahine, e akahi iho nei no a ae i ka ukuia ana aku he $500. E kukulu hou a@n ana no i hale no laua mai loko mei o ka hale kahiko, a'ai ma kekeahi apana aina o ka wahine makai iho o ko C. D. Maile @pa e noho nei mauka e Kapalama aenei, kokoke i Kaoawai, ma kahi ala@@@ o Kimo Laukeke.

            Ua hina pu ia ka lio kaa o ko Keo Kalaua kaapio e kalaiwa ana i ka po Poakahi i hala, me o ka hookui aua me kekahi paila pohaku uinihepa e waiho aua ma ke alo iho o ko Mika Uilama halekuai ma alanui Mei nei, kokoke i alanui Papu, e haki pu ka a i. Ua ki pu ia ka lio mahope iho a make, a ua kohoia ka waiwai io ma kahi e $150. No G. Sumana ka lio. Ua kauia ae he elua ipukukui mahope iho o kela manawa ma ia wahi a no ia po. Ua ukuia ae he $185 poho i ka oua o ka lio e na luuahooponopono o ka waiwai o B. Pauahi Bihopa i ka Poalua nei.