Ka Makaainana, Volume III, Number 9, 6 May 1895 — Page 1

Page PDF (848.01 KB)

Ka Makaainana.

BUKE III---Ano Hou. Honolulu, Oahu, Mei 6, 1895. HELU 9

Liliu Lei a ka Lahui.

Hooheno neia nou e Liliulani,
Ke kuini i poniia no
Hawaii,
He lei nani oe na ka lahui,
O ka hulu o-o e memele nei,
Ka pipio mai a ke anuenue,
Ke kahiko nani ou e Kalani,
Hoike mai ana la i ka nani,
Na waihooluu a ka like ole,
Aahu iho oe i ka ahuula,
O ke kahiko nani o Hawaii,
Eia Hawaii ke ku nei,
I ke au la hoi o ke kolohe.
O ka lohe hoi o ke ola ia,
A o ke kuli hoi la e ka pilikia,
Auhea kakou e ka lahui,
E nonoi la i pono i ke Akua,
E pelu na kuli la i ka honua,
Haliu na maka i ke aouli,
O ka pono ia la o ka aina,
I welo hou ai hae kalaunu,
Hainaia mai ana ka puana,
E ola o Liliu la i ke Akua.
W. OLEPAU.

Na Pio Kalaiaina ma Hilo.

Mai Hilo mai nei ka lono no ka malama maikai ole ia o na poe pio kalaiaina e hana la ma Kahalii, Onomea. Aohe ka o lakou lawa pono i ka ai, he laiki hapa moa, a he ole loa hoi ka ike o na maka i ka ai ponoi o ka aina oiwi nei. Iloko o ka makemake o ko laila poe e haawi aku i poi, ua hoole loa ia aku ka hoi ia e na poo Aupuni o laila. Me keia hanai maikai ole loa ia o lakou, ua hooi loa ia aku la hoi ke ino ma ka hoohana ana ia lakou iloko o ka ua, ke anu a me ke koekoe no umi hora o ka la, a ina ka e namunamu a kunukunu, uiniia i ka wai acida a okomoia me ka laaumake; a ua hoikeia mai nei no hoi ia makou ua makaukau loa lakou e hoohiki no keia mau hanaino a pau.

Mokukuna Kaulilua.

Ma ka po o ka Poalua iho la, hora 8 P.M., o ka la 30 iho nei o Aperila, i ku aku ai ka mokukuna Kaulilua ma Kaunakakai Molokai, iloko o 11 1/2 la o ka maau nele ana i ka moana, a ua lilo i mea hoohuoi nui ia ma Honolulu nei keia loihi loa. Ma ka hoike a na poe o ka moku, ua halawai ka lakou me ke pakalaki i ka moana, oia hoi ka pohu lai malie a me ka huki pu ana a ke au ka a me ke au miki, a pela iho la lakou i hanaia ai a hiki iho la i ka pila ana o ia mau la. Pilikia lakou i ka ai ole iloko o ia mau la, a e ole e hei kekahi mano nui ia lakou, loaa ai ka lakou ai o na la ekolu a pae wale no i ka aina. A ua loaa koke aku na kokua mai ko ka aina poe aku no ko lakou pilikia.

PUALIPUHIOHE LAHUI.

E Au Nani ana no Waho e Imi ai
i Wahi Ola.

Maluna mai o ka Auseteralia o ka Poalima nei i huli hoi mai ai o Porofe sa Libonio mai kana huakai pili oihana pokole aku nei i Kapalakiko, Kaleponi, a ua hii pu mai nei oia me ka nu hauoli no ka pono o na opuu rose o Hawaii, na keiki ai pohaku a kakou e noho hoomanawanui nei iloko o na makahiki i aneane aku i ka ekolu. Mamuli o keia huakai pokole a ka lakou kumu i imi hookahi aku nei no ka pono o kana poe keiki, he mea oiaio ua hoi mai nei oia me na manao hauoli no ka holopono o ia huakai a loaa ka hopena o ka mea hoomanawanui. Ke ole he mau kuia e ae o hope nei, a mau hoohihia e ae paha i manaoia ma ke ano opuino, a i mea paha e hoohoka aku ai i ka holopono o keia hana, alaila, e haalele mai ana lakou i kou mau kaiaulu e Hawaii aloha no ka Ipuka Gula, i ka hau anu o Kaleponi ka pahu hopu ma keia huli hoi ana aku a ka Auseteralia i ka Poakolu iho. Ua hiki, imiia ka pono a me kahi ola.
                Nolaila, ke hoike aku nei KA MAKAAINANA ia oe, e ka Mokunui-o-Keawe, Maui-o-Kamamalawalu, Molokai-a-Hina, Kauai-o-Manokalanipo, a ia oe no hoi e ke kapitala o Oahu, ka piko o ko Hawaii nei kulanakauhale alii, o na opuu rose o Hawaii, e kaawale aku ana lakou mai kou mau kualono uliuli, kou mau kahawai nehe malie, a me kou mau aekai aloha no ka Ipuka Gula o Kaleponi, ka aina o ka nani a me ka maikai. Ke holopono ka lakou hana malaila, e holo loa aku ana lakou no ka Hikina, ike i ka Wailele o Niagara me ke anu o Omaha, a i ke ala kikeekee o Mekiko, i ke kaikuono o Hudesona me ke kowa o Papine, ike wale aku i kahi a na Lani a oukou i hele ai a hai aku i ko KA MAKAAINANA aloha a nui loa Pela hoi keia lono e paholaia aku nei ia oe e Hawaii aloha, e haawi ae i ka oukou mau hua pule i na Mana Lani, e kiai mai ia lakou ma na wahi a lakou a pau e hele ai, ko lakou moe ana a me ko lakou ai ana, ko lakou holo a me ko lakou hana aka, a na Kona aloha no e hoihoi hou ia lakou a hehi i na lepo ou e Hawaii, "kuu aina hanau e"
                Me keia mau kanaenae aloha ke waiho aku nei KA MAKAAINANA na na Mana Lani e kiai a malama i na opuu rose Hawaii a ike hou kakou i ko lakou mau papalina aloha.

Hihia Laibila Kepani.

No ka hoike ana o ka lunahooponopono o kekahi nupepa Kepani o kakou nei i ka mea oiaio e pili ana i kekahi hoalahui, ua hoopaiia oia a me ka ona i kakahiaka Poalima nei e ka Lunakanawai Apana ma ke degere elua e uku i $100 a me na koina pakahi. Aohe e kala keia hihia o ka waiho ana a akahi iho la no a hanaia. Ua hoohalahala aku ka loio o na mea i hoopiiia i ka Aha maluna ae. O ko laua wahi i hewa ai, oia ka hoike ana ae no ka mea hoopii "he aeahaukae a he palaualelo," a o kekahi hoi no kona "weawea i na wahine no na hana pelapela." Elua keia mau manao i puka ae ma ia nupepa. Ma na olelo ike a ka ona a me ka lunahooponopono, aia ke koikoi maluna o laua, a ua loaa no hoi he kumu kupono no ko laua hana ana pela, oiai, ua ahewaia ka mea hoopii mamua no ka aeahaukae a ua noho ma kahi paa no hookahi malama

Na Lono Pili Nupepa.

Kakahiaka Poakolu nei i puka ae ai ka helu mua loa o ka nupepa namu hou Ke Kuokoa, malalo o ka noho lunahooponopono ana a D. Logana. Aia ka halepai ma ke kihi o na alanui Kekuanaoa a me Alani, ma Waikiki ae mauka o ka Hale Dute. Na ka halepai Kekake e pai nei ka pepa no ka hiki pono ole i ko lakou papapai popopo ke pai. O T. P. Spencer (Kamaki Poka) ko laila luna hoohana, a o D. H. Lui ka luna nui.
                He nupepa oili malama hou kahi a puka ae ma ka olelo namu mai ka Halepai Papapai ae, nona ka inoa Ka Hawaiiana. Kinikini no hoi ua mea he nupepa, a pehea ana la e hiki ai ke ola lakou a pau. Ua hoi hou ae nei no o Kimo Olo ilaila e hana ai.
                Eia no ka nupepa Buletina ke mau nei, aole i pio. Poakolu iho la i halawai nui ae ai na poo kuleana a ua hooholoia e hoomau aku no i ka hoopuka ana. Ke kokuaia nei ka hooponopono ana e kekahi haole nona ka inea o Keoki Manasona no ka manawa. Akahi a manao hou ae ka pono o na limahana. Ina i pio iho nei, nui ka poino, e like la me ia i ka Holomua

                He nupepa hoi ka i loheia na na poe elemakule o ka Hui Kalaiaina no kahi wa i hala ae, a hiki mai nae hoi i neia wa, aohe wahi mea i makili ae. O ka walaau wale no ka mea i loheia, o ka ikemaka nae hoi, he ole loa. Ka i no hoi o ke kakoo mai ka pono i na nupepa i ku mua, e laa me KA MAKAAINANA nei, a me he la nae aole nola ka manao o kahi poe, aia no ka pono a he kinai a make loa.

Ko Birito Hihia Apuka.

Poakolu iho la, imua o ka Aha Apana, i hoomauia mai ai ka hoolohe ana i ka hihia o C. L. Birito, no ke apuka ana i ka waiwai i haawiia aku iaia e malama ai, oia hoi, he $1,571, no ka Ahahui Pakiki Sana Anatonio. Ua hoike ae o Keo Kaaka opio, kekahi kakauolelo o ka banako o Bihopa Ma, ua waiho aku ka mea i hoopiiia i kela mau dala iloko o ka banako i Ianuari 2, 1892. Ianuari 23 mai no, ua kikoo aku oia he $561.20, ai Aperila 16 mai hoi he $1,000, a koe he koena o $9.80 a hiki i eia wa. Poaha ae na loio i kamailio ai imua o ka Aha a ua waihoia aku ka hihia no luna imua o ke kiure.

Na Mokumahu Kuwaho.

Poakahi i hala i ku mai ai ke Gelika mai Iokohama a me Honakona mai me 9 ohua papa ekahi a me na limahana Pake me Kepani. Ua hoomaluia ka moku no ka puka ana o ka ma'i iwaena o kekahi o na ohua, a ua hooleleia hoi na limahana i kai o Kahakaaulana. Hora 7 o kakahiaka Poalua mai i holo loa aku ai no Kapalakiko.
                Wanaao Poalua, hora 1 i moku ai iwaho o Mamala ka mokumahu hou loa Kopatika mai Kapalakiko mai, a i ka hora 8 ae i hookomo loa mai ai iloko nei a pili ma ka uwapo Pakipika. He 430 kapuai kona loa, a he 10 kapuai ka oi aku o ke Kina ia ianei. He elua ana mau ohua papa ekahi no onei a he 20 no Iokohama a me Honakona. Hora 4 iho no o ia ahiahi i holo loa aku ai no na awa i hoikeia ae la me 8 ohua papa ekahi, 14 Pake
                Poaha iho la no hoi ka Mariposa mai na Panalaau Hema mai a i ke awakea ae i holo loa aku ai no Kapalakiko me kekahi heluna ohua nui mai keia awa aku. Ua kau pu aku maluna ona ke Keikialii Iosepa o Batenabuga me kona ukali a me ke kauwa. I ke ahiahi loa iho hoi ka Miowera mai ia awa hookahi mai no a holo loa no ka Akau. A i ke awakea Poalima nei hoi ka Auseteralia mai Kapalakiko mai a pelu hou aku i ka Poakolu iho. He keu ka hoi keia a ka pule kinikini o na mokumahu.
                Ma ka mokumahu Kopetika i huli hoi aku nei o Kauka M. Goto no Iapana.