Ka Makaainana, Volume III, Number 9, 6 May 1895 — Page 2

2 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MEI 6, 1895.

HOOMANA KA TOLIKA.

He Kuhikuhi no ke Ao ana i na
Hoahanau o ka Ekalesia
Anagalikana.

APANA MUA---MAHELE III.
KA OIHANA KAHUNAPULE O KA
EKALESIA.
II. KE KUUNA MAI NA APOSETOLE MAI.]
-----ii.-----
[Hoomauia mai ka Helu 8 mai.]

A pehea hoi keia hoomauia ana, a i ole ia, hooilina paha e hoopaa loa ia ai?
                Na na poe Aposetole no ia e hoopaa loa, oiai ko lakou manawa e ola ana, ma ka hoomaopopo ana aku i poe hope no ka lakou oihana. E like hoi me ka hookahuna ana mai a ko kakou Haku i Hoomaikaiia i na poe he Umikumamalua i poe hope Nona i Kona wa e haalele mai ai i keia honua, pela no hoi na Aposetole i koho aku ai i kahi poe e ae ma ko lakou wahi, ke hiki aku hoi i ko lakou wa e unuhiia aku ai e ka make. O keia kahua o ka hoomau ana aku i ka Oihana Kahuna o na Aposetole, e hoomau loa ia aku no ia mai kela a me keia au a hiki i ka hopena o ka manawa. A i kumu hooia hoi no ka moolelo, ua hoomau loa ia mai no. Ua aneane loa e piha na makahiki he elua tausani i keia wa mai ka wa mai i hoopukaia ai o ka olelo paa a ko kakou Haku. Iloko o keia manawa loihi, ua loaa mua i na hooilina o na Aposetole ka mana a me ke kuleana pili Akua a Karisto i haawi ai i na Poe Umikumamalua, a mai ia lakou aku hoi a i ko lakou mau hope, a ua nele ole ma ia haawina. O na hooilina (hope) mai o na Aposetole, eia no lakou me kakou i keia wa ano. O ka hooilina Aposetole ka pauku hoohui a maawe hoopaa paha nana e hoohui nei i ka Ekalesia o ke keneturia umikumamaiwa me kela o ke keneturia mua.
                Ma ka hooili ana aku hoi i ka oihana kahunapule i ko lakou mau hope koke iho, ua hoohana aku na Aposetole ma ka hookau ana aku i ko lakou mau lima. E hoike ana keia hana pili hoomana no ka hooliloia ana aku o ka mana, a ua lilo aku kona inoa i ka oihana o ka hookahuna (poni) ana. O ka hookahuna ana, oia no ka hookaawale ana i kekahi poe kanaka i poe lawelawe no Karisto. Ua kau aku na Aposetole i ko lakou mau lima maluna o ko lakou mau hope aku, a ua hoohana like aku no hoi keia poe hope i ka hiki ana mai i ko lakou manawa i kahi poe e aku. Lehulehu loa na hoohalike ana no keia ano o ka hooili ana aku i na kulana oihana kahuna i hoikeia maloko o ke Kauoha Hou. O na mea i hanaia ia manawa, o ia no ka i hanaia mai a hiki i keia manawa. I keia wa, ua hookaokoaia kela a me keia bihopa, kahuna, a diakona mamuli o ke kauia ana o na lima. Mamuli o keia ano hana ana i loaa ole ai he mahae ana ma ka hooiliia ana mai o ka hookohu kahuna iloko o ka Ekalesia o ke Akua, mai na manawa mai o na Aposetole a hoea loa mai i ko kakou wa ponoi.

-----iii.-----

Me ke akahele loa i lawelaweia ai na mea e pili ana i keia mea, i loaa ai hoi ka hooilina moekahi pololei a oiaio. Ua lilo hoi ia i rula (loina) no ka Ekalesia iloko o na la makamua loa, oia hoi, i ekolu poe hope (pani) ma ka haahaa loa no na Aposetole (a i ole ia, bihopa paha, e like me ko lakou heaia ana,) e kau aku i ko lakou mau lima maluna iho o na poo o na poe a lakou e hookomo ai ma ke kulana oihana kiekie loa o ka Oihana Kahuna.
                O ke kii hoohalike o kekahi kaulahao, e hui aku ana he pauku a he pauku mai ka manawa aku o na Aposetole a hiki mai i ko kakou mau manawa ponoi, o ia ka i hoohanaia ma ka hoike a hoakaka ana i ke kuuna mai na Aposetole mai. Aka, ua oi loa ka pololei i ka mea oiaio o ke kii hoohalike o kekahi upena. O ka pili'na mawaena o na kahuna poo o ka Ekalesia a me na Aposetole, aole no i like loa aku ke ano me ko kekahi kaulahao, aka, ua like aku no ia me he koko upena palena ole la. Ina paha mamuli o kekahi ulia e moku ana kekahi maawe (a maka paha) o ka upena, eia nae, aole no ia he mea no ka upena holookoa e mokumoku (nohaehae) ai. "Ua paioia ma ke ano pili i na huahelu, oia hoi, ina no kakou e hana ae ana i ka manao i kaawale loa mai ka oiaio aku o hookahi mea hoolaa mai loko mai o iwakalua, ma kekahi manawa maopopo iloko o ka moolelo, ua kupono ole loa kona hoolaaia ana, mamuli paha o kekahi ulia, alaila, e ili like aku ana no keia kulana pono ole maluna o na poe hoolaa ekolu a pau, ina no ma kekahi mea hookahi i hoikeia, e like la hoi me ka like ole mawaena o 8,000 me 1, e kue ana ia lakou a pau.''
(Aole i pau)

E lawe i KA MAKAAINANA, i ike i na mea hou.

WEHEWEHE NANE.

Huai ka Ike Kilokilo i ka Nane a
ka Moi Kauikeaouli.

Me he la o keia nane, ua ike e paha o Kauikeaouli e loli aku ana ke ano o ka noho aupuni ana mahope o kona mau hooilina, nolaila, waiho e mai la oia i kana mau hoaiai ana maloko o ka nane, i mea na kela a me keia e huli aku ai i ke ano o na mea e hoea mai ana, alaila, noonoo iho i ke ano o ka noho ana, a ninau iho ka mea e noho aimoku ana, heaha aku ke ano o keia hope aku? Eia nae, aole na kilo o ia mau la i huli iho i keia nane i kona puka mua loa ana ae i ka makahiki 1855 paha, a waiho pu wale mai la no a hiki i ke au o ka hanauna hou e huli nei i keia nane pohihihi. Ina paha he kilo iloko o ia mau la i huli i keia, ina paha ua noonoo na Alii a noonoo ole paha i ke ano o ko lakou noho ana.
                Nolaila, e hookahua ana au i ko'u manao wehewehe maluna o na i'a ehiku a me na waa ehiku, a pela aku.
                (1). Elua uhu, oia no o eono malama. I mea e loaa ai ua mau malama la eono; e hoonui ia elua uhu me ekolu huapalapala o uhu, ua like ia me eono malama.
                (z) Elua enenue, oia o hookahi makahiki; oia hoi, e hoonui ia elua enenue me eono huapalapala o enenue, ua like ia me 12 malama a hui aku me 6 malama o elua uhu, ua like ia me 18 malama, oia ka wa o ka "waa pohaku-eleku i hoea ae ai a pee iho la." Mai ka la 17 o Ianuari, 1893, ai ka la 4 o Iulai, 1894, ua like ia me 17 malama a me 17 la, nolaila, ua komo no o 17 la no 18 malama. (3) Elua manini, oia o hookahi makahiki, ma ka hoonui ana ia elua manini me eono huapalapala o manini, ua like ia me 12 malama. (4). Hookahi kokolopao, he eiwa huapalapala la, ua like ia me eiwa malama, mai ka la 4 o Iulai, 1894, a hiki i Maraki, 1895 O keia ka manawa o ka "waa ako'ako'a e ikeaia nei me kona maalo ana." A ina e hoolaweia ka manawa o 'kokolopao' no loko mai o ka manawa o 'elua manini,' e koe ana he ekolu malama i koe o ka 'waa ako'ako'a,' alaila, "pee a nalowale loa," ina io ana paha pela. [5]. Elua la o Hoku, o Mahealani. He mau inoa kaulana mahina keia, a ua kapaia ka mahina, he Aliiwahine no ka po; nolaila, elua keia mau aliiwahine, o Hoku a me Mahealani. O Hoku nae ka i haule, penei e maopopo ai kona haule: E hoonee ia Ho, ma ka akau o ku, alaila, e loaa ana ka haina he "kuho,' oia hoi, he haule ana no kahi mea iloko o ke kai a wai paha, nolaila, ua kuho o Hoku iloko o ka wai o na manao a me ka awaawa kai o na olelo. Aka nae, e ku hou mai ana no, penei e akaka ai: Ina e kapaeia o 'ho' e koe iho ana ka haina 'ku,' nolaila, e ku hou mai ana o Hoku. O Mahealani, o ko Hoku pani no ia, aka nae, he inoa ano ninau keia, oia keia: 'Mahea (o ka) lani?' E pane ana ka haina, 'Eia no, aole iho nei,' a pela aku. A i ole ia, o Hoku, o Amerika ia; a o Mahealani, o Enelani ia.

Na Wehewehe o na I’a.

1----Elua uhu, heaha ia? Ho manao paonioni, he uilani a he hakaka, a he manao hoopii no kahi aoao a me kahi aoao, a ua uhu like na hoopii elua imua o kahi mana okoa.
                2---Elua enenue, heaha ia? He manao nune, onene kaua, he mau kumu hoopii na ka lahui, he hookahi na kahi hui, a hookahi a kahi.
                3----Elua manini, heaha ia? He manao nini, he elua manini ana o o ke koko, a me he la aole no paha i pau ka manini ana.
                4-----Hookahi kokolopao, heaha ia? He komo ana iloko o ka halepaahao, he noho pio, he pee ana iloko o ke ana, he huna ana, he kuewa hele ana. A ina e kapaeia o 'ko' a me 'pao,' e loaa ana ka mea nana e hookele ka 'waa ako'ako'a a me ka mea nana i hookahuli, oia o Makani Kulepe.

Na Waa Ekolu.

1---'Waa pohaku-eleku,' oia ke Aupuni paele, he oolea paakiki na hana, he pohaku-eleku kanaka, ua piha ka naau i ka paakiki, he uahoa na hana.
                2---'Waa ako'ako'a, oia ke Aupuni o na manao kalakala, ooi na maka me ke kukona, kakana

ka leo, ka olelo, uilani ka a-i o na ako'ako'a, piha i na mea oi a lako i na mea kaua.
                3----'Waa ohualiko.' Aupuni o na lahui like ole, Pake, Pukiki, Iapana, Norewai, Geremania, a pela aku.
(Aole i pau.)

Ahahui Kokua Manawalea o
Honolulu.

Ke hoikeia aku nei ka lohe i na mea a pau, o ka ahahui nona ka inoa maluna ae, ua kukuluia no ka imi ana i na kokua mai ka lehulehu mai no na ohana pilikia o na pio kalaiaina i hoopaahaoia. E hoouna mai i na kokua ma ka lima o J K Kaulia, ke kakauolelo.
MRS AIMA NAWAHI,
apl 8-tf Peresidena.

Ahahui Kokua Manawalea.

Ke konoia aku nei na Ahahui Aloha Aina a pau o ka Paeaina i lilo i mau lala no ka Ahahui Kuwaena o Honolulu, e lulu iho i mau lau oliva o ke aloha no ke kokua ana i na ohana hune o na pio kalaiaina, a hoouna mai ia
J K KAULIA,
Kakauolelo Nui o ka A. A. A. Kuwaena.
apl 8-tf

HALEKUAI LOLE NUI.

GOO KIM - Alanui Nuuanu

E loaa no na papale wahine ano hou loa maanei, na papale kapu, na lole kalakoa o na ano like ole, pela pu no hoi me na lole silika, na lihilihi hoonani e na ano like ole, na kamaa aulii mai ke nui a ka liilii, na koloka hoopumehana o na la puanuanu, na hulu papale keokeo, ulaula, eleele, a pela aku. Oluolu ke kumukuai.
                E hanaia no na paa lole kane no ka uku haahaa. Na papale kapu ano hou loa maanei. Na hainaka silika, mai ke nui a ka liilii. E loaa mau mai ana na lole hou ma na mokumahu a pau mai na aina e mai. KUKIMA.
apr 8-4mnw