Ka Makaainana, Volume III, Number 10, 13 May 1895 — Page 4

Page PDF (832.49 KB)

4 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MEI 13, 1895.

KA MAKAAINANA,
HE NUPEPA OILI PULE.
-
W.H. KAPU,
Ona, Luna Nui a Lunahooponopono.
Wahi noho, ma Honolulu.
F.J. TESTA (Hoke),
Puuku.
-

                     KEENA. Helu 327, Alanui Moi, kokoke i Alanui Konia.

-

                     E hoopuka mau ia aku ana i kela a me keia Poakahi o na pule a pau.

-
UKU O KA NUPEPA.

No Hookahi Kope - $.10
No Hookahi Malama - .25
No Ekolu Malama - - .75
No Eono Malama - - 1.25
                     Ina e hookaa mua ia peneia ka uku:
No Ekolu Malama - $.50
No Eono Malama - - 1.00
No Hookahi Makahiki - - 2.00

UKU O NA LUNA NUPEPA.

5 Inoa - - .15
10 Inoa - - - .20
Maluna aku o 10 Inoa - .25
                     Aia a elima inoa a kekahi luna mawaho ae o kona inoa iho, alaila, loaa he pepa iaia me ka uku ole.

-
POAKAHI, MEI 13, 1895.
-

                     NA kekahi i hoomaoe wale mai no ia makou oi hana hoomeamea wale no paha auanei kanaka liilii o Iapana a hanaio mai, auwe, pau ke "kaana pono" ana, a pau pu no paha hoi ia me ka lakou nei ma ae hana.

-

                     UA hoike ae na Kepani i ka oiaio loa o ko lakou aloha aina, mamuli o ko lakou lu wale ana i ke dala i na mea e lealea ai, e hauoli ai, a e kohu ai o ka lakou mau hoohiwahiwa ana o ka Poaono nei. Ina no hoi paha pela kakou, alaila, aohe no hoi he olelo ana.

-

                     INA hoi ua oiaio loa ko lakou nei ma ae ake e hoolaulea i ka lahui oiwi, aole o ka hoino, hailiili a hailuku lepo aku i ke Aliiaimoku ka mea e loaa ai. Pela pu no hoi me na pio kalaiaina, he kikoni eha loa ia i ka puuwai o ka lahui kumu, a o ko lakou hanainoia ana, ua like no ia me ko ka lahui hauainoia. He mau kumu maopopo loa keia e loaa ole ai o ka laulea ana.

-

                     UA hiki kino mai o Kale Mokina i o makou nei i ka Poaono nei a hoike mai la aole kela koi poho ana i hoike ai i ke Kanikela-Kenerala Amerika a i hoolahaia ae ma na nupepa o na aina e, a makou hoi i unuhi ae ai a e hoopuka aku nei ma ko makou aoao mua, o kona poho maoli ia, aka, o ka poino ia i loaa iaia mai kana hana ponoi mai mamuli o kona paa ana i Kawa. Mawaho ae hoi o ia, he nui a he oi loa aku kona poho no ka hoopaahao wale ia ana no me ke akaka ole o ka hewa, a me kona hoopaaia iloko o ka rumi pouli. A pela aku la no paha hoi me na poe e ae i haahaa mai na koi ana. Na nei mua aku o hoike hou mai i ka hua no ia hana ana a lakou nei ma ae.

PAUMA O, HOOHANI MAANEI.
-

                     Ua hoomaopopoia ma na lono kuwaho i loaa mai, ke pau io ka Beritania Nui hana ma Nicaragua, alaila, haliu mai kona mau maka no kakou o Hawaii nei. O ka mea i maopopo loa no kela hana a Beritania Nui ma Nicaragua, ua pau ia a ua ae ia repubalika e uku i kela koi dala no kela kipaku a hoopoino wale i kekahi o kona poe makaainana.
                     I koho makou e hoohani mai ana ka Liona ia nei, me ka nana a kali ole aku i ka Aeto, mamuli o kekahi lono i hoikeia ae ma kekahi o na nupepa kuwaho, e hoike ana ua olelo aku o Sa Edewada Gere, kakauolelo ahaolelo o ka Oihana o ko na Aina E o Beritania Nui, imua o ka Hale Ahaolelo Makaainana ma Ladana, i Aperila 25, "aole o Hawaii nei malalo o ka hoomalu ana a Amerika Huipuia, a nolaila, aohe e hiki ia Enelani ke ui a noi aku i na mana ma Wasinetona e pili ana i ka hoopaahaoia ana o ka Moi i pau. Ke hana nei ke Aupuni i na ninaninau ana e pili ana i ka hoopaahaoia a me ke kipakuia o na makaainana Beritania, aka, aole nae hoi i hooholoia heaha la ka hana e lawelawe ai."
                     Me he la o ka hopena aku no paha hoi ia o na hana e nee nei ka manawa imua. A ke hoohana io mai maanei, alaila, ua hololea like no paha ia manao hana ia laua a elua, oia hoi, ia Beritania Nui a me Amerika Huipuia, e like me ka mea i oleloia ua hooholo lokahi ia no mawaena o laua ma kela hana e pili ana ia Nicaragua. E noho malie no kakou a nana aku ia mua a i ko mua aku nei hana e hoea mai ana, oiai, aole loa ia a he hana hewa ma ko kakou aoao.

-
POE KUPA PELEKANE NO.
-

                     Naueue ka papaku o ke Aupuni i ka Poaono i hala, la 4 nei, i ka waiho ana aku o ke Komisina Beritania i kekahi palapala imua o ke Kuhina o ko na Aina E ma ka mea e pili ana i kekahi poe kanaka Pelekane e paa pio nui nei. Ma ia palapala i hoike aku ai ke Komisina i ka manao o Eala Kimibale, ke Kuhina o ko na Aina E o kona Aupuni a o kona poe ae hoi ma ka oihana, e pili ana i ke kulana lahui o Bila Rikada, Toma Woka, a me Hiuita; oia hoi, mahope iho o ka noonoo akahele ia ana e ko Enelani Kuhina, ua hooholo oia aohe kahua no Hiuita e kakoo ai i kekahi koi ana i kona kulana lahui Beritania, no ka mea, ua noi pono oia a ua loaa mai no hoi iaia na palapala hookupa kupono maanei. Aka, no kekahi mau mea e ae hoi, ua okoa ka manao ana no laua, no ka mea, ua hooia ae laua ua lawe laua i ka hoohiki hookupa i ka Moi Kalakaua, me ko laua hoomaopopo iho aole ia hoohiki ana he mea e hoopilikia ai i ko laua kulana lahui. Nolaila, ua hiki ole i ke Aupuni o Beritania Nui ke ae mai he mau kupa Hawaii laua ma na ano a pau.
                     He kumuhana ano nui keia na ke Aupuni e noonoo ai, a no ia mea i akoakoa ae ai na Ahakuka i ka hora 4 o ka auwina la Poalua iho la. Mahope iho o ka heluheluia ana o ua palapala la a me na pakui, oia hoi na olelo a Rikada a me Woka i hoohikiia imua o ka Hope Kanikela Beritania, ua hoike aku o Kuhina Haki eia no keia kumuhana ke noonooia nei e ka Mana Hooko . Ua olelo aku no hoi oia aole i hiki i keia Aupuni ke ae aku i na manao i hoikeia mai e ke Aupuni Beritania. I ka pau ana o na hana akea imua o na Ahakuka, ua noho halawai malu ae la lakou i ka hora 4:30 iho, me ke paniia o na puka, no kekahi wa loihi loa, me he la no ka noonoo ana paha no keia mea a no kahi mau mea e ae paha.
                     Ina ua manao mai la o Beritania Nui he mau makaainana kela mau kanaka nona, alaila, heaha aku ana la ka lakou nei hoole imua ona a imua o kona manao, ina ua paa ka manao makee lahui, e like me ka mea mau nona, ma kona aoao mai. O ka hoonana a keke niho papai wale aku no paha, aohe e hoomaopopoia mai ke hoea mai i ka wa o ka hana. No ke kanaka Pelekane no la hoi ka mea i oleloia, - "Hookahi no lilo ana i kanaka Pelekane, he kanaka Pelekane mau loa aku no ia," - a me he la, pela no paha hoi nei i hanaia mai la. Ma keia wahi ae la i like ole ai ka manao o na Kuhina o na Aupuni nui elua e kamailio nei i ka olelo Enelani hookahi. Ke uwe nei keia poe maanei - "Heaha mai ana la ka Amerika Huipuia olelo ma keia mea?" Iloko o ko lakou nei hoino nui ia Peresidena Kalivilana a me kona Kuhina Nui Geresehama, eia la ke kuwo nui aku nei. Hilahila ole! No ka maopopo loa nui no hoi paha ke pau ka Beritania Nui hana ma Nicaragua, alaila, uwai a lawe loa mai no oia ia ano hana like ianei, oiai, ua paa loa ko Beritania Nui manao e kokua a e hoopakele i kona mau makaainana ma Hawaii nei a ma na wahi e ae a puni ko ao nei. Aole ia he mea hoi nona, aka, he hana ia ua kuluma mau a ua kamaaia a loa ia.

"MALOO NA IWI I KA KA LA."
-

                     Imua o ka Hale Ahaolelo Makaainana ma Ladana, Aperila 29, ma ka pane ana aku i kekahi ninau, ua olelo aku o Sa Edewada Gere, ke kakauolelo ahaolelo o ke Keena o ko na Aina E, ua haawiia mai ka ike ana o ke Aupuni o Beritania Nui i ke Aupuni Repubalika Hawaii mamuli o ka hooia a hoomaopopoia ana aku o ke kupaa o ke ano o ka hooponopono aupuni. Aohe oia i ike i kahi kumu hoohalike no ka unuhi ana aku ia ike ana mai i ke kamehai a me ka huaelo.

-

                     Haohao loa makou no kahi i loaa aku ai o keia hooia ana no ke kupaa o ke ano hooponopono aupuni i loaa maanei. Mai ia wai aku la keia hooia, mai kona Komisina paha, a i ole ia, mai kahi mea e ae paha, ua koe nae hoi ia, aohe o Sa Gere i hoike aku i kahi i loaa aku ai o ia mea. A oiai hoi, aole makou he makaula, ua hiki ole loa ia makou ke koho wale ae no a hoohilikau aku paha i kahi mea.

-

                     Ke nau nei na kui o na nupepa namu o ka aoao Aupuni i ka puu o na nuku i ka ai i ka io liu, no ka mea, hoino nui ia Kuhina Nui Geresehama mamua no ke kipaku ana mai nei ia Kuhina Kakina, a me ko lakou manao iho hoi e panai aku maanei ma ke kipaku ana aku hoi ia Kuhina Wilisi, me ko lakou huluaa loa hoi mamua aku e komo iho i ka aahu koa a e kaua aku ke hooleleia mai hoi na koa manuwa iuka nei. Aka, i nei wa hoi a kakou e ike nei, eia ke haaloulou nei ka uwe kumakena ana no ko lakou kokua a hoopakele ia mai. Ka hana uko ole no hoi ia la a kamalii o uka o Waolani.

-

                     Ua malama aenei paha a oi mai ka hiki ana mai o Julius A. Palmer (Kapena Pama), he mea kakau kaokoa no ka nupepa Pou o Nu Ioka, a ua hoi aku nei oia ma ka Auseteralia. Iaia i hiki mai ai a hoi wale aku la no, ua nui kona inoia e ko ke Aupuni aoao, no ka mea, aole oia he hoa'loha no ke ano hooponopono aupuni hoopalai maka e ku nei, a o kekahi hoi, no ka oiaio loa o kana mau mea i hoike aku nei i o, aole no hoi o ia wale, aka, no ke ano kuokoa a hopohopo ole iho hoi kahi o kona mau manao.

-

                     No ia ano kaukaulua ole iho paha hoi ona kona mea i hailuku pinepine ia ai e ka Piki Adavataisa me ka hailiili, e hoike ae ana i ka haiki, olowi a moowini o ka noonoo o kona lunahooponopono a me na poe kakoo