Ka Makaainana, Volume III, Number 15, 17 June 1895 — Page 4

Page PDF (866.09 KB)

4 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IUNE 17, 1895.

KA MAKAAINANA,
HE
NUPEPA OILI PULE.

W. H. KAPU,
Ona,
Luna Nui a Lunahooponopono.
Wahi noho, Honolulu.
F. J. TESTA (Hoke),
Puuku.

Me ka puuku wale no na hookaa dala ana, aole i kahi mea e ae.
                KEENA: Helu 327, Alanui Moi, ma Waialelae, kokoke i Alanui Konia.

UKU O NA LUNA NUPEPA.

5 Inoa - - - .15
10 Inoa - - - .20
Maluna aku o 10 Inoa - .25

                Aia a elima inoa a kekahi luna mawaho ae o kona inoa iho, alaila, loaa he pepa iaia me ka uku ole.

POAKAHI, IUNE 17, 1895.

HALA a naio loa ka hie a me ka hanohano o ka wehe Ahaolelo ana o ke au mamua i ko keia au nei, a ua kaa loa hoi nei mawaho aku o Hawaii nei. He keu a ke kamolamola a ano kohu ole loa maoli no.

ANEANE loa e like ka aihue aua a kela poe haole ekolu i ka moku heihei a holoholo o Kole ma me he hoao maoli ana no e aihue i ka moku o ke poo o ka Repubalika. Heaha ana la hoi auanei ka hewa o keia poe ?

KE hoomaopopo pono ia iho ka haiolelo namu a ka Pere sidena, i unuhi ole ia hoi a hiki ole ai ia makou ke hoolaha aku no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu, me he agena a he bo roka aina maopopo loa oia. E like no ka hoi me ka hana a na kumu mamua aku, pela no nei i nei wa.

E HOOMANAO mai na luna a me na poe lawe o KA MAKAAINANA nei, aia a kakauinoaia na palapala hookaa dala e ko makou puuku, alaila, mana ia hookaa ana. Aole loa e mana iki ina na kahi mea e ae e kakauinoa, pau pu me ka ona a lunahooponopono m a ia haawina like o ka nele ia mana. E hoolohe ka pono, o poino auanei, oiai, heaha l a ka waiwai o ka noho puuku ana o kahi mea ina aole iaia e hookaaia ai.

MA Guatemala mamua, ua hiliia kekahi kanaka Beritania he 100 kaula ma ke kauoha a ko laila Peresidena, aka, mahope iho o kona malama maikai ia ana no kahi wa a ola, ua hoike aku oia i kona Aupuni, oiai, oia no ke Kanikela malaila. Na kona Aupuni i koi ae e ukuia i £100 no kela a me keia kaula, a ua hookoia. Aole nae hoi oia i lawe i ke dala, aka, ua koi aku oia e aeia oia e hoopuka aku i ka ili bipi mai ia aina aku me ke dute ole, a ua ko kana noi. He ona miliona oia e ola mai la malaila i nei wa. A pehea ana hoi na poe Pelekane maanei, aole anei hoi e koi mai ana ia Aupuni? E koi mai ana no, aia no hoi kakou a ike aku.

E HALAWAI ANA KAKOU.

Ua lilo i mea hoohauoli ia makou ka hoomaopopo ana iho ua apoia mai ka makou mau hoakaka ana no ko Hawaii uuku nei komo pu aku iloko o ka makena a luuluu pu ana me ka Repubalika nui no Kuhina Nui Geresehama i make O kekahi kumu hoi o ko makou hoohauoliia, ke kaheaia aku nei i halawai akea no ke ahiahi o ka la apopo hora 5, ma Halealii Kuea, a ma ia wahi hoi i makemakeia ai ka lahui oiwi, mai kane, wahine, a me keiki, e hele nui ae a pau loa, oia hoi, o na poe no a pau e waiho ana iloko o lakou ke aloha aina a me ka makee i ka pono o na mea a ka loea kalaiaina i make i manao ai e hana mai, a e hanaia mai ai hoi no kakou. Mamuli o na noonoo akahele ia ana e kahi poe koikoi a naauao iwaena o kakou iho, o keia ae la ka mea i hooholoia a ma ia halawai a ma ia wahi a ma ia wa e waihoia mai ai no ka hooholo lokahi ia o kekahi mau olelo hooholo hoalohaloha. Aohe e pono ia kakou e hookananuha iho, aka, e huluipau ae no a pau loa, a e hoike ae i ke akea ua oiaio ka kakou hana a me ke kanikau ana. O ka leo keia o ke aloha oiaio i kukuni paa ia iloko o makou no ka makee i ko kakou mau pono iloko o na manawa a pau, aohe wa hao, a o ka hooloheia mai no paha hoi ka pono loa a makou e kaunui aku nei. E ala, e eu, e ku a e hele, a mai hoolilo i nei leo uwalo a me nei hana i mea hoohoka, hoopuukahua a hoohilahila ia kakou. No hookahi wale no wa, he pokole loa wale no, a o ka pau ae la no hoi ia. Oia imua!

MAUNU HOOLAULEA LAHUI.

Aia maloko o ka bila haawina o ka Repubalika, i waihoia aku hoi e ke Kuhina Waiwai i ka Hale o na Lunamakaainana, he haawina dala no Kama'lii Kaiulani. Ke mahalo aku nei makou no keia hoomanao mai o nei Aupuni ia Alii o keia aina a me lakou. Aka, ina ua manaoia he maunu ia e laulea aku ai o ka lahui me lakou ke hoike e aku nei no makou aohe kuhihewa aku a koe mai. O ka oiaio maoli, a e ike a e lohe lakou e pono ai, aohe me ia ka iini a ine na koiikoi ana a ko ka lahui manao, no ka mea, ua like ia Aliiwahine opio me ka ole loa imua o lakou. E aho paha ina ke Aupuni e huikala ae i na pio kalaiaina a pau ma ka hoohamama ana ae hoi i na ipuka o na halepaahao, oiai, aia me ia poe i alakai hewa ia ko ka lahui kaunu ana o ka manao. Ina paha hoi e hookuuia mai lakou, alaila, e loaa ana no paha hoi he wahi mea e hiki ai ke hoolaulea mai i ka lahui kumu a oiwi. Aka, no kela haawina dala hoi, na like ia me ka ole loa, a he maunu kapulu maopopo loa hoi ia. Ua lohe mai no nae hoi makou eia no ke Aupuni ke noonoo kukonukonu loa nei no ka pono o ka huikalaia ae o na pio, me ka manaoioia no hoi iwaena o kekahi poe e hooko io ia mai ana no ka e ke Aupuni. Aia a hookoia mai, alaila, o ko KA MAKAAINANA wa no auanei hoi ia e haawi aku ai i na hoomaikai a mahalo ana. Ae no hoi paha, e loaa io ana no ka laulea i kela maunu ekaeka

ALUALU A MIMINO LOA.

Ke awihi ae kakou a nana pono iho i ka hoike no ke kulana o ka waihona o ka Ahahui Kokua Manawalea Lahui, e ike lea ia iho no mai ke ahua nui mai nei a ke emi loa iho la ka puu ilalo. He hoike maopopo hoi keia nanaina i ka alualu a mimino io o ke "eke kalena" o ke aloha ma ke kokua manawalea ana i na ohana nele a hune o na poe pio kalaiaina e noho nei i ka mea. O ka makou wale no i manao ai ma keia hoaiai ana, mamuli hoi o ia emi ana mai o ka waihona, aole anei hoi i kupono i ka lahui e eu a e ala hou mai me na kokua ana, a o ka oi loa aku paha hoi o ka pono mai na apana kuwaho mai i loaa mua ole mai na lulu a manawalea ana no nei hana maikai. He hana no hoi nei e hiki ai ia kakou a pau ke lokahi like mai ma ka hoomama ana ae i na hookaumaha a me na inea o keia mau la me ka makilo hele ole, oia hoi, mai na poe mai no hoi e hiki ana ke haawi mai i na kokua ana, oiai, aole loa i manaoia o na poe nele a pilikia kekahi e kokua mai. Pehea, e loaa mai ana no anei ona mau kokua hou? Ina, e ka lahui, e hoike i ka waiolohia o ka awaiaulu like o ka manao lokahi a kupaa oiaio iwaena o kakou no nei hana mai kai, a iloko hoi o hookahi pana ana o na puawai aloha aina a aloha lahui a pau.

"MALOO NA IWI I KA LA."

Ina he manao inaina ko ka Makai Nui o Hawaii no makou a no ko makou puuku paha, e pono no e hele mai a imua o ke alo, aole hoi ma ke kua a i kekahi wahine oia e hoike ai i kona manao inaina no ka hoolaha mau ia aku o kana mau hanaino i na pio kalaiaina malaila. A ina hoi ua manao iho oia ua oili mai ka la a napoo aku ma kona kua, a oia la hoi ka aumakua oi loa aku o ka mana ma keia Paeaina, aohe lalau aku a koe mai. Owai la oia i ko makou manao.

He wahi mukokikoki ano ole oia i ka hoomaopopo aku, a makou hoi i kamaaina ole ai, aka, ua ike no i kona hiohiona kohu leleiona me ka umiumi kao. E hauoli no paha auanei ko Hilo poe ke pau oia mai ia kulana oihana aku, no ka mea, aohe no ona mahalo a hoihoiia e ko laila poe. Ma na mea e loheia nei, e waiho ana ka Ilamuku i kona kulana oihana maanei a e hoi hou ana no Hilo e noho Makai Nui ai ma kahi o ua wahi haole piliwale la, a e hoopauia aku ana hoi oia. Ke oiaio keia lono loaa ka maha i ko laila poe a maha pu no hoi me na pio kalaiaina.

Aohe no hoi he mahaoi aku a koe mai o ka wini ana aku o Kauka Kupa a me Konela Makalena, aliikoa kumuao o na koa Aupuni, imua o ke alo o ke Aliiaimoku i kakahiaka Poakahi i hala, maloko no o kona keena e paa pio nei ma Halealii Iolani. Ua hoike aku ke kauka wini i hele oia a me laua pu e hoomaopopo no kona ola kino, aka, ua paneia mai, wahi a ko makou lohe mai, ua maikai no kona ola, oiai, ua nui no ka laau a kona kauka pilikino i waiho iho ai mahope nei, oia o Kauka Makalelena. Ku maopopo loa na wahi mahaoi i ka hoka. Ina no hoi paha laua i makemakeia, kauohaia aku no hoi paha, alaila, pono loa, aka, ina aole, e pono no e noho ae ma kahi e.

Me he la he huakai ake ike no paha hoi keia o laua, oiai, akahi aku la no ke aliikoa a ike i ke Alii, a o ke kauka hoi ka mea i lawe aku e hoikeike Ua manao paha kela aliikoa he holoholona hae a ahiu, eia ka auanei ua like ka oluolu a me ke waipahe me ko ka hipa. Oia nae paha hoi, i ka pehu ana ae o ke poo o ua aliikoa la i keia mau la iho nei, ua olelo pai ae oia nona iho i kekahi poe o kakou nei he pu nui ka oia i keia Aupuni, a ua nui hoi kona makee i ko ke Alii ola. Hikiwawe loa nae hoi kona makee koke, oiai, he malihini haalele loa no oia. No keia wahi hana mahaoi nae paha hoi ka mea i lono lalau ia ae ai ia la ua manaoia e ahai malu aku i ke Alii i kahi la ae, ke neoneo hoi ke kulanakauhale nei i ka pau o ka lehulehu i ka nana heihei mawaho o Kapiolani Paka. Ua oiaio ole no nae hoi ia lono. He keu no hoi a