Ka Makaainana, Volume III, Number 15, 17 June 1895 — Page 5
HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IUNE 17, 1895. 5
ka hilahila ole loa o keia mau oopu nakea.
Ia Kakina no ka hoi a hoi mai nei, a no ke oolea loa paha hoi kahi o kela peku hoki ia mai nei ona, ua maui ae ka wawae nana oia i peku mai a hiki wale mai la no i ka wa i pau ai o ke peku ana, no ka mea, ua huli ke alo iluna a ua pau hoi ke aho. Ua loaa aku la paha hoi i ka ehu o ka pule a kela kahuna ma ke kii Lua o Pele e hoikeikeia la ma Bosetona. Ea, ua eleu no ka hoi.
Na ka Ilamuku no ka hoi ka olelo mai i ko makou puuku, i ke ahiahi o Feberuari 28 ona i hemo mai ai mai Kawa, ina i aeia oia e hana i kona manao, ina la aohe e kala i pau mua ai na nupepa o ka aoao lahui i ke kinai a panikuia, aka, no ko lakou ano Maleka ana, he poe hoi i makee i ke kuokoa a i ake ole hoi e kinaiia ka papapai, nolaila, ko ole ai kona iini. I ka ninauia ana aku nae hoi ina paha he kanaka Maleka oia, ua wikiwiki koke kona alelo e pelu ae a olelo ae la,----"aole, o ko'u mau makua nae."
Ua olelo mua ae nae hoi oia i ko makou puuku aole a no ka hapa ana o ko ko makou puuku koko ka mea i oi ae ai o kona aloha ia Hawaii nei mamua ae o kona (Hikikoki), no ka mea, ua hanauia oia maanei, a no onei no hoi kana mau keiki a me na moopuna. Ina he aloha io kona ia Hawaii nei, hoolohe la hoi i na olelo a na makua, aolo la hoi e hanaino wale mai i ka aina a me ka lahui ona a me lakou i ola ai a i pomaikai ai ma ka hanau ulia ia ana i poe mamo no Hawaii nei. He aloha paha kona no ke dala, a aole hoi no ka mau o ka aina a me ka mau o ka noho'na laulea maikai e like la me ia i loaa mai ai i kona poe makua mamua aku ona.
Lealea no hoi ka akaaka ana iho a haaloulou i ka hua mua loa a ke Komi sina Paahana, o lakou o Limaikaika, Kewelena, Emaluka, Vivasa a me Timi Mare. Ua waiho ae lakou he hoike imua o ka Ahaolelo e hoakaka pakahi ana kela a me keia o lakou i kona manao ponoi iho no na paahana a no na hana mahiai e holomua ai o ka aina. O kahi mea lea loa, aohe i lokahi kahi a me kahi, e hoike mai ana no hoi aole lakou i hui, kuka, a noonoo like no keia hoike.
Ua kamailio nui lakou no ka mahi kope a me na mea ulu e ae, e laa ke kapiki, a pela aku. Ina ka e hololea ka ulu ana o ke kapiki maanei, nui no ka waiwai e loaa mai ana ke puka aku i Keomolowa. A no ke kope hoi, maikai no ka hoakaka loaa ma na huahelu, koe nae hoi ka hoike nui mai i na mea e nui mai ai o ia loaa, me ka nana ole ae hoi i ka ponalo a me ka eleao e holapu mai la i na kumu kope o na Kona o Hawaii.
No na paahana hoi, o na Pake ka iini loa a kahi, o na Pukiki hoi ka kahi, a he 4,800 ohana Amerika a Europa paha ka kahi, a pela aku, o na haole Amerika a Eu ropa hoi ka oi loa aku o ka hooikaika loa a kahi. Ina ka lakou e hiki nui mai ana, ua like ia me 200,000 poe hou iwaena o ka lahui e imi ai i ola a i pono no lakou. Ua koe no ko lakou hoike ae pehea la ia poe e puni mai ai ia lakou, aia paha a haawi wale ia aku i mau apana aina no kela a me keia ohana o lakou. O kahi kahua aina no ka iini nui o na haole i keia wa. Pehea la ka manao o na hoa ili ulaula no keia hoike, oiai, aohe i unuhiia, aka, o ko makou manao nae hoi, ua poho wale ke dala no ke pai ana i nei hoike ano a waiwai ole loa. Hookahi no wahi kupono, o ke ahi, a i ole ia, o ke ahua opala.
Ina o keia ae la ke ano o ka hua mua, heaha aku ana la auanei hoi ka hua hou aku e lilo ai i mea hoomakeaka hou no kakou. Malia aia a loheia ua lilo a ua hookohuia aku nei o Limaikaika i Kuhina ma Iapana. Me he la pela io paha ka mea oiaio. Eia nae, o kahi welo no nei nana i pahenehene i kona Haku Alii i make, ka Moi Kalakaua, ka mea nana ua wahi ole loa la i hoohanohano ae. Aia keia manao pahenehene ona maloko o kekahi nupepa oili malama o Kaleponi no Iune nei. Hilahila ole no hoi nei lapuwale, aka, o ko lakou ano no ia i ikeia, he aihemu a he makilo, a aohe ike ia mea he hilahila. O hilahila hoi a malama mai i ka wahine Hawaii nona ka waiu ana i omo ai a ola a nui.
Manao no hoi makou e kipakuia mai ana no no oia mai Iapana, no ka mea, aohe ona hoihoi a makemake iki i na lahui Asia. A me he la, pela ana no paha hoi me Wili Kakela, ke holo aku oia no Wasinetona i nei mua aku. Na ka Wili mau olelo maanei ka mea nana oia e kipaku mai, no ka mea, e like no me ka wahanui a wahakou o kona mua ma ka oihana, pela no oia maanei. Ma kekahi halawai makaainana a na welo a me na unu i kela wa mahope iho o ke noi ana a Kuhina Wilisi "e ku a hele," a e hoihoi hou ae i ka Moi, ua haiolelo hoino loa oia ia Peresidena Kalivilana a me kona Kuhina Nui i make mai nei. Na ka lakou mau olelo a me ka lakou mau hana no ka hoi lakou e luku iho a pau nui no i ka make.
He kanaka ino a lapuwale o J. W. Kalua mamua i na welo mikanele, aka, he kanaka maikai loa oia i nei wa, no ka mea, ua kipa a he hoa-ai pu oia no Alapalaki Kauka i nei wa. No kona maikai paha hoi i nei wa i kipa ai o Adimerala Biadeli ma kona hale ma Wailuku, mamuli paha hoi o kekahi palapala hookipa mai ia Wile Kamika a mai ia Alapalpki aku paha. Akaka no hoi na kokoia ana o ka manawa e nee nei, a heaha ana la hoi ka hopena aku o mua.
Hopuia ko Makou Komodoa.
Auwina la Poakahi i hala i hopuia ai ko makou Komodoa no ke apuka i ka waiwai o hai, ma ka hoohiki ana a Z. Kakina o Hanalei, Kauai He hana keia i ulu mai no kekahi hana paipalapala a ua hoounaia mai ke dala, he $5.50, ma ke kikoo leta a ua kikooia. Poakolu i ku ai imua o ka Aha Apana a waihoia no ka Poalima, a ia la mai i noho io ia ai e hoolohe. Pau ka hihia ma ko ke Aupuni aoao, ua pale aku kona loio, J. K. Kaulia, maluna o kekahi kumu ma ke kanawai. Ua waihoia mai ka olelo hooholo no kakahiaka Poaono ae, aka, ua hoopanee hou ia mai ia kakahiaka a no nei kakahiaka i puka mai ai ka olelo hooholo a ka Aha e hookuu ana i ko makou Komodoa.
Mau Hunahuna Pili Nupepa.
  Mamuli o na hana poholalo a ka mea i kuleana, ua pio ka nupepa Kuokoa namu i kakahiaka Poaono nei, a pau no hoi ka oili kakahiaka ana. E   oili ana oia i keia auwina la malalo o ka inoa Buletina Ahiahi, oiai, ua hui ae nei ia mau pepa a elua malalo o ka noho lunahooponopono ana a D. Logana, a o B. L. Fine ka luna nui. Mamuli o ia ua pau mai la o E. Nore a me kahi poe paahana e ae.   
                   No kela hamu a amioia ana aku la o ke Kuokoa namu e ka Buletina Ahiahi, e hoopuka hou ia ae ana no i nupepa namu hou i keia auwina la, malalo no paha o ia   inoa i kinaiia iho la, a i ole ia, i kekahi paha o na ano like ole o ka unuhiia ana o ko makou nei inoa. Aia no a puka ae alaila, maopopo. E kaa aku ana ia malalo o ka noho lunahooponopono ana a G. C. Keniona, me ko E. Nore komo a hui pu aku. Aole e puka ana i keia la, aia a nei pule ae paha.  
Ua hookahakaha paikau waapa ae na poe o luna o na mokukaua Amerina elua i kakahiaka Poalima nei.
KULANA WAIHONA.
O ka Ahahui Kokua Manawalea Lahui.
Mamuli o ka loaa ana mai nei o ke kope no ke kulana o ka waihona no elua pule e pau ana i ka Poaono nei, ke hoopuka aku nei makou i keia malalo iho o ia
Ka Hoike Eono o na Loaa:
  LULU   KUIKAWA 
 A. Makana ......$3 00 
 Mai Kona mai ..... 7 00 
 Huina loaa ....$10 00 
                 Nolaila, pau ae la hoi keia ae la, eia makou ke hoopuka aku nei i keia malalo iho o ia  
Ka Hoike Umi o na Lilo:
  Ohana o Makakoa ..... 1 00 
 "   Kahaiao .....2 00 
 " D K Koa....1 00 
 " Kanaana.... 1 25 
 " L Kameakane. 1 25 
 " R Palau.... 1 50 
 " Manuel Kuhio. 1 00 
 " D Keaunui .... 1 00 
 " J K Kamali .... 1 00 
 " Kaanaana .... 1 00 
 " Keawekalohe . 1 50 
 " Nahinalau.... 1 00 
 " Inoaole ....... 1 00 
 " Pihana....... 1 50 
 " Enoka ....... 1 00 
 " H P Kaohi... 1 00 
 " Kamaka..... 1 00 
 " H Kalei ...... 1 00 
 " Aberahama ... 1 00 
 " Kaolowi..... 1 00 
 " Geo. Makalena. 1 00 
 " Kaaihue.... 1 00 
 " Kamai .....2 00 
 " S Kalalau .... 1 50 
 " Elia ......... 1 50 
 " D Damiana .... 1 50 
 " Kaneuu..... 1 00 
 " Keamopohaku. 1 50 
 " Kauai.... 1 00 
 " John Mahuka. 1 50 
 " Waianae ..... 1 25 
 " John Piko.... 1 50 
 " G H Pahia.... 1 50 
 " Kakaio...... 1 50 
 " Paterika Lene . 1 50 
 " J Kaae ...... 1 50 
 " Keoni Waipio 1 00 
 " Wm Kekoa.... 1 00 
 " Alika Kamika .... 2 00 
 " Holo......... 1 00 
 " Kamaki Pule.... 1 00 
 " Hanupau ..... 1 00 
 " Kilohana ..... 1 00 
 " Toma Pedro.... 1 50 
 " Kema Kekipi . 1 00 
 " Kaaikike ..... 1 00 
 " J W Bipikane 1 00 
 " Keoni Pio.... 1 00 
 " W M Moepali...1 50 
 " J K Beni..... 1 00 
 " Kahananui .... 1 25 
 " Keliikuewa.... 1 00 
 " S Kaili.... 1 00 
 " Jas. Kanoho ... 1 00 
 Huina...... $68 00 
 Huina lilo no na ohana     elua pnle a Iune 15   $136 00  
KELA A ME KEIA LILO.
  Lilo no ka Poi, et   c....22 95 
 Ukuia no na hoolaha (2) 6 00 
 Huina lilo no elua pule a hiki i Iune 15....$164 95  
  Eia ke koe nei ma ka   waihona     a Iune 15, he $421 15.   
                   Ua hewa makou ma ka hoike ana aku ma ka aoao mua o ka helu 13 o ka la   3 nei i ka "huina     lilo a Mei 25," aka, "a Mei 31"     ka polalei ma ia wahi.  
Ma ka la 22 iho e hoomaka ai na hana hoike o ke Kula Kamehameha.