Ka Makaainana, Volume III, Number 16, 24 June 1895 — Page 5
HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IUNE 24, 1895. 5
hou o Hawaii nei iwaho o Punahou, o ka lono ekaeka ia e wawalo nei i neia mau la. Aole hoi keia hana i na poe e ae ma ia kihapai, aka, aia ka i ke poo loa o na poe hana a me kekahi iho o na hipa opio. Ea, pili pono loa no nae hoi na oelo a ua poo la iaia ponoi no, i kona olelo ana mamua aku nei i ka lapuwale, ekaeka a pelapela o na poe me ke koko Hawaii, oiai, he poe puni haumia loa no ka. A hou okoa iho la nae hoi ka ihu iloko o ka ekaeka ana i kuehu ae ai. Eia ia hana i keia wa iloko o na lima o ha loio, me ka hoao ikaika loa o na mikanele e kinai a e huna loa i keia hewa o ia hanaiahuhu auamo pu a lakou, aohe aohe hoi ka nalo aku.
-
Mamuli o ka hoomaopopo aku, me he la mai nei aku no na lono la no ka holo mai o kekahi poe e kaua a e hookahuli i keia Aupuni e puka nei ma na nupepa o Kaleponi. O ka lono hope loa, mai Kile mai ka ia poe, he 400 ko lakou nui, e holo mai ai e hoouka kaua kipi ma na moku. Palena ole no hoi na hana hoopunipuni, a no ke ake no hoi paha kahi o kahi poe e mau ma na oihana loaa luhi nui ole.
-
Heaha ana la ka Olelo Hooholo
a ka Moolelo o nei Mua Aku?
Aia he papa haawina hoohalike no ka hoohaka pono aku iloko o ke au kahiko ua lehulehu na kahulihia ana o kanaka a me na aupuni, ma ka hookolo ana aku, ma na hana i hooholoia no ke kakoo ana ae ia lakou iho iloko o ka mana, a o ia ke kumu i hoea ae ai o keia olelo ana, -"O ka mea a ke Akua e manao ana e hoopoino, e hoopupule mua ia aku no oia."
Lehulehu loa na kumu hoohalike no keia iloko o keia au hou mai nei i hiki ke laweia mai. Ua lawa nae hoi me elua. O ka pupule ana o na Pelekane ma ke puhi ahi ana ia Ioana o Araka, i mea hoi e hoomauia ai o ko lakou kulana ma Farani, o ia nae ka mea i haule loa ai no ka wa mau loa i ko na Pelekane noho aku ma ia aina. O ka pepehiia ana o Kale ka Mua ka mea nana i kukuni paa aku i ka make loa o ke Aupuni Makaainana i manaoia ai e kukulu ae; o ia ka mea nana i hoolilo aku i na manao ano aloha o Europa mai ka Repubalika i hanau hou ae, a hooliloia hoi ka Hoihoi Hou ia ae o ke Aupuni Moi i ninau wale no no ka manawa.
Ano, heaha ana la ka mea a ko Hawaii nei mea hoike moolelo e olelo ae ai no ka moolelo e hanaia nei i keia wa? O kana olelo hooholo anei o ka hanaia ana o kekahi hoohiki i ike ole ia mamua i kumu no ka pono koho balota, ka lawelawe a malama inoino ia o na poe pio kalaiaina, ka hoopaahaoia ana o ka Moi, he mau hana ia na kekahi mea kalaiaina naauao a kuhohonu, ka mea i hookumu aku ai i na kahua no kekahi Repubalika e mau loa aku ana ka manaoia iloko o na puuwai o kekani lahui i kala a hookuuia, a i ole ia, he hana paha ia na ka pupule, i hiki loa hoi ke heluheluia aku ka hoomaka ana o ka hopena? Ua hiki loa no hoi ia makou ke kakali no ka haina. -[Mai ka Honolulu Dioeesan Magazine, ka nupepa oili hapaha a ka Haku Bihopa o Honolulu.]
-
Hopuia no ke Apuka.
Mahope iho o ke ku ana mai o ka Ausetaralia i ka Poalua iho la, ua hoopukaia ae la he palapala hopu no Hanale Ionesona (Henry Johnson), malama buke o ka Hoku a ona waiwai hoi o ka halekuai ko-omoomo e ku nei ma ke alanui Hotele, no ke apuka. Na kekahi o na makai i holo mai nei ma ka Ausetaralia i lawe mai i na palapala e pili ana i kona hihia i hopuia iho la. A i keia ahiahi e kau aku ai oia ma ia moku no Kapalakiko e hookolokoloia ai.
-
Huli Hoi ka Piladelepia.
Awakea o ka Poakahi i hala, i huli hoi aku ai ka moku lawehae Piladelepia no Mea Ailana, me Adimerala Bladeli. I ke kaalo ana ae mamua pono iho o ka Beninetona, ua haawi ae la na kukai aloha ana mawaena o laua a niau loa aku la ia no ka nuku o Mamala, me ka ukaliia e Eleu me ka bana Aupuni a me kekahi poe e ae. Mauka nei o ka uwapo i ku aku ai na wahine haole me ka haawi ana i ka lakou mau kiani hainaka ana i ka lakou mau ipo no ka wa hope loa.
-
Kekahi o na Pio Kalaiaina.
Ma ke Kinau mai o ke aumoe Poalima nei i hoihoiia mai ai o Keo Kalaka, kekahi o na pio kalaiana, mai Hilo mai, a eia ke noho nei ma Kawa. Lohe mai makou nui kona mahalo i kona malama maikai ia ma Hilo a hiki wale mai la no ianei, mai kela laweia ana ona i ka po mai Kahalii. Aohe i maopopo na kumu o kona hoihoiia ana mai nei. Ua aeia kana wahine e hui me ia i ka Poaono nei i kai o Kalakaua Hale, me ke kiai ole ia a hoolohe ole ia hoi o ka laua mau olelo.
-
Aumoe o ka po nei i ku mai ai ka Warimu mai na Panalaau Hema mai, a ua holo loa aku ia no ka Akau i keia kakahiaka.
Hala ma Kela Ao.
Ma Kamanuwai, Honolulu, i ka auwina la Poaha nei mahope iho o ke kaa ma'i la garipa ana no kekahi mau la, ua make iho la o Iakoba Kamakaouli i ka 25 a keu aku o kona mau makahiki o ke ola ana. No umi makahiki a oi o kona noho lawelawe ana ma kela oihana he paipalapala, a oia no hoi kekahi o na limahana o ke Kuokoa a hala wale aku la. I ka wa i loaa aku ai ka lono i kona mau hoa paahana no kona hele ana, ua lawe koke ae lakou i na lilo a pau o kona hoolewa mai kona ohana ae. Hora 2 o ka auwina la Poalima nei i maneleia aku ai oia no ka ilina kupapau o Maemae, a waiho puanuanu aku la i ke ala polikua a Kane. Aloha wale oia.
Wanaao Poalima nei i make ai o Misasa Auwana Souza, wahine a Pita Souza, ma ko laua wahi noho mauka o Pauoa. Ia auwina la no i nalo ai ma ka ilina o Koula, malalo o na lawelawe haipule ana a kekahi kahunapule o ka hoomana Katolika Roma, oiai, he hoahanau oia no ia hoomana. Ua 40 a keu aku kona mau makahiki.
Ua hala i ke ala hoi ole mai ma Olowalu, Maui, o Misasa Kelupaina Anaru ma ka la 17 o Iune nei.
-
Puali Puhiohe Lahui.
Mahope iho o ke awakea o ka Poalima nei i ku mai ai ka Auseteralia mai ka Ipuka Gula mai Maluna mai ona i huli hoi mai ai he elua o na keiki o ka Puali Puhiohe Lahui no ko laua mau pilikia kino iho. I ka wa a ka moku i haalele aku ai ia Kapalakiko, e makaukau ana ka puali puhiohe e holo no Los Angeles malalo o kekahi poloai i loaa mai ia lakou. Aia no ke holomua la ka lakou apana hana ma na wahi a pau a lakou e hele ai, a na piha ohohia no hoi na haole i ka lakou mau leo himeni. A ke loaa ole he mau kuia, alaila, ma ka Monowai e ku mai ana ma ka la 4 aenei o Iulai e huli hoi mai ai lakou a pau. Ua loheia mai no hoi ua hoopau aku lakou i ko lakou kumu puhiohe, no kekahi wahi kuee mawaena o lakou, a o Mekia Kealakai ka ko lakou alakai i nei wa.
-
Malamaia na Hana Hoike Kula.
Ua malama io ia ae no ma ke kahua o ke kula kaikamahine Kamehameha na hana hoike hope o ia kula i ka po Poaono nei, imua o kekahi anaina nui o na poe makaikai. He uuku haalele loa ka rumi i malamaia ai na hana hoike, a hiki ole ke moni aku i ka nui o na poe ake e ike i na hana. O na hana hoike a na haumana, he nani maoli no. O na himeni, ua meleia mai me ka maemae; o na haiolelo he moakaka maoli ka leo ke hoopuka mai, pela no hoi me ka hookani piano ona. O ka mea oi loa aku no nae paha hoi o ke ohohiaia e ke anaina, oia no na hana a na poe kuene me ko lakou mau kahiko o ia oihana. Ua mahalo nui ia keia mahele o ka hana. O kekahi hoi, oia na wahine virigine he umi me ko lakou mau lole pualualu, e mele ana i na himeni e hana ana i na hana hoopahao, hao, e hoomalamalama ana i ko lakou kahua e noho ana me na waihooluu like ole o ke ahi, e laa ka ulaula, polu a me ke keokeo no hoi. Me he mea la aia lakou iloko o Kilauea kahi i noho ai i kela manawa. Ua hoopioia na ipukukui uwila na lakou e hoomalamalama ana i ka rumi kula. He himeni pualu mai na haumana o ke kulu ka panina hope o na hana a hookuuia ke anaina e hoi.
-
Hoike Kula o Maunaolu.
Ua malamaia na hana hoike o ke kula hanai kaikamahine o Maunaolu i ka Poakolu iho la, la 19 nei, maloko no o ka halekula He mau himeni a me kekahi mau lealea e iho ko ka po i malamaia ai me ka maikai. Ua mahalo nui ia ka lakou mau hana hoike. Maikai no kela hau hau-oli ka naau, momoni ka haae o ka ha'i Bulldog. Ono ino.
-
I keia pule ae e hoomaka ai ka hoike o na Kula Aupuni.
He paina awakea ko ka Hotele Hawaii i ka po Poaono nei, a na ka bana Aupuni i haawi ae na leo mele hoonanea.
Eia ka Hui Kaa Alahao Hawaii ke hana a hookiekie hou nei i ke alahao ma alanui Nuuanu a ku like me ka iliwai o ia alanui.
Ua puka ae ka nupepa oili hapaha a ka Haku Bihopa o Honolulu me na manao nioi wela. Pela no hoi me ka nupepa pa oili malama - Ka Hawaiiana.
Ia Iosepa Kuke, kela kahunapule pule haiolelo kaahele, i lele mai ai mai ka Auseteralia a hui a lulu lima pu me Alapaki Kauka, ua hooho ae la ka oia, "E ola loihi ka Repubalika." Ke ino!
O keia ka la hoomanao o ka hanau ana o Ioane Bapetizo, a he la hoano hoi ia ma na Ekalesia Enelani a me Roma, a e hoomanaoia ana no hoi me ka haipule ma na luakini o ia mau hoomana maanei. Pela ana no hoi i ka Poaono iho, ko Sana Petero la hoano.
Ua loheia e hoea mai ana he komisina hui mai na Aupuni mai o Beritania Nui a me Amerika Huipuia i o kakou nei ma keia mua koko iho. O ka hana ka a ia komisina e hiki mai ai, o ia no ka noii a nieniele pono ana i na mea i hanaia iho nei maanei a me ko kumu o ke kukuluia ana ae o ka aha-koa.