Ka Makaainana, Volume IV, Number 1, 1 July 1895 — Page 1

Page PDF (828.77 KB)

Ka Makaainana.
BUKE IV—Ano Hou. Honolulu, Oahu, Iulai 1, 1895. HELU 1

KAU AHAOLELO MUA.
Na Halawai Malu a me ka Ahakuka Malu.

                     I keia pule iho la o ka noho ana o ka Ahaolelo, aohe mau mea ano nui i hanaia ae mawaho o na hana maa mau i na Ahaolelo a pau, o ia no hoi ka noonoo ana no na bila kanawai i waihoia aku imua o na Hale a elua.
                     O kahi hana ano nui paha a na Hale a elua i hana ai i nei pule iho la, o ia no ka hoolawa pono ia ae o ka Ahakuka Malu ma ko ka Peresidena wae ana ae i kana hapa kolu o loko o ia aha. Eia iho na lala a ka Peresidena. J. Emaluka, Hanale Kamika, Kale M. Kuke, J. P. Menedosa a me Timoteo B Mare. Kohoia'e ka Aha Senate: C. Bolote, Wiliama C. Waila, Pi Ki Keoni, Kikila Balaunu a me J. A. Kenede. Kohoia e ka Hale o na Lunamakaainana: Maka P Lopikana, Keoni Ina, D. Lima Naone, Alekanedero G, M. Lopikana a me Keoki W. Kamika. Auwina la o ka Poalima nei i koho hou ae ai ka Hale ia Maka Lopikana, Keoni Ina, a me Keoki Kamika, mamuli o ko lakou waiho ana aku i ko lakou mau kulana oihana pakahi malalo o ke Aupuni, no ka mea, ma ko lakou kumukanawai, aole e hiki i kahi ke lilo i lala no ia Aha ina he oihana kana e paa ana. Na lakou no i hana iho ka lakou, a na lakou no hoi i hoao mua ae e kapae a e hehiku iho. Ua oehaa no hoi la!

Mau Hunahuna Nema a Hoinau.

                     He kohu aha la na kii o na loea kalaiaina (solona) e hoopuka mau nei ma ka nupepa Pi Ki Adavataisa. Aohe mea a ku iki o kahi poe, a e ole na inoa malalo ae, akaka ai.
                     Iloko hoi o ke ku o ka liki o kahi kakauolelo peke o ka Hale i kana apana hana hou i hapuku ae ai mawaho o kana hana i kohoia ai, ua ikeia no aohe no ka hoi oia no laila, no ka mea, aohe no i lawa ma ia hana. E aho no ka hoi na holona.
                     Manao paha o Koeleele ua pakele oia mai ko makou nema aku. Ina o kona manao ia, aohe kuhihewa aku a koe mai. Nona no la hoi ke Koeleele a ka hee i Halualani iho ai a uli pu ke kai i kana inika hapala a hoohaukae.
                     Aohe nee aku a koe mai o na Hale a elua i na poe makaikai, he hiona ike mau ia no hoi no na kau mamua aku nei. I aha no la hoi lakou nei ma ae? No ka hoihoi ole ia no hoi paha, a ike nui iho la i ka lakou hana.
                     Ua hoikeia ae maloko o ka Bila Aina he "hooakaaka laula" no kekahi mau pauku. Heaha la ka mea i manaoia, he "hoakaka laula" paha, a i ole ia he "hooakaaka laula," oia hoi, he mea no ka lehulehu e akaaka laula ai. No ka unuhi ana paha keia hewa. O ka makou ia e hoomaopopo nei no ka inoino o ka unuhiia ana o kekahi mau bila kanawai. No ka haawiia no paha hoi kahi i kahi mea a mau mea paha i makaukau ole ma ia hana. E hewa ae ka ka maheleolelo, a i ole ia, o ko makou puuku mai no hoi.

-
Hoike Hapaha Kula Sabati

                     Hora 10 A.M. o nehinei, hoomaka na hana hoike hapaha o na kula Sabati o Kaumakapili me na papa kula o na pokii, na makuahine, na pokii o ke kula hoomaamaa o Kamehameha, a me ke kula o Kapalama. Oiai aole i hiki ae ke kula o Kapuukolo, ua kapiliia ae la ma ia wahi he poe wae o ka ohiia ana iho no ia he mau minute wale no mamua iho o ka hora 10, oia na keiki o ke kula Kamehameha, Komo mai o Waikahalulu me kona ano mau, pela mai no hoi o Maemae. Pau ia, he mau haumana wae mai ka luna i Piiholo, i ka wai hui o Kalena a o nei mai. E ole nae ia papa kula Sabati o ka ohiia ana ae, hoihoi iki ke anaina, oiai, ua makahiahmoe i na papa kula mua. O Holokahana no hoi i kona kulana mau. Ia Pauoa hoi, lohea ka leo o na bipi loso here ma te tara, na alakai puhiohe, a pela aku. I ka Puali o ke Aloha na hana hoike hope, a i keia papa kula no hoi ka helu ekahi, a helu elua hoi o Pauoa. Mahope iho o ka pau ana o na hana hoike, he mau paipai mai ia Wili Laiki a me S.K. Kane, he lulu dala no ka waihona o ke kula Sabati a na loaa he $8.30. O ka huina o na haumana i hiki ae ma keia hoike, he 273.

-

                     Hookahi haole kinaiahi i eha ma ke poo i kela pauahi o ka Poakahi i hala maluna o Kawaiahao, mamuli o ka haule ana iho o kekahi apana pili pohaku a pa ko poo me ka moku pu. Na Kauka Hebeta oia i hooponopono ae.

KE EMI LOA AKU LA
-
Ka Waihona o ka Ahahui Kokua

Manawalea Lahui.

                     Mamuli o ka loaa ana mai o ka hoike a ke kakauolelo no ke kulana o ka waihona o ka ahahui, nolaila, eia malalo iho ka

Hoike Umikumamakahi o na Lilo:

" Makakoa..........................1 00
" Kahaiao............................2 00
" D K Koa...........................1 00
" Kanaana ..........................1 25
" L Kameakane...................1 25
" R Palau.............................1 50
" Manuel Kuhio...................1 00
" D Keaunui.........................1 00
" J K Kamali........................1 00
" Kaanaana..........................1 00
" Keawekalohe....................1 50
" Nahinalau..........................1 00
" Inoaole .............................1 00
" Pihana................................1 50
" Enoka................................ 1 00
" H P Kaohi..........................1 00
" Kamaka..............................1 00
" H Kalei...............................1 00
" Aberahama .........................1 00
" Kaolowi...............................1 00
" Geo. Makalena....................1 00
" Kaaihue...............................1 00
" Kamai..................................1 00
" S Kalalau............................1 50
" Elia......................................1 50
" D Damiana..........................1 50
" Kaneuu................................1 00
" Keamopohaku.....................1 25
" Kauai...................................1 00
" John Mahuka......................1 50
" Waianae ............................1 25
" John Piko............................ 2 00
" G H Pahia............................1 50
" Kakaio ................................1 50
" Paterika Lene ......................1 50
" J Kaae .................................1 50
" Keoni Waipio .....................1 00
" Wm Kekoa...........................1 00
" Alika Kamika ......................2 00
" Holo.....................................1 00
" Kamaki Pule ....................... 1 00
" Hanupau................................1 00
" Kilohana ...............................1 00
" Toma Pedro...........................1 00
" Kema Kekipi ........................1 00
" Kaaikike ................................1 00
" J W Bipikane..........................1 00
" Keoni Pio................................1 00
" W M Moepali..........................1 50
" J K Beni .................................1 00
" Kahananui...............................1 00
" Keliikuewa..............................1 00
" S Kaili ....................................1 00
" Jas. Kanoho.............................1 00
Huina.........................................$65 50
Huina lilo no na ohana elua pule a Iune 29 $131 00

KELA A M KEIA LILO.

Lilo no ka Poi, elua pule. 15 00
Huina lilo no elua pule a hiki i Iune 29. $146 00
                     Eia ke koe nei ma ka waihona a Iune 29 he $277.65.
                     Nui loa ka mahalo o na wahine o malamaia nei makai o Kakaako i ka maona mau o na opu o lakou a me na keiki. Aole no hoi o ia wale, ua oluolu a maemae no ka noho ana. O ko lakou hewa wale no o ka hanai i na makamaka e kipa aku ana. He hana pono ole ia, a hilahila ole no hoi ia poe hoopili wale aku no. O ke kipaku mai no ka pono loa.
                     He 11 wahine a na pio e malamaia nei makai o Kakaako, he huina nui o 25 ke huiia me na keiki. Nolaila, e ikeia o keia ae la ka nui o na waha a ka ahahui e hanai nei mawaho ae o na haawina dala mau no na wahi pono e ae.

-
Hiu a Wela o Ikeoleia.

                     Ke popopo loa aku nei o Kamehameha i keia wa, no ka mea, i ka Poaono nei i haule hou ai oia ia Ikeoleia, a pela mau aku ana no paha a hiki i ka pau ana o keia kau. Ua eo ia Ikeoleia ka paani o ka Poaono nei me 12 ai-puni kue ia 8 wale no o Kamehameha. Eia iho na holo a laua ma kela a me keia komo ana:
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Kameh 3 0 2 1 0 0 1 1 0 – 8
Ikeoleia 1 4 1 1 1 3 0 1 0 – 12
                     Ma ka la 4 iho e paani ai o Ikeoleia me ka Hoku, a i ka Poaono aku ka Hoku me Kamehameha.

-
Pakele mai Poino ke Ola.

                     Poalua iho la i halawai ai o Samu Wude, kekahi o na keiki a Mele Kilimana o Puuhue, Kohala, me kekahi ulia iaia e paani pu ana me kekahi o na keiki a Vida, kahi hoi ona e noho nei mawaho o Pawaa. Ia laua e wahapaa ana, na paleia mai la kekahi puka a ku kekahi mahamaha ona i kekahi lou keleawe kahiko i haki, a o kona wa no ia i waiho a-make aku ai. Ua lalau koke kona noonoo a me ka hana nui ke kauka i noke iho ai me ka hopohopoia no nae o kona ola. E aho hoi i nei wa, ua ano ao kanaka mai a ua loaa no hoi ka oluolu. Mai ia wahi aku oia i hoihoiia ai i ka Poaha iho la a waho aku i kahi o Samuela Paka, a ke pii mau nei kona oluolu.

-

                     E hookahakaha paikau nui ae ana na koa Repubalika i kakahiaka Poaha iho.
                     Eia iho ka inoa o ka halekuai hou a Manuela Siliva e noho luna nui nei, o "Ke Ola o Hawaii." Ilaila io no paha hoi e loaa ai ke ola, ke kipa ae, oiai, aohe no ia e hewa.
                     He palapala ka i loaa mai ia makou mai kekahi makamaka mai, e hoike mai ana i na hana hilahila ole a kekahi kaikuaana i ke kii no i ka wahine a kona kaikaina. A no keia wahine no hoi kekahi i puni wale aku no i na hana hoowalewale a ka hoahanau o kana kane. Aia makai o Huehue keia mau mea e noho nei, alanui Moiwahine.