Ka Makaainana, Volume IV, Number 1, 1 July 1895 — Page 6
6 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IULAI 1, 1895.
LAUOMIDIHAE
-KA-
UI I MOHAIIA I KE KOKO
-KA-
NANI I ALANA IA I KA OI
O KA PAHIKAUA.
-
Ka Mea Huna Iloko o ke Kiaha
Waina,
Ka Mea Pohihihi i ka Maka o
ke Kuikele.
-A O KE-
KEIKI NUMAREDINA
KE
Komo Lima Maka Popoki.
-
MOKUNA XVII.
Ke alahele no ke Kihapai pua o Numere - Ke aloha welawela, aole i nalohia aku.- Owai ke kupua, o oe? - Hehihehi kulana i ka nani o ke Ao Olino - Huhuhui na opua i Awalau.
-
Iloko no hoi o ia manawa i papalua hou iho ai ua kaikahine la i na muki papalina ana maluna o kana ipo a lilo ae la he io a he io, he iwi hoi a he iwi. Pau ae la ka mana o ka makua nana oia i luhi, a ke noho la oia iluna o kona nohoalii me ka manao kaumaha no ke aloha i ka mea a kona mau lima ponoi i luhi ai, aka, heaha la ia mau mea i keia kaikamahine, no ka mea, ua lilo kona puuwai a me kona kino holookoa ia Numaredinao Hurema, ka nani hookahi iwaena o na keikialii o ka honua.
Ia manawa i hele aku ai o Murisidera a me kona mau hoa e ae iho e ike ia laua, ua paa mare hanohano hoi o ka aina o ke Ao Olino iloko o ia mau la i kohu wale aku la, a i ka hope loa o ko lakou ike ana i noho iho ai lakou maluna o na noho i hoomakaukauia a ke nana mau la hoi ua mau opio la kekahi kekahi me ka piha hauoli, a e milikaa mau ana hoi o Lauomibihae i kana aloha o na la heu ole me ka lele mau ana aku e honihoni.
Aole hoi he hana ae a ua keiki la, o ka hoononoho wale no i Muliwaa a "Hilinai Puna kalele ia Kau." Pela ua Numaredina la iloko o ia manawa ana e noho ana me ka mea ana i mauna ai i kona kino a me kona kaikuahine.
Maanei kaua e ka mea heluhelu e waiho iho ai ia lakou e noho ana iloko o ka hauoli nui no ka hookoia ana o ka iini pau ole a ka makemake, a e nana ae kaua i ka aha hookolokolo a ke kupua iwaena o ke apo o ke kauoha no ka hooko ana i ka hoopai maluna o kona poe kanaka.
I ka manawa i hala aku ai o Lauomidihae a me kana ipo me kona mau hoahele no loko o kona halealii, ua noho iho la oia iluna o kona nohoalii me ka luliluli mau ana o kona poo, a i ka hope loa i ku ae ai oia iluna a ani a la i kona kookoo maluna o kona poo.
Me ka hakalia ole, ua hoea mai la imua o kona alo ke keikialii o ka po, ke kiai a luna nui hoi o na kiai a pau. Imua ponoi o Habakudera i kukuli iho ai ua luna nui la me kona mau maka nunui, a i ka wa i o aku ai o ke kupua i kona kookoo iluna ona, ua ku koke ae la oia iluna a hoopuka aku la i keia mau olelo.
"Heaha ka makemake o kuu haku i hooko aku ai kana kauwa nei."
"I hea oe i ka wa o ke kaua e hooiliia ana iluna o ua kuanalu?" wahi a ua kupua la i ninau aku ai.
Pane aku la ua luna nui la me na helehelena o ka wiwo ole, -
"I ka wa o ke kaua e hooiliia ana iluna o na kuanalu (nohopaipai) imua o ka enemi, aia au iwaena o ke kihapaipua o Numere, e hookikina ana i na kiai o ka puka hikina e hele no ka ipuka komohana iwaena o na lalani kuahiwi, e hooko ana hoi i ke kauoha a kuu haku."
"I ka wa a ka enemi e hele ana iwaena o na lalani kuahiwi a komo ma ka ipuka komohana, ihea oe?"
"E alakai ana au i na kamelo kuapuu, na liona, a me na elepani no kahi o ke kaua, e hooko ana hoi i ke kauoha a kuu haku."
Hoomaha iki iho la ua kupua la maanei me ka nana hoomau ana mai maluna o kona luna nui, alaila, ninau hou mai la oia:
"Ihea a ihea oe i ka wa a na kaa kupapau e halihaliia ana e na kanaka oiai ka lapalapa ahi e pii ana iwaena o ua ao?"
"E kuu haku, e hooko ana au i kau kauoha no hanohano o ka aina o ke Ao Olino' e kauoha ana hoi i na kiai e hele iwaena o ke ano a kauoha a mai laila aku no kahi a ka enemi e nee mai ana."
"Mo keaha i pepehi ole ia ai kela poe a kanu aku hoi iloko o ka luakupapau o ka hueloowa? no keaha ka mea i hoopakeleia ko lakou mau ola a hele hookano mai iluna o ka aina a kuu mau lima i luhi ai?"
"Aole au i ike i kela mea, e kuu haku, no ka mea, ia'u e hooko ana i kau kauoha e paio ana na kiai me ka enemi iloko o ia manawa a aia au ke hookonokono la i na kiai me na upa makani e hapai ae i na ale a kiekie, i popoiia iho kekahi waapa a nalowale e holo ae ana me kekahi kanaka eleele, ua like pu paha me kela kino pahaohao i hoike ai ma ka ulu kiawe, e noho ana iluna, a he elua mau ilio e noho ana mamua o ihu o ka waapa.
(Aole i pau)
WEHEWEHE NANE.
-
Huai ka Ike Kilokilo i ka Nane a
Moi Kauikeaouli.
1. Mai ka makahiki 1854 a hiki i keia wa, he 40 makahiki i auwana ai oe e Hawaii i ka waonahele o ka hoomanakii a haalele i ke Akua oiaio.
2. "Maalo ae la," oia hoi hala ka nani ou e Hawaii. "Ikapoka," hala ka nani o ka Iseraela. No ka mea, hala no ka Lani Kauikeaouli, ka mea nona ka leo e olelo ana, "O ke kanaka pono o ko'u kanaka ia."
3. "Ke pee ae la." Oia na hana pee a na haole. Mahope mai o Kauikeaouli, o Kamehameha IV. He mau hana pee ka i hanaia imua ona a hiki mai ia Kalakaua a make no o Kalakaua malalo o ia mau hana pee.
4. "Ikea ae la" Ia Liliuokalani iho nei, kolekole ae nei ua no'a nei a Vanekoua i olelo mai ai. "Ina iho ka haole, he mea hoomakaulii aina."
5. "Na uhu elua." Elua no alakai o ka hookahuli aupuni, o Kakela me Kakina. "Akahi ka ono o kuu puu, i ka uhu nui i maalo i kuu maka," nolaila, aia ke komo o kela i'a i ka upena a loaa ka uhu kai; na uhu kai kena, kai mai a kai mai.
6. Na enenue me na manini. O ka manini, o oe no ia e ka lahui Hawaii. Ina e kuu na poe lawaia i ka lakou upena a hei mai na ia, aohe laweia o ka manini, ma ka i'a nunui no ke lawe ae. Aole anei pela oe, e Hawaii, aole oe i heluia? Na enenue hoi, oia no ka enenue mai na aupuni nui a pau o ke ao nei, pela no hoi o Hawaii, nune ana kekahi me kekahi, e nahu aku ana a nahu mai.
7. Kahi i'a kokolopao pahaohao i oku ae iloko o ka moe. Aole anei o Samuela Paka ka mea hana pahaohao i holo i Amerika e imi i ka pono ou e Hawaii, a i ka hoi ana mai nei, heaha kana i hana ai, aole anei oia ponoi ka mea nana i kokolo malu aku a imua o ke alo o kuu lani Alii a oku aku i kekahi palapala e kakauinoa mai ka Moiwahine Liliuokalani i pau ka pilikia o ka lahui?
8. "Na waa lehulehu." O ka leo o ka lehulehu, oia ka leo o ke Akua, oiai, eia no ka lehulehu mahope o ke aloha alii.
9. "Waa pohaku eleku." Pololei no, Aupuni Kuikawa.
10. "Waa pohaku akoakoa." Pololei no, keia Aupuni e ku nei.
11. "Waa ohualiko. Oia no na ohua o Iesu Karisto, he mea liilii loa ko Kristo poe ohua i ko ke ao nei. A mahope mai o laila ke kanaka e oniu ana i ka palau me ka ihe. He hoike ana mai ia i ke ano o ka na'i aupuni, ka mea nana i komo i ke ehuehu o ka ino me ka eha ana o ka ili a kaulana ai ia olelo "E na'i wale no oukou i kuu pono i-imi ai a aole e pau."
Nolaila, o keia na haina a'u e hoike kanalua ole ae ai iwaena o ko ka honua me ke kaena ana ma ka inoa o na Lani Kiekie Loa, ka Mea nana e hoike mai nei ia'u i na hoike oiaio o ka nane a ka Lani Moi Kauikeaouli. Ua iho mai kuu Haku i ke ao nei, waiho aku oia he mau olelo nane imua o kana mau haumana aole nae ma ka mea i maa ole i ka maka o kanaka, e like me ka olelonane no ke kanaka lulu hua, a nui wale aku. He mau tausani olelo ka i waihoia mai i ka honua nei, aole nae he huaolelo i nele i kona ano, aka, na ke kanaka no i hana i na mea a pouli ai ka ike o ka uhane maikai a ke Akua i hookomo mai ai iloko o kela a me keia. Nolaila, ua ike e no ke Akua i na mea e hiki mai ana ke hala aku o Kauikeaouli.
Nolaila, e ike kakou ma keia nane, aole e haalele ke Akua i ka nohoalii o na Kamehameha e like me ka manaoio ka enemi e hana nei, e like no me ka poina ole o ke Akua i na manu liilii i kuaiia i na asario elua. "Aole anei e oi aku ke kanaka mamua o na manu liilii," wahi a kuu Haku Iesu Karisto.
E.M. KAIMANA.
Honomakau, Kohala Hawaii.
-
L.D. TIMMONS,
[TIMONA].
Aia ma kona halekuai, kekahi o na keena kokoke ma Ewa loa o kela hale loihi mauka ae o ke kahua kahiko o Kaukeano, ma Alanui Beritania, e loaa ai na
Paihi o na Kane,
Na Papale,
Na Aahu Kane.
a me kela a me keia mau pono i pili wale no i kane
Aohe e hewa ke kipa ae a e nana a makaikai.
iune 24 1ml*
-
HOOLAHA KUAHAUA.
Oiai, ua pau ae nei ke kanawai koa, ke kauohaia aku nei na wahine a pau e naue ae a e makaikai i ka halekuai hou ma alanui Moi, mawaena o na alanui Konia a me Maunakea, ma ka aoao mauka, a ilaila e ike iho ai oukou i na waihooluu like ole o na lole a pau, oia hoi, na Kalakoa, na Makalena, na a-pa keokeo Vitoria,na Halua, na Kukaenalo a me na Keokeo o na ano ano a pau e lawa ai ka makemake, a me na waiwai e ae he nui wale.
E naue ae, e kipa, a e ikemaka. E kuaiia no nei mau waiwai a pau ma ke dala kuike a no ke kumukuai haahaa loa.
Ma ka la 1 o Iulai ae e weheia ai.
Owau no me ka oiaio,
M.E. SILVA,
iun 24 Luna Nui.
-
G.E. SMITHIES,
[KEOKI KAMILA.]
Mea Hooponopono Hoike Helu, Mea Ohi a Koi A e, Mea Kakau Kope, a Mea Kalepa Aina.
KEENA: Helu 406, Alanui Papu, ma ka Hale Opunui.
Telepone Helu 184. mei 27-3ml