Ka Makaainana, Volume IV, Number 6, 5 August 1895 — Page 1
Ka Makaainana.
BUKE IV - Ano Hou. Honolulu, Oahu, Augate 5. 1895. HELU 6.
Aloha Aina ua Kaulana.
Kaulana mai nei o Kahala nui,
Kupaa mahope o ka aina,
Aina kaulana i ka haaheo,
One hanau ka Nai Aupuni,
Ua nani na puu haele lua,
O Pili kaulana me Kalahikiola,
E ola na pua a o Hawaii,
A kau i ka pua o ka lanakila,
E lanakila mau oe a e Ne,
Ka pua kaulana a Nehaulani,
He lani nui oe na makou,
Na ka poe i aloha i ka aina,
Aina hanau a o ke kupuna,
A kau i ka pua a na mamo,
A he mamo hoi oe na ka Hawaii,
I aloha i ka hae me ka aina;
Hainaia mai a ia ka puana,
No ka pua kaula ia Nehaulani.
GEORGE W KAUHANE.
-
Ikea Hou ko Makou Kamahele.
He hoike hui o na Kula Sabati o Kauai Hikina nei ka i malamaia ma ka luakini o Anahola i ka Pule, Iulai 28. He elima mau Kula Sabati i hiki ae, a hoomaka na hana me ka himeni a me ka pule, a me ka lulu dala no ka waihona o ke Kula Sabati a loaa he $15 iloko o keia wa hune. O ke Kula Sabati o Kapaa ka mua, i kokua ia aku e na kula o Waioli a me Anahola, hui pu mai hoi me ko Koolau, a pau no hoi ua hana ia Kilauea. He mau manao paipai mai ia Rev. J.M Kealoha, Misita Kalama a me ke Kahukula Sabati, G.B. Meheula. Hookuuia no hoi na hana me ka lilo ia Anahola ka helu ekahi; Waioli, Kilauea me Koolaau ka helu elua, a o Kapaa no hoi ka helu ekolu. He papaaina i luluu i na kohi kelekele a ka puukolu ka i paholaia mai ma hope iho, a ua nuu iho keia a lawa pono.
Nui ka ua o Hanalei nei i keia mau la, a e ike pono aku paha i ka limu kaulana o ua aina nei.
E aho ia mau wahi mea hou no kuu MAKAAINANA poina ole.
LULUUPALI
-
Ua kokoke e pau loa na hemahema o ka luakini o Kawaiahao i keia wa. Eleeleu no.
Ma ka Poaha o keia pule e ku mai ai kela mokuahi hou, ke Selouna, o ka hui o Davisi Ma.
Eia ko Ewa a me ko Waianae poe ke noonoo nei e malama i mau heihei lio ma ke kula o Maili ke hiki aku i ka La Karisimasa. I nehinei iho la ka i halawai nui ai.
Eia iho o Samu Nolena i o kakou nei. Ma ka pupuahulu ka oia i kiiia mai ai ma ke kauoha a Makai Nui Aneru, a me ka nui o ka hanu o ka lio a ku ana i Kahului, kau ma ka Likelike, a hoea mai la ianei i kakahiaka i nehinei.
Ae Ole ia e Ike Lihi.
Ua hele aku o Mekia J.H. Wudehauai ma o ke Komisina Beritania la, Kapena Hoese, e noi i ke Aupuni no kona aeia mai e hele aku e ike hope i ka Moiwahine Liliuokalani mamua o kona huli hoi ana aku no Enelani, aka nae, ua hooleia mai ia mahope o ko ke Aupui noonoo akahele ana no eha la. Pela pu no hoi me kana wahine, ua hooleia mai no kana noi. No ia mea, ua kakau iho oia i kekahi palapala hamama i ke Alii me keia mau olelo "Ka Moiwahine," aole nae i haawiia ka leta i ka Alii, ua hoihoi hou ia mai no iaia. Ua hala aku laua me ke ko ole o ko laua makemake.
-
Lilo i ka Wai a Make Loa.
Ma ka Poakolu iho la, Iulai 31, ua lilo elua kanaka i ka wai a make loa, o J.B. Kahanu a me kekahi haole kamana, a o ke kumu, no ka ona nui loa. He kamaaina o Kahanu no ka Ua Kipuupuu o Waimea nei a he mea i kaulana ma ke paniolo. He wahine kana aia i Kalawao no ka ma'i, a he mau keiki a me na moopuna a me hookahi kaikuahine e ola nei. O ka haole hoi, he malihini mai oia a i hele mai ma ka imi ola hana kamana, aka, no ka nui loao ke kakau waiona, hele naaupo iloko o ka wai a make aku la; a pela no o Kahanu, he kanaka ona mau, a ma ia ano i hele ai iloko o ka wai me ka hoolohe ole i ka papa aku a na kanaka ma kekahi aoao o kahawai. Aloha wale laua.
KAUNU.
-
Ahamele Kokua Manawalea.
O ka ahamele i malamaia ai maloko o Kaumakapili i ka po Poalua iho la no ka pomaikai o na ohana o na pio kalaiaina, ua nui ke ohohiaia o na poe a pau i hiki ae. Ua hele a piha na noho a kuku na kanaka iluna. Na ke bana o ke Aupuni i wehe mua mai na hana, a mahope aku o lakou ka Ahahui Hawaii Opio me ka lakou leo himeni "Moaoi ke Ala." Kaa koke ia lakou nei na mahalo ana a ka lehulehu me na paipai lima ana, a pii hou lakou e himeni i ka lua iho o ka himeni. Pau ia, he hookani violina mai na W.A. Love, i kokuaia e Porofesa Heroda ma ka piano. Himeni ku pakahi na W J Koelo me ka paipai nui ia a pii palua. Hookani piano me ka agena na Misasa Tijene me Misita Falake. Pela no koi me na leo e ae o na pila i paaniia mai e kekahi poe e iho, he nani maoli no. A i na puukani himeni hoi ka oi loa aku o na mahaloia, o ia o Misi Me Kamaki a me Kulamanu Wada. He kohu mau manu iiwi no ka uka i Oiaa. Ua hanaia na leo mele a pau me ka maikai Malaila ae ke Komisina Beritania, ke Alii Ake a me kekahi poe maka hanohano e ae. Ua hiki na loaa i ka $276 25. Nui no kela no keia mau la hune.
-
Haule o Ikeoleia.
Ua lilo i mea anoi nui ia ka paani kinipopo o ka auwina la Poaono nei mawaena o Kamehameha me Ikeoleia e na poe i ikemaka. Ma keia paani ana no hoi i lilo aku ai ka eo ia Kamehameha me 6 ai puni kue ia 4 o ka hoa paonioni. Ua hahana maoli no ka paani ana a na aoao olu, no ka mea, ua pai a pai ka Hoku me ka Ikeoleia, he 6, a he 4 hoi o ke Kamehameha, a ina hoi i eo iho la ka Ikeoleia, loaa he oi, alaila, oi loa aku ka makahehiia o na paani ana o nei mua aku. Eia iho na holo:
1 2 3 4 5 6 7 8 9 9
Kam 0 4 0 1 0 0 1 0 0 – 6
Keoleia 0 3 1 0 0 0 0 0 0 – 4
O na hui ikeoleia me ka Hoku ko keia auwina la Poaono iho.
-
Amiola e ke Kolohe.
I kekahi la, mamua o ka haalele ana aku o kekahi Pake, o Akini ka inoa, ia Kula o Kamaomao, ua hoopaa aku la oia i kekahi o kona mau pono i ka hui o Hakafila Ma a loaa mai la iaia he kikoo dala nona ka waiwai io he $300, a he $200 ka waiwai io o kahi a he $56 noi o kahi mai kekahi mau hui kalepa e ae. Me keia mau dala iloko o ke eke o kona puliki a me kekahi mau palapala kikoo dala i Honokaa ma ka $5 o ka palapala hookahi, a me kekahi mau dala Kalakaua, ua haalele iho la oia ia mea iloko o kona rumi a hele aku la i ka hale keaka Pake me kekahi hoa'loha ona i ka po Poakolu iho la. Iaia e noho ana iloko o ka hale koaka, haupu ae la oia no ua mau dala nei ana a hoi koke aku la no ka hale e kii ai, aka, i kona hoea ana aku ma kona rumi me ka manao aia no kana mau mea liilii ke waiho la, aia hoi, ua kahaha loa oia i kona huli ana iho iloko o kona puliki aole ua mau dala nei me kekahi mau mea liilii e ae ana Ua lilo aku la i ke kolohe a ke kani la ka iala aka. Ua hoike koke ia aku keia mea i ka oihana maikai, a eia ke huliia nei ka mea nana i lawe. Ua manao o Akini e holo aku ma ka Pekina no Kina, lilo e nae kana mau dala.
-
Hoopiiia no ka Laibila
Ua hoopiiia mai nei o C.C. Moreno, ma Wasinetona, Apana. o Columebia, Amerika Huipuia, no ka laibila, ma ka hoopuka ana i kekahi mau manao maloko o ka nupepa a na Paele e kue ana ia Barona Fava, Emebasedoa Italia. No kekahi mau la ka noonooia ana o keia mea e ke Kiure Nui, a i Iulai 11 nei i manaoia ai ua pili ka hewa iaia. O ka manao nae hoi i keeo loa ia ai, ua hoolahaia i Maraki 17 aku nei. Aohe i hookolokoloia a o ia koe.
-
Ai Ono ia no e Kona Kahu.
He manawa aenei i hala, ua kuai aku la kekahi Kepani i kekahi koko maikai mai kahi mai o na ohua o kekahi o na mokumahu Pake a malama iho la ma kona wahi noho ma alanui Ema. I kahi la ua hookuukuu iho la oia i ua wahi koko noi ana, a o ia no hoi ka manawa o ua wahi holoholona ano e la i miki aku ai e hoonuu i na hua pea e kau ana iluna o ka lala me ka lu helelei ana ilalo a lilo he mea huhu no ke kahu. No ia mea, kii aku la ke Kepani i ka pu-panapana a ki aku la i i kana loko punahele a make, lole ae la i ka ili a pau, okioki iho la a kupa iloko o ka ipuhae. I ka mo'a ana mai he keu ka a ka ono o ka io, pela ka olelo a ke Kepani.
-
O ke kumukuai hope loa mai nei o ke kopaa, he 3 1/2 keneta ma Nu Ioka.
No Hana mai nei ka lono no ke poholo ana aku o S.W. Kaaima kela aoao o na manao pili kalaiaina. Ai okoa i ka pulelehua la.
Ekolu Pake i ae ae i ko lakou hewa piliwaiwai imua o ka Aha Apana i ka Poaono nei, a ua kopiia e uku i $10 a me na koina pakahi.
He aha hoolaulea aloha hope loa ka ka puali kiai makaainana i haawi ae ia Ilamuku Hikikoki i pau i ke ahiahi Poaono nei, maloko o ke keena o ka Aha Apana Nui no ka lealea malaila, aole nae hoi he poe ona iki. Pakele no.
Ua hoopaiia o o Manuela Petero a me Manuela Akoni e uku he $20 pakahi a me na koina, imua o ka Aha Apana i ka Poaono nei, no ka hoeha ana i kekahi Pake mauka o Pauoa. He mau opio laua, a no ko laua manao ana hoi aole kela olelo hooholo i pololei, ua hoohalahala loa aku i ke kau kiure.