Ka Makaainana, Volume IV, Number 7, 12 August 1895 — Page 1

Page PDF (858.67 KB)

Ka Makaainana.
BUKE IV - Ano Hou. Honolulu, Oahu, Augate 12, 1895. HELU 7.

Lokahi Ole ka Manao.

Kaulana mai nei a o Lahaina,
I ka hui wahine a ka lokoino,
Ku mai e ke komite,
Wehewehe i ka manao maikai,
He manao kokua me ke aloha,
No na pio kalaiaina,
I manaoia e hiki mai ana,
Maluna mai o Kinau moku,
Kue ka elele o ka hui,
Kokua e ka nui lehulehu,
Wehewehe mai kekahi hoa,
Ka manawa keia hoike ke aloha,
Aole nae i apoia aku,
Kue ikaika e na nui hoa;
                     Hainaia mai ana ka puana,
                     O ka hui wahine a ka lokoino.
Kau ke aloha aina i ka waha,
Aole nae i ka puuwai,
Hoomaikai maka na hoa,
Iliwai like ole me ka olelo,
He maikai a he maikai,
A ka la o ka hana kue mai,
Ku ae kekahi a haawi pio,
Oili ae kekahi a mihi aku,
Nohomai kekahi me ka mumule,
O ka hana no ia a ke kamalii,
A he lolelua e ka manao,
Muhee ka hoa e like ai,
A he i'a apiki no ke kai,
He holo i mua a i hope;
                     Hainaia mai ana ka puana,
                     O ka hui wahine a ka lokoino.
He mea a i maa mau ia,
Na hana hoopilimeai,
Ina he aloha aina io,
Hookuu laula ka manao,
Kokua no na hoa,
O ka noho ana i ka inea,
I mauna e ke ola,
No ka pono o ka lehulehu,
Komikomi mai na hoa,
I ka puu dala o ka hui,
Kakali aku na hoa,
O ka la nui hauoli,
Aole nae ke aloha,
No ka la o ka pilikia;
                     Hainaia mai ana ka puana,
O ka hui wahine a ka lokoino.
KAHIKINUIALEIMOKU.

-
Hopuia no ka Hoeha i Honokaa.

                     He mau pule ae noi i hala, ua hele aku kekahi Pukiki, o Domingo Fereira ka inoa, e noi i ka makuakane o kekahi kaikaimahine Pukiki e ae mai e hele pu me ia i ka holoholo a ua ae mai la no hoi ka makuakane. Ua lawe ia aku la na kaikamahine la iwaho o Waikiki, a ilaila kahi i hoehaia ai e keia keiki Pukiki. Ua hoi mai ke kaikamahine a hoike i kona makuakane, a o ke kolohe hoi ua holo aku no Holokaa a ilaila oia i paa ai i ka hopuia malalo o kekahi palapala hopu i hoohikiia o ka makuakane a hoihoiia mai nei. Ua hemo ae oia malalo o $500 bona, a i kahi o keia mau la iho e hookolokoloia ai.

-

                     O na haole ekolu i hoao ai e lawe malu i ka moku heihei Bone Dunedi mamua aku nei, ua hoopaiia imua o ka Aha Kaapuni i ka Poalua i hala he eono mahina hoopaahao paakahi me na koina, mamuli no o ka lakou ae okoa ana i ko lakou hewa.

PUALI PUHIOHE LAHUI.
-
Nee Imua no ka Pono o ka Aina
a me ka Lahui.

                     O na lono hope loa i loaa mai nei no na "opuu rose" o Hawaii, na keiki hoi o ka Puali Puhiohe Lahui, mai Kikako mai nei no ia. Aia lakou ke lualai la ilaila a ke hoike la hoi i ka lakou mau hana. I na la mua o lakou ilaila, ua loaa omaimai ia kekahi mau keiki mamuli o ke ano o o ka wai inu a me ka ea he wela i kahi wa a huihui mai hoi i kahi wa, me ka haule mau o ka ua liilii a me ka paa mau o ka noe.
                     Ua pau ae no kela wahi ano e mawaena o lakou a me ko lakou alakai, J.S. Libonio, a aia no oia ke hele pu la me lakou ma na wahi a pau. O Chas Woodford ka luna nui, o J.H. Wilson, keiki a Kale Wilikina, ke kakauolelo, a o R.W. Aylett no ka puuku. Mawaho ae hoi o keia mau luna, o L J. Aylett ka luna hoohana a elele e holo mua ai no ka hooponopono ana ma na wahi a pau a lakou e hiki aku ai. Mai Kikako aku e holo loa aku ai paha hoi lakou no Nu Ioka Nui ka hukihuki o na poe waiwai ia lakou, a i ola honua, ua maopopo o no ka lakou mau hana e hooko aku ai mamua ae o ka manawa. O ka pono hoi paha ia, loaa kahi ola o ka noho hoomanawanui ana. Mai ko lakou luna hoohana mai nei i kekahi hoaloha maanei, eia kana mau olelo ma ia palapala, i kakauia Iulai 28 mai Kikako mai:
                     "Aohe mau mea hou ano nui o ka makou huakai, koe wale no ua nui ka mahaloia o ka hana a na keiki ma na wahi a pau a makou e hele nei, a ua lilo hoi i mea ole ka nui o na puali puhiohe o keia aina malihini a makou e kaahele nei. Ua kaihi mai na keiki puuwai kupaa o Hawaii i ka hanohano ma na wahi a pau Ua lohe mai makou ua hoolahaia ka ona o na keiki ma Honolulu. He manao opa loa ia, i mea e inoino ai ka inoa hanohano o Hawaii a na keiki e lawe haaheo nei i keia aina malihini. He maikai no na keiki a pau e noho nei. He nui a poe e aumeume nei i na keiki ma neia wahi no ka hana."
                     Haaheo no ua poe keiki nei e hele nui la. Aia ma ke poo o na pepa kakau leta ko lakou kii i paiia mai nei ma o, a e ikeia no kekahi o ia mau kii ma ka pukaaniani o ke keena o ko makou puuku.

-

                     Ua loaa kela palapala a ko makou Puuku i nalowale ai.

Hookiekieia kekahi Poe Hana.

                     I kahi la o keia mua koke iho e holo aku ai o C Ferede Pitasona no ke ao kanawai ana ma ke kula kanawai o Iale, Amerika Huipuia, a e haawi ana ka Hui Hoolaulea Lei Ilima i aha hulahula aloha hope loa nona i ka po Poalima iho, mawaho o Pawaa. E paniia ana kona makalua ma ke kulana hope kakauolelo elua o ka Oihana Hookolokolo e J. Aukai Kamikana, kakauolelo o ka Aha Apana, a pii ae hoi o W.J. Koelo, kakauolelo a ka Hope Ilamuku, ma ko Aukai wahi, a o Beni P. Zabalana hoi, kupakako o ka Halewai, ma ko Koelo wahi. Malia-o hoi hou ae no o Hama, makai kuikawa i kuhihewa ai i ka bipi he koa, ma kona wahi mua.

-
Hoikeike Ku i ke Pahaohao.

                     Ua nui ka mahaloia o na hana hoikeike o ka po Poaha la 8 nei, ka po mua loa i weheia ai o na hana hookalakupua a Misi Ane Me Abata, oia hoi, no ka ikaika kupanaha i loaa iaia. Ua puhili ka ikaika o na poe kino nunui, ma o ka hiki ole ana ke hapai ae i kona wahi kino uuku nona na paona he 98 wale no. Ua hiki iaia ke hapai i na kanaka he eono i noho iluna o kekahi noho, ua hiki pu no hoi iaia ke ku i hookahi kuekue, a i eha a elima kanaka ma kekahi aoao mai e hooke aku me kona oni ole. Ua hanaia aku no hoi kona kino e kona kokoolua a hiki i ka laau ana, ua hoomoeia i luna o na noho elua, hookahi ma ke poo a hookahi malalo o na wawae, ua hakahaka ke kino holookoa, a ua pii ae kekahi mea a ku iho maluna o ka opu me ka haule a olu ole iho o kona kino, a oi no hoi ka panina o na hana i hoikeikeia, a he nui aku na hana kapanaha i hanaia. Ua nui na makaikai i hiki ae me ka haawi ana i ka mahalo iaia. Ua haawi hou mai no oia i ka po Poalima a me ka po Poaono nei he hoikeike hou ana o ia ano like no. E holo loa aku ana oia no ke komohana e hoomau ai i ka hoikeike ana i ka ikaika kupaianaha i oaa iaia.

-

                     Po Poakahi i hala i uo ae ai ka Rev. H.H. Paleka ia Kapena Firimana ia Misi Lokalia Kani nau. Ahiahi Poalua mai i kau aku ai lana ma ke Kalaudine no Maui, aole no ka uniki ana, no ka mea, e kalakahiko no i unikiia ai, aka, o ka hoomaemae loa ana ae hoi keia.

Puanuanu ka Hele'na.
KAUKA J. MOTT SMITH.

                     Kakahiaka o ka Poaono nei, ua haalele mai la i keia ola ana o J Mott Smith mahope iho o ke kaa ma'i loihi ana no kekahi manawa loihi. A ua haalele iho oia mahope nei e paiauma aku nona i ka wahine, na keiki kane ekolu a me na kaikamahine eha. He ekolu ona manawa i noho ai iloko o ka Aha Kuhina i ke au o ke Aupuni Moi, a he Kuhina Waiwai hoi i ke au o Liliuokalani a he Kuhina Noho ma Wasinetona. I ka makahiki 1851 kona hiki mua ana mai i Hawaii nei, a noho lawelawe ma ke ano he kauka huki niho. Hora 2 30 o ka auwina la o nehinei i maneleia aku ai kona kino wailua mai ka halepule bihopa aku a waiho ma ka ilina o Maemae me ka ukaliia e ka puali makai, ka ohana, na makamaka a me na hoa'loha. Uluwehiwehi kona pahu i na hoohiwahiwa pua.

MISASA KALUA BIPIKANE.

                     Mahope iho o ka hora 1 o nehinei, ua make hikiwawe iho la o Misasa Kalua Bipikane, wahine a J.W. Bipikane, kekahi o na pio kalaiaina e noho paahao nei, mauka o Kapalama, me ka emoole loa. I ka Poaono nei makai nei no oia o ke kaona nei, a ia po iho ua ano omaimai mai la oia a i ka manawa i hoikeia ae la maluna, maeo iho la oia. Ua hookuuia mai kana kane e ike iaia apo nehinei me ke kiaiia no o ka makai. I keia la e nalo aku ai oia no ka ilina o ko keia ao. Aloha wale oia!

MISASA D.K. BENT.

                     Mahope iho o ka hoomailo loihi ana a ka ma'i i ke kino o Misasa Rebecca Bent, wahine a Misita D.K. Bent, ua hele kohana aku la oia i ke kakahiaka Poaono nei a waiho iho la i ke kane a me ka ohana e kanikau kumakena aku i kona kino wailua. I ke ahiahi mamua iho, ua hoi aku laua no uka o Makiki e noho ai, a ia kakahiaka Poaono ua iho mai la ke kane i ka hana ma o kona ano maha iki ana ae. A hoea no hoi ke kane i kai nei, hiki mai la ka lono ua pau ke aho a me ka lamaku o kana mea aloha he wahine. I ke kakahiaka o nehinei i nalo aku ai oia ma ka ilina o Makiki.

-

                     Ua hopuia i ka Poaha nei o J. Lonoakai Kiwini, a me ka wahine e noho nei mahope aku o Kawaiahao no ke kuai bia me ka laikini ole. Apopo laua e hookolokoloia ai.