Ka Makaainana, Volume IV, Number 7, 12 August 1895 — Page 3
HONOLULU OAHU POAKAHI, AUGATE 12, 1895. 3
HOOMANA KATOLIKA
-
He Kuhikuhi no ke Ao ana i na
Hoahanau o ka Ekalesia
Anagalikana.
-
APANA MUA - MAHELE V.
NA MAHAE ANA ILOKO O KA
EKALESIA.
[Hoomauia mai ka Helu 6, Buke IV.]
O kekahi kumu ekolu o ka mahae ana mawaena o ka Hikina a me ke Komohana, mamuli no ia o kekahi mau hoopaapaa loihi ana mawaena o na bihopa a makua nui paha o Roma a me Konakinopela. No keia mau mea, ua lilo i mea hoehaeha loa ke olelo ae. Ua hiki wale no lakou ke hoakakaia ae ma na olelo o ka Euanelio, - "ua hoopaapaa e ae no hoi lakou ia lakou iho, owai la o lakou ke manaoia aku ana he pookela."
Ua haawi aku na Ahakuka mua loa i ke kulana mua iwaena o na makua nui elima o ka Ekalesia i ka bihopa o Roma. Aka, he kulana mua ia o ka hanohano, a aole hoi o ka mana, - he kulana mua o ka noho alakai ana, a aole hoi o ka noho haku mai. O kona kulana e pili ana i ko kekahi poe bihopa poo e ae o ka Ekalesia, ua ano like loa no me ko ka lunahoomalu e pili ana i na lala e ae o kekahi kiure. Ua manaoia ke poe ohana kahiko a pope paha o Roma, oia ka "primus inter pares," oia hoi, ka mua iwaena o kona poe hoa like; aka, aole loa i aeia kekahi noho haku ana aku ona maluna ae o ko ia mau hoahanau bihopa. Ma na hoopaapaa ana a kakou e kamailio nei, ua hoopoinaia keia, a e koi ana hoi na bihopa o Roma i kekahi kulana kue kanawai oi ae maluna aku o na bihopa o Konakinopela. Malia no hoi paha he mau hewa kuhohonu loa no hoi paha kahi i ka nele o ke aloha a me ke aka hai ma na aoao elua; aka, o ka oiaio nae hoi, e aeia no ia, aia me na bihopa o Roma kahi i waiho ai ka hapanui o ka hewa no keia mahae ana. I kekahi noii pono ana iho nae i ka moolelo e hoea aku ai no hoi i ka hopena e akaka lea ai, aia i na koi ana a ka aoao Roma kahi i waiho ai ka mole no ke kipikipi mawaena o ka Hikina a me ke Komohana O ia ae la nae hoi na kumu i alako aku ai i ka poino ku i ka Ekalesia o ke Akua, "ke Kipikipi Nui" mawaena o ka Hikina a me ke Komohana; he kipikipi hoi i mau ae a oi aku mamua o 700 makahiki, a eia no ke mau nei me ka hoola ole ia o ka puha. O ka mahae nui elua ana iloko o ka poai Katolika, o ia no ka mea i hoea ae ma ke Komohana, mawaena o na Ekalesia Roma a me Anagalicana a me na Ekalesia e ae iloko o ke keneturia umikumamaono. No keia mahae ehaeha, a me na kumu i alako aku ai a loaa ia, e loaa ana no he wa ia makou e kamailio piha pono loa aku ai ma ka apana elua o keia buke.
-ii.-
E hiki no ke hoakakaia na mahae ana mawaena o ka Hikina a me ke Komohana, a mawaena o Roma a me Enelani ma ke Sana Paulo olelo he "kipikipi iloko o ke kino," mamua ae hoi o ke kipikipi ana mai ia Kino mai Aole loa kekahi o keia mau mahele ekolu o ka pohai Katolika i nalohia aku kekahi o na mea kupono loa no ko ka Ekalesia lokahi; - ka paa ana hoi i na Manaoio, ke Kuuna Aposetole, a me ka Oihana Kahuna i hoonohoia mai e ke Akua, a me ke Kanawai o ka Noho Pono. Aia no hoi he kumu maikai e manaoio ai o na mahae ana iloko o ka Ekalesia, o kona lokahi ana ma na lala ma o ka hui pu ana me Karisto, a me ka noho ana mai hoi o Kona Uhane iloko, he mea ia i hiki ole loa ko uhukila. Aia no hoi he mea e like la me ka lokahi maloko, e like la no hoi me ka lokahi ana mawaho. Ua manaoio makou ua hiki no i ka lokahi mawaho ke hahakiia, oiai ae hoi ka lokahi maloko e mau ana me ka hoeueu ole ia, a i ole ia, e like la paha me ka Kauka Piuse [Dr. Pusey] olelo ana, "aole wale no o ka laulea ana, maloko i hooko oia ka mea e kinana ai o ka lokahi."
O keia mau mahae ana ma ke kino, ua like no ia me na palapu kukonukonu loa mamua ae hoi o ka pokeia ana ae o na lala. Ua like lakou me na owa kuhohonu a nohaha ana ae paha hoi maluna iho o ka ili o ka honua, i hookaawale ole ae hoi i ka honua iloko o elua a oi aku paha mau honua. E manao no kakou i na mahae ana iloko o ka Ekalesia malalo o ke kii kumu hoohalike o kekahi paee kukonukonu loa iwaena o na hoahanau, ma uli hoi o ia aole i hoomakiliia aku ke apo maoli o kekahi makua pili like. E hiki no paha hoi i na hoahanau ke hookaawaleia, aka, ua mau no lakou ma ke ano he poe hoahanau.
-
Apopo ka Malulani e holo aku ai no kona mau awa maa mau ma ka huli makani aku nei o kakou ma Hawaii nui a Keawe a me Maui.
Kuai o na Aina Aupuni.
Awakea Poaha, Iulai 25, i hooliloia ai kekahi mau aina Aupuni ma Puna a me Hilo, Hawaii, ma ke alo iho o Iolani Hale, a ua loaa na kumukuai like ole e like me ia malalo iho:
Umikumamalua apana ma Puna, penei iho: Apana 1, lilo ia W. Kamau no $291; apana 2, lilo ia Lizzie Kapuaaloha no $210; apana 3, ia Kaailehua no $50 50; apana 4, ia Kaane (w) no $150; apana 5, ia Kaleopaa no $60, apana 6 ia Ata Waila no $311; apana 7, ia Misi L. Waila no $450; apana 8, ia H. Rycraft no $300, apana 9, ia J. K. Kapele no $191, apana 10, ia Misasa J.K. Kapele no $205; apana 11, ia Misasa H.E. Wilison no $250 a me apana 11 ia H.E. Wilson no $405.
Ewalu apana ma Hilo Akau, penei iho: Apana 1, ia J. Cooke no $232 apana 2, ia J S Low no $316, apana 3, ia A Ceck buru no $251; apana 4, ia F M. Swanzy no $387; apana 5, ia Hui Kopaa Laupahoehoe no $384, apana 6 ia Misita Single hurst na $158 80; apana 7, ia R I. Lillie no $251; apana 8, ia D K. Makuakane no $272.
O ka huina nui i loaa no na apana ma Puna he $2,873.50, a ma Hilo he $2 251.80. He $2,310 a me $2,246 30 pakahi na kumukuai i koho mua loa ai.
-
Mikomiko i ke Kopiia.
Imua o ka Aha Anana i ka Poakahi, Iulai 22, i hooloheia ai ka hoopii koi aie a J.A. McGuire [Keo Makuaea] no $113 05, kona mahele o na loaa no kekahi hopu opiuma ana, o ia kela mau pahulole i piha i ka opiuma i laweia mai ai e ka Mokolii, i kuniia mawaho, - "Aniani - E lawelawe me ke akahele," - a paa ai o Toma Evana i ka hopuia. Na Wile Kelekona i hooko i ka hopu ana, oiai oia e noho hana ana no ka Oihana Dute, a mai ia Makuaea aku ka lohe, i Aperila, 1891 Ua ae no o Ilamuku Hikikoki i nei koi, aka, no kekahi kumu i ike ole ia, aole oia i makemake e uku Mahope iho o ka hooloheia ana o na olelo ike, ua haawiia ka pono no ka mea hoopii no ka huina o $127. 67, ke huiia me na koina. Ua hoohalahala aku ka Ilamuku i pau i ka Aha Kaapuni.
-
Ahiahi o ka Poalima iho la i ku mai ai ka Auseteralia mai Kapalakiko mai, a i keia Poakolu iho no e pelu hou aku ai no kahi ana i holo mai ai.
He palapala me ka bila kikoo dala hale leta maloko ka i nalowale i ka po La Pule i hala na ko makou Puuku. E oluolu ka mea e loaa ai e hoihoi mai, oiai ua papaia ka uku ana i ua palapala kikoo dala la.
Uoia a Paa Loa.
Ua hooko io ia ka materemonio o ka mare mawaena o H. Foke a me Misi Anita Numana i ke ahiahi Poakolu nei ma kahi noho o Paulo Numana, alanui Moi nei, iwaena o kekahi anaina nui o na poe i konoia. Ua hoowehiwehiia o loko o ka halo me na lau nahele a me na pua like ole a he nani maoli no i ka ike a na maka. Na ka Makua Leonolo i uo ae ia laua a lilo i hookahi. Mahope iho o ka pau ana o ka ai ana, he aha hulahula ka i haawiia iho mahope a hookuu no hoi na hana i ke aumoe.
-
Ua hoopaiia imua o ka Aha Apana i ka Poalua iho la o Kanakaokai he $75 me na koina no ka loaa ana aku ma kona poli o kekahi mau palapala likiki piliwaiwai.
Eia mai no ka kakou hiwahiwa KA MAKAAINANA ke oili pulelo aku nei me kana mau mea hou kaili puuwai, i omau kui pine hoi no ka maka o ke kuikele a e lilo ai oe i ka wai ke alawa ae ia Lauomidehae Eha oe!
I ka Poakolu nei imua o ka Aha Apana, mamuli o ka hele auwana wale iho no i ka po e like me kekahi poe, na hoopaiia iho la o Kanuialoha he $3 30 a me umi la e noho paahao ai ma Kawa. He kaikamahine opiopio oia o 16 makahiki wale no, eia nae, ke ao nei i ka hele auwana.
I ka Poakahi i hala, ua ku ae imua o ka Aha Apana he elua mau Pake no ka hoeha ana i ka makai, Hanale Esepina i ka La Pule aku, la 4. Ua hoike ae na Pake ua hana aku ka makai a oi aku mamua o ka mea kupono e like no me kona ano mau. Nolaila, ua hookuuia na Pake a hoka ka makai. O keia no kahi makai ano hookiekie i hoonana aku ai i ko makou Puuku mamua aku nei makai o ka uwapo o Kinau.
-
HALEPAI MAKAAINANA.
-
F.J. TESTA (Hoke) - - Ona
Aia ma Alanui Konia, mauka o ke kihi Akau, ma ka huli ma Ewa, o Alanui Moi.
Ua makaukau loa e hana i na ano hana paipalapala a pau loa, e laa
Na Bona,
Na Aelike,
Na Laikini,
Na Palapala Kono,
Na Likiki,
Na Bila-poo,
Na Hoolaha Pai Alanui,
A pela aku, a pela aku.
NA HANA BUKE A ME PAI NUPEPA.
Aia malaila e paiia nei na nupepa "Ka Makaainana" a me "Ke Kuokoa" namu.
E hookoia no na kauoha me ka hikiwawe a me eleu. iul 15-mhp
-
KALAHIKI.
HALEKUAI LA HUI.
Helu -, Alanui Moi, keena hana mua o ka Hawaii Holomua.
E weheia ana ka halekuai maluna ae i ka POAONO, MEI 11, 1895, a malaila e loaa ai na waiwai a me na lole hou loa o na ano a pau, no na kumukuai emi loa mamua o na wahi e ae.
Aohe hewa ke kipa mua mai a e ikemaka mamua o ka hele ana i na halekuai e ae.
M. PALAU,
mei 6-3ml. Luna Hoohana.