Ka Makaainana, Volume IV, Number 8, 19 August 1895 — Page 3
HONOLULU OAHU POAKAHI, AU GATE 19, 1895. 3
NA AINA MAMAO.
  Na   Lono Huikau ma kela a me 
 keia Wahi o ke Ao Nei. 
 o Hawaii.  
Kaua ma na Paemoku Pilipine.
Ano koke mai nei ma Gabagana, kekahi wahi o na Paemoku Pilipine, ua hoohalua na kanaka me ka manaoino i kekahi mahele o na pualikoa Sepania, a lehulehu na poe koa i make a eha. Nolaila, ua hoounaia aku kekahi mahele koa oolea ma ia hope koke iho no Gabagana a hoouka kaua a puhi aku i ke taona i ke ahi, mahope iho o kekahi hakaka ana i make ai he 116 o na kanaka maoli, i hui pu hoi me ke alakai nui. He kapena a me 16 koa o na Sepania i make a me ka lehulehu hoi o na kanaka i eha.
Hoaano no o Iapana e Kaua ia Rusia.
Ua loaa ae ka lono pololei i ke Aupuni o Amerika Huipuia, mai ke Kuhina Amerika ma Iapana, aia o Iapana ke liuliu la me ka eleu loa, e like la hoi me ka hiki pono iaia ke awiwi, no ke kaua aku me Rusia. Ke paikau a ke hoopuipuiia la kona mau pualikoa. Aia oia ke kuai la i na lako kaua nui hewahewa. Oiai nae hoi, aole oia i kuai i na mokukaua o Peru, aia nae oia ke kukai la me ia aina no ke kuai ae, a malia o lilo mai a hoohui pu aku me ka mokukaua Esemerala, ana i kuai ai mai ia Kili ma o Ecuadoa la. Ke laulaha loa la ka iini kaua ma na wahi a pau, a ina aole o ka Aha Kuhina kekahi ma ia ano manao, me he la e hookikinaia aku ana lakou e ae mai ia manao.
Lawe o Enelani a Kue hoi o Berazila.
Mamua aku nei i ulu ae ai he wahi paee mawaena o na Aupuni o Beritania Nui a me Berazila, e pili ana no ka Mokupuni o Tirinidada, i kailiia e ka inoa mua i kahua uweaolelo moana. Nui ka piena o na poe Berazila no nei hana, a ua hoouluia ae hoi na manao kekeue e hoaano aku, me ke kukai palapala pu ana no hoi kahi. Aka, ma na lono hope loa mai nei hoi, ua haalele aku ko Enelani poe koa i ka noho ana malaila. No ia mea, ua nui loa ko ka lehulehu hauoli ma Rio. He halawai makaainana nui ka i malamaia i ka po o Iulai 24 a ka hora 2 o ka wanaao Poaha, no ke kue ana i keia hana a Enelani. Lehulehu na poe lunahooponopono nupepa i haiolelo ae. Ua kiaiia na wahi kalepa Pelekane e na koa kaualio ia po, a oi loa aku hoi ma ke keena Kanikela Beritania, me ka manaoia o hoopoinoia aku e ka lehulehu, aka, maha e nae hoi i kela lono hoohauoli ia lakou. Ma ka manao o kahi poe ina ua ike o Enelani he mea pomaikai nona ka lawe ana ae i kela mokupuni i kahua uweaolelo, e aho ia mamua ae o ka waiho wale, oiai, he ahua pohaku wale no me ka pomaikai ole o Berazila.
Makauia o Kaua na Ilikini Amerika.
Ke noho la ka weli ma na Mokuaina o Idaho, Ne barasaka a me Waiomina, o ulu ae ke kaua mawaena o na ili-keokeo a me na ili-ulaula. O ke kumu nui o keia ano e, aohe i maopopo loa, aka, ua nui no na mea i oleloia ae. Hookahi, ua hanaino na haole noho aku i na Ilikini o ka auna Banoka, a ki pu ia he 15 o lakou. O kekahi hoi, ho ke ki a pepehi mau wale e na Ilikini i na dia, he mea i papa kanawai ia, a pii hoi ke kai o na haole. A o kekahi hoi, ua pau ua haole o kekahi huakai makaikai i ka lukuia e na Ilikini, a pau pu no hoi me na poe e noho ana ma Jackson's Hole (Lua-a Iakasona), Waiomina. Ua kauoha ae na Kiaaina o ia mau Mokuaina i ka nee awiwi aku o na pualikoa, a ke kokua pu la no hoi me ke Aupuni Makua o Amerika Huipuia. O na poe i oleloia ua pau i ka pepehiia e na Ilikini, aohe oiaio, no ka mea, ua mamao loa lakou mai kahi mai o ke ano e. Ua a ke ahi hoailona kaua a na Ilikini, a ke komo kokua aku la kekahi poe auna e ae. Nui ka pio lohe ma ia mau wahi, a ke hookaawale e la no hoi na haole i ko lakou mau ohana no na wahi mamao aku. Aia na Ilikini ma na oawa a me na kuahiwi, a ke haule la hoi ka hau, a ma na lono hope loa mai nei hoi, aia na pualikoa Aupuni ma kahi kokoke aku ia lakou a ua paa i ka hoopuniia. Mawaho ae hoi o keia, aia no na pualikoa Aupuni e ae ke ku makaukau la ma kekahi mau wahi okoa ae no ke kauoha e nee aku imua.
Hoauheeia na Sepania e na Kipi Cuba.
  Iulai 9 i lonoia ae ai   ma ke kahua poo o na kipi ua haawi makana ae ke Aupuni o Sepania no na poo o Gomeze a me Maceo ke loaa-ola a make paha. I ko Jose Maceo hiki ana ae ma Libone, he eiwa paha mile mai Sanatiago de Cuba, ua nui ko     ka   lehulehu hauoli a haawiia ae     la he ahaaina hoohanohano nona. A i lawa no a loheia e na   Sepania, ua hoouna koke ia he 4,000 koa no ka hopu ana iaia. Eia nae, ua hoike mua ia aku ia     Ma   ceo a kauoha oia ia Generala Pereze e awiwi mai i na kokua. Ua hooko koke ia mai, a i ko na Sepania hiki ana aku, aia hoi ua makaukau na kipi. No iwakalua minute i ku aku ai o na Sepania,     he   700 ka nui, a kuemi hope     nui. 
                 Ma kahi kokoke hoi i kahi o     Jose Mati i pepehiia ai i ulele kaua hou ai no na kipi malalo o ke alakai ana a Quinilano Banadore     Ua piena loa lakou ma nei kaua ana no ka hoomanao ae i ko lakou Peresidena i make. Aia na poe aloha aina o   Cuba ma Amerika Huipuia ke noonoo nui loa la i peresidena hou no lakou, a ua manaoia o Senora Tomasi Usetarada Pama ana ke pani ma ko Jose Mati wahi. Ke kali la kekahi mau wahi no ka hiki aku o na lako kaua, alaila, hookahi ka hui pu ana aku me     ua kipi. 
                 A ma ke kaua   ana hoi ma Valenezuela, mawaena o Manazanilo a me Baiamo, ua hoopilikiaia na koa Sepania e na kipi. Wahi a ka hoike a Kapena Generala Matizere Camaposo, iaia e nee ana imua me 1,500 koa, aohe     kipi i ikeia a Iulai 13, ua loaa     aku he   4,500 poe kipi ma kahi kokoke ia Valenezuela. Ua lako pono na kipi me na pu a me na lako kaua. Mai na aoao mai a pau ka iho makawalu ana o na poka, a elua manawa i aneane ai lakou e nohaha liilii. Nui no ka hoaano o na kipi, aka, mahope iho o ka hakaka ana no elima hora, ua akakuu mai ka iho'na aku o na poka, a nee koke aku la lakou no Baiamo. He 28 i make a he 98 i eha ma ko ke Aupuni aoao, ko huiia me hookahi generala, hookahi ukali a me hookahi kapena. Aohe i maopopo ka poino ma ko na kipi aoao, eia nae, ua koho wale ia ua oi aku mamua o ke 50 na poe i make a i eha.  
Na Hunahuna Laulaha.
  He omaimai ano popilikia loa ko ka wahine a ka Hope-Pe   residena o Amerika Huipuia.   
                   Ua manao hoi o Hene   ri M. Kanale ina e hoomoeia i alahao mai ka akau a ka hema o Aferika, e loaa ana no he pomaikai i na poe e hoala ana ia hana. 
                 Ua hoomaopopoia he 100 na poe ola i poino mamuli o ka pau ana o kekahi moku i ke ahi i ka po La Pule, Iulai 28, ma kahi kokoke ia Balatimoa, ma ka aekai o Irelani.   
                   A hiki   i Iulai 26, he 333 na Poe Kahiko, 69 na Liberala     Uniona, 164 na Li   berala, 65 na Poe Makate a me 12 na Poe     Panela i kohoia no ka Hale o na Makaainana. O ka oi o ua poe     Kahiko Uniona a hiki ia wa     he 88.   
                   Aia ma Dubuke, Iowa, Ame   rika     Huipuia,   kekahi kanaka     opio o Frank   Boswell kona inoa,     he kawili puna kana hana. Ua     loaa aku iaia ka   lohe i Iulai 22 oia ka hooilina o $450,000 mai     ka waiwai mai o kona makuahine hanauna i   make ma Enelani. Eono makahiki i hala ae o kona haalele ana aku i ka     aina. Aohe ona makemake e     kamailioia aku no ia mea aia a maopopo loa ka oiaio o ka lono, a ke hoomau la no ma kana hana mau.     
                   Ma ka hoolewaia ana   mai nei     o kekahi koa   Beritania ma Cairo, Aigupita, ua uwa a hailuku      pohaku ia aku ka   mahele     koa   no hapalua mile e kekahi     aluka o na kanaka a aluia ke kahunapule. E koi   aku ana o Beritania i kahi hoakaka a poho paha no nei hana.   
                   Ua poho ka manaolana o   na     Ailiki, wahi a ka manao   o kekahi nupepa alakai o Dubelina, Irelani, mamuli o ka waiho koke ana aku o ko Haku Rosebere Aha Kuhina, a e moe ana ka hana no ko Irelani pono no eono makahiki. He keu ka a ka hawawa loa o ia hana ana pela, a ua hoike ae hoi ka lahui Pelekane i ko lakou hoihoi ole i ka lakou mau alakai hana no ke koho balota ana.  
Ua malama ae o Mi sita a me Mi sasa Vikoli i ka la hanau o ka laua kaikamahine no ka piha ana o ka makahiki hookahi iaia, mauka o Kauluwela i ka Poalua nei, la 13 o keia mahina. Nui a lehulehu na hoa'loha i hiki ae malaila, a ua ai i na momona i hoomakaukauia maluna o ka papaaina a lawa.
Hui Mea Kahiko Hawaii.
Kuai mai a hoolilo aku i na ano mea kahiko a pau o kakou nei, na Peahi, na Eke-Lauhala a ano e ae paha, na Moena, a pela aku, ma Alanui Moi, mauka ae o ka Hale Repubalika.
  HA   RRY SAYLOR, 
 Luna Nui. 
 aug. 12-tf.  
HALEPAI MAKAAINANA.
F. J. TESTA (Hoke) - - Ona
Aia ma Alanui Konia, mauka o ke kihi Akau, ma ka huli ma Ewa, o Alanui Moi
Ua makaukau loa e hana i na ano hana paipalapala a pau loa, e laa
  Na   Bona, 
 Na Aelike, 
 Na Laikini, 
 Na Palapala Kono, 
 Na Likiki, 
 Na Bila-poo, 
 Na Hoolaha Pai Alanui, 
 A pela aku, a pela aku.  
NA HANA BUKE A ME PAI NUPEPA.
Aia malaila e paiia nei na nupepa "Ka
Makaainana" a me "Ke Kuokoa" namu.
E hookoia no na kauoha me ka hikiwawe a me ka eleu. iul 15-mhp
F. J. TESTA, (Hoke).
MEA OHI A KOI AIE
  Mea   Huli Moolelo Aina a Waiwai e ae paha. 
 Mea Unuhi a Mahele Olelo Hawaii a Enelani paha.   
   Mea Hana Palapala Kanawai o     na Ano   a pau.   
   Mea   Kuai Mikini Humuhumu     Lole.   
   Mea Hoolimalima   a Hoolilo Aina   
   Mea Kuai Waiwai no ka Uku Komi   sina Haahaa. 
 Ua makaukau mau oia e lawelawe i na hana a pau e haawiia mai ana iaia. He     kuike   ka rula.  
E loaa no oia ma keia keena. apr. 8-1 mk