Ka Makaainana, Volume IV, Number 8, 19 August 1895 — Page 4

4 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, AUGATE 19, 1895.

KA MAKAAINANA,
HE NUPEPA OILI PULE.

W. H. KAPU,

Ona, Luna Nui a Lunahooponopono.
Wahi noho, ma Honolulu.

F. J. TESTA (Hoke),
Puuku.

Me ka puuku wale no na hookaa dala ana, aole i kahi mea e ae.
                KEENA. Helu 327. Alanui Moi, ma Waialeale, kokoke i Aanui Komisina.

POAKAHI, AUGATE 19, 1895.

OIAIO loa no kela huikalaia o Gareiga laua me Masela. Maikai! A pehea hoi ka nui ae?

MANA loa ka Aha Koa i ko Beritania Nui manao, oia hoi, ma na mea pili i ko Hawaii nei mau kanawai. Aole no nae hoi ia he mea e pio iho ai o ka noho mau ana me ka manaolana.

EIA ke puka aku nei ma keia helu, ma ka aoao mua, ka mahele mua loa o ka ke Aliiaimoku pane wiwo a hopo ole imua o kela Aha-koa, a o ka mua loa hoi keia o ka hoopuka pau pono loa ia ana ma kekahi nupepa oiwi ma ka olelo makuahine. Ua like no kela pane me he puupuu kalo paa la i kui pololei ia aku mai ka poohiwi o kekahi keikikane. E hoohuoi a haohao hou mai ana no paha Ke Aloha Aina no nei, a o ka ukali mai no hoi paha koe o ka muhee a me ke kipe.

UA puka ae ka ma'i kole ra makai o ka Moku Akulikuli, Ina pela io, alaila, ua pahua no ka makaala o ka Papa Ola. Aia ke holapu la ma Iapana, a ma na lono hope loa mai nei, ua hiki aku i ka 500 a keu na make. Ina hoi oia i ko kakou mau ipuka, aohe weliweli aku a koe mai, aka, o ka malama a me ke akahele no ka mea e pono ai. Ke pii e mai nei no ka maeele ia makou. "Hookahi no o Hawae, lauhue Kona," ke hoomaka mai kona ahulau ana iwaena o kakou, ke oiaio nae hoi eia ia ano ma'i imua pono o ke alo.

WAHI a na olelo ana a kahi poe, ke huikala io ia ae na poe pio kalaiaina a pau loa, alaila, e hanaia ana aole me ka manao maikai, aka, me ka manao mihi no ke aoia mai e ko waho, i mea ka e oolea ole mai ai o na hookikina ana no na koi poho Pela paha. O ko makou hoomaopopo nae hoi, aohe no ia he mea e pau ai o na koi ana. E hoolauwili ana no paha hoi lakou nei ma ae, aohe nae e ko ana ka manao hoololoiahili a noho mai ka Ahaolelo o Amerika Huipuia iloko o Dekemaba ao, i kailiia ai paha hoi ka mana mai na lima aku o ka Peresidena. Aohe no poe hoi e hala ana, e uku ana no, ke loaa nae paha hoi ka iliili e hiki ai ke uku a hookaa pau aku.

E HUIKALAIA NA PIO.

Ua hoomahui aku makou ma ka helu i hala no ke ake o ka ohua palemo liula e pau loa na poe pio kalaiaina i ka huikalaia. Ke ae aku nei makou,----ae, o ka pono ia ! Aka nae hoi, he wahi kahaha hoi ko makou no keia haawina ulupuni emoole i kau iho maluna o ua Hoku uwiuwiki ole la, no ka mea, ina e hoomanaoia, ia makou hoi e paa ana ma Kawa i na la ikiiki o Ianuari aku nei, oia a me kona hoa ohua palemo alaula, ka Pi Ki Adavataisa, ka i walaau oolea loa ae e laweia ae ke ola o na alakai i paa pio mai, a me na poe pu no hoi kahi e paa ana malalo o ka hoomaluia, oia hoi, o makou no a me na hoa e ae o ka noho ana i ka inea. I ahona a kanahai wale no paha i ko ka Buletina ahonui ma ko ka lahui aoao. Nawai no hoi e ole ko makou hoohuoi a haohao ae! Ke oiaio hoi keia manao o ua ohua palemo la, alaila, o makou pu kahi e hui aku me ia ma ia manao hookahi. Nolaila, kokua!
                Mai mua mai no ko makou kokua a hoeueu a paipai mau ana i keia manao, ina o ka laulea pu ae me ka lahui kumu ka mea i anoiia, a ina o ko ke Aupuni manao io ia, e hookuu akea ia ae na ipuka no na poe a pau e puka laelae mai ai, mai ke Aliiaimoku a me kona poe makaainana kupaa mau. Aole o ka hana a hakina ka mea i makemakeia, aka, o ka hana ae no a holookoa mai luna a lalo, "aohe mea ana koe." Ina o ka laulea io kahi mea i kaunuiia, o nei kahi hana e loaa io aku ai paha hoi o ia mea he laulea, ke loaa hoi, a ina no aole, aole no. O makou no hoi kahi e ku mau nei ma ko ka lahui aoao, aole loa nae hoi e hiki ia makou ke punuku aku i ka lahui ma kekahi ninau a kumuhana paha. Aia no ia kuleana me ka lahui, a no ka lehulehu no ia pono, aole loa hoi no makou, koe nae paha hoi he kuleana ko makou e ao a e alakai aku i ka lahui, ke ui a ke hooloheia mai nae hoi.
                I keia mau la iho la i lilo ai keia kumuhana huikala i na pio kalaiaina i ninau na ka Mana Hooko e noonoo ai, a pela ana no ka hoi i ka la apopo, o ko makou lohe mai ia. Eia iho na mea i manaoia. E hookuuia ke Alii a e hoihoiia i Wasinetona Hale e noho ai, e kipaku loa ia hoi na poe alakai i hoopai koikoi ia mai keia mau kaiaulu aku; e loaa aku hoi ka aeia i na poe a pau i kipakuia e hoi mai me ke keakea ole ia; a o ka lehulehu ae hoi, e kuu laula ia e hoi i na home a luakaha pu hou me na ohana. Ina pela io ke ano nui o na mea i manaoia, aohe maikai aku a koe mai, alaila, ua iho mai paha hoi ka uhane o ka mihi a hoopunana iwaena o lakou. A no ka wa hoi e hookoia ai o keia manao, aohe ia i maopopo ia makou, aia no ia me lakou ma ae.
                O ke kumu nui loa paha hoi nana ke Aupuni e hookikina nei, wahi a ko makou lohe mai, o ia no ka piena loa o na poe kalepa a ona mahiko i ka nui hewahewa loa o na hoolilo no ka hanai ai ana i na pio, a oi loa aku hoi, i ka pualikoa kumau a lakou e uhaai nei, i kokuaia mai hoi e na makaikiu. A ina ka e hoomauia keia ano Aupuni, ma ka oioi o na elau pu, alaila, mai manao iki ia iho e hoihoiia mai ana e Amerika Huipuia, aka, e hoohalike loa ia mai ana me na ano Aupuni Repubalika ma ka hema aku o ka Repubalika Nui. Ina ua oiaio loa keia kueia, ua pono no no ka mea, o ka oiaio maoli no ia, oiai, ua hopohopo loa no hoi paha na alakai i "kahi o ka moa i loaa ai i ke koi," o pau pu ae me lakou, no ke kumu "ua ino ka i'a a Umiamaka, he okea o loko."
                E hoomanaoia iho no hoi aole na poe pio kalaiaina he poe i hana i kekahi karaima, aka, o ko lakou hoohalikeia ana e like la me ia poe hewa, a me ka hoaahuia hoi a "hookahi wai o ka like," o kekahi ia o na hana hoohaahaa loa i ke kulana o kekahi mea i paa pio mai mamuli o na hoeueu ana a na manao kalaiaina o ka manawa. A ina o ko ke Aupuni manao io keia o ka huikala ae, ho ae no i na pio a pau loa, a mai no a nana a hana kapakahi ae. Mai no a houlolohi iho, aka, e kuu akea koke ae, pela auanei e ku ai ko lakou mahaloia. Oia, ina oukou, e wiki ae!

MAU PONO PILIPAA.

[KAKAUIA MAI.]

Mawaho ae o na pono lehulehu a ke Akua i haawi mai ai i ke kanaka, he elua mau pono pilipaa loa, i hiki ole ke laweia mai iaia ae me ka loaa ole o na kumu kupono i hoomaopopo mua ia e ke kanawai e hoomalu ana i ka lahui. A o ia mau pono, o ia ke Kuokoa (lanakila) a me ka Maluhia. O keia kuokoa o ia no ka loaa ana i ke kanaka o ka pono e hana e like me kona makemake. Oiai keia pono e paa ana i ke kanaka, ua kapu kona kino mai na lawelawe ana a ke kanawai maluna ona, aka, i kona wa e hoohana ai i keia pono a hala aku mawaho o kona palena i mea e hoolilo ai i ka maluhia o kona mau hoalauna i mea ole, ua hoowahawaha oia i ua pono la ona, a he mea pono e laweia ae ia mai ona aku no ka manawa, no ke ao ana iaia i ke ano ana e malama ai ia pono.
                I ka hoomaopopo ana i keia mau hoakaka pokole ae la maluna, he mea pono i na poe e hoahaaina ana e hana i ko lakou lealea i ka wa kupono e hula ana me na pila gita me ka hoohalulu ana o na wawae o na poe hula kui, me ka hoopuka ana i na olelo i kupono ole i ka mea uhane a ke Akua i haawi mai ai a ku maoli no i ka hoohaunaele po, a ma ia hana ana ua kaili aku lakou i ka maluhia o na poe o noho kokoke mai ana.
                Ke kamailio nei makou i keia mamuli o na mea i laweia mai i o makou nei no ka hoolaha aku. Nolaila, o ka makou wale no e ao aku ai ia lakou, e malama lakou, aole i ko lakou pono wale no, aka, o ka pono pu kekahi o ko lakou mau hoalauna. Mai hoohana i kou pono kuokoa i mea e pilikia ai ka pono maluhia o kekahi.

MUHEE A LAWE KIPEPAHA!

Hala loa KE Aloha Aina mawaho aku o ke kaha o ka hoa'loha a me ka makamaka, e hoike mai ana no hoi ua loli ae ka noonoo kanakamakua a ua ku a kamalii, e like la paha hoi me ko Waolani poe. Muhee ka makou i kona manao, ma kela manao "Waiho Nohoalii." Ae no hoi paha, aole ia nana e kapa mai, aka, na ka lehulehu. He oia mau no KA MAKAAINANA mai mua mai, aole i loli ae, a nolaila, pehea iho la i muhee ai? E kala makou i aa aku ai e hoole mai aohe oiaio o ia mea, alaila, na makou e kipehi aku, Oia, hoao ae e "paheehee i ka welowelo." A ke aa aku nei hoi makou i ka makamaka e hoike pau pono ae i kahi o makou i hewa ai a i lawe mai ai hoi i ka loaa kipe, a me kahi o makou i aloha aina ole ai. Oia, e wiki, i paa ae ka hualu o na maka, a oi loa aku paha hoi, o ko ka lehulehu apukaia e makou.

"MALOO NA IWI I KA LA."

I ka hoi liilii nui aku nei no ka hoi o na pookoi kau kanawai o kakou a molemole loa iho nei ka Ahaolelo, me ka olohaka no hoi o na noho, me ke akaka ole o ka nui o na pohuli maia a lakou i kanu iho nei. Hookahi no nae paha hoi pohuli nui, o ia kela aihue nui o keia au, ka uweaolelo moana a Polona ma laua me Kakina.

Aole i nanaia ae ka lehulehu ma ia mea, o ke noi wale ia ana