Ka Makaainana, Volume IV, Number 8, 19 August 1895 — NANA NO KE ALII! Kana Pane Koa Imua Ponoi no o ka Aha-Koa. [ARTICLE]

NANA NO KE ALII!

Kana Pane Koa Imua Ponoi no o ka Aha-Koa.

Auwina la o' Feberuari 7 i (Poaha) pau ai ka ninaninauia ana o na olelo ike ma ka hihiā q ke Aliiaimoku,no ka hewa kipi «ekaike e no mamua. Ika pau ana o ka aoao pale ; o ke Alii no ka hoike hope loa nona iho, ua waiho aku oia i kekahi hoak&ka manao i kakauia. Ua haku mua ia ma ka olelo Enelani a unuhiia e W. Luka Wili- ! ka waihoia an.a aku imua o ke Alii, o ke kope unuhi k&na ī kakauinoa iho, a lilo aku la fca olelo Hawaii_i olelq kumu ma ia hana ana, a /h© Unuhi hoi ka_olelo Enelani. Ia makou l mai ai mai Kawa m ai, u a hoao mako a e loaa mai ke kope oka olelo kumu, ua kali a loihi, a no ka loaa ole, ua uhuhi okoa ia iho no e m akou, Uu like keia pane a ke Alii me he poka pahu la iwaena oia anaina o kona poe uiakaainana mua e noho hookolokolo mai ana iaia A i mea hoi e kohu pono ai o ka~raea pili i ka "Waiho Nohoalii'* i hpopuka mua ia ai e makou, o ia keia e hoopuka aku nei ? oiai no oae hoi ua loihi na la i hala, aka, ma ke an.o he mea pili moolelo no kakou, ua pono no e huai akea ia ila, $ia mai

Maroala llua o ka Pano Alii. u Ilok© o ka makahiki 1§93, ina ka k 14 o lanuan, 'ma k« noi a kekahi inahele nui losi o ka lalmi Hawaii, a ma o'ā me ke a©"li a.e ana ko'u Aka Kuhiiia, li-a manao au e han» aku i kekahi mau-hoo!oli ana i ke Kumukanawai o ke Ai"!puni Hawaii, i kuhikuhiia mai hoi ia'u he mea ia no ka pono a me ka pomaikai o ke Aupuui a me na makaainana a me na poe e ana ia ona la. Aele keia mau hpololi ..aa i mmaoia 'e ho©ntle aku i na haole i kekahi e na pono a kuleana paha i loaa ia lakou malalo o ke kumukauawai o 1887, i kukalaia e ka Mpi Kalakaua a me kona Afe« Kuhina, me ka m ole c ka lahui * aponoia paha hoi raa o kalakou mau koho balota ana.

" Ua hoololi ae ko'u mau Kuhiua i ko lakou mau manao i ka w& h>pe loa a kauoha mai la hoi ia'u e hookaulua iho i ua haaa s P& 11 e we ke K«uyukaii«wai, a ua id (haawī

pio) aku £.11 i ka lakou mai e like la me ka hana i kauohaia mai mamuli o ke kumukanawai c ine na ka'nawai e maru ana. " Ua hoolilo ae kekahi hapauuku o na makaainana haole i ka'u hana i kumu hoopohala no ka hookahuli ana ike Aupuni Moi, a, mamuli hoi o ke kokuaia ana e na moaoa a me ka elele o Amerika Huipuia, kiikulu ae la i aupuni hou.

" Aole au i hoopaa aku ia'u iho i ke Aupuni Kuikawu i kukuluia ae ia pela, aole loa no hoi i kekahi mana a i kekahi mea e ae paha, koe wale no i ka makemake o ko'u lahui. a me ka pomaikai o ko'u aina. , a Aole, i uiia aku ka uaanao 0 ko\u lahui e pili ana n.o keia hoololiia ana o ke aupuni t a o kela poe wa!e no i kipi h/aopopo loa ae i ke Aupuni Kumnkanawai ka i aeia e kolio maluna*o fca ninau ina paha e mau aku ke ku ana o ke Aupnni Moi a aole paha. / ; "l mea hoi t e pale ae ai i ka hookaheia o ke koko o ko'u poe Loakaaioaun, mai pa kanaka maoli a na ua kue au i ke akeakeaia aku ns,e na lako kaua a ua haawi pie maalahi aku hoi Ina pualikaua i iaweia mai e kue i ko'u noiaoahi, a waiho

aku la i ka ana mai a ke Aupu'ni o Amerika Huipuia i ka olelo hooholo no ko'u mau pono a me ko ka lahui Hawaii. Mai ia wa mai, e like no hoi me ka mea i maopopo lea ina poe a pau, ua hooholo aku &u ma k« ala o maluhia a me ke «ukai olelo pili aupuni, a aole hoi 'ma o ka hoeueii mokuahaiaa kulbko. ; "Mamuli hoi oko Amerika Huipuia ākeakea oiua ana mai ma k?. aoao o ka pomaikai no kela poe i hookallua ai ike Aupuni e 1593 ma ke kaliua b kē kipi hookahuli aupuhi, ua hooholoia mai la e waiho mai no i k«\ lahui Hawaii ka wae aiia 1 ko lakou ano hoopoiioponi Aupuni ponoi iho. ;^ 4 fAole i pau,| ■ r ■ I •: - ■ ■ ..[ —■—V- — - •

| U* bopufa ilio nei ieekahi o 1 n> wahine Palaui l.oopan | aekia" o kal4 pod o k&lou iiel. j maUlo o na aua a Ma j kai Kaaph, akff r ua b u>ptuw j la Ika Poalima iuei. inaua oka ! Aha Apaha a ka wa a ke \up\nii I e hoonl hou ai He k«u no hoi'

| paha o K&apa a k<» kauaka uhau« i ka hopn i ka iuea ai n kafei I poe» aka, wale uo hoeko aoa i ua kauoha »>ku iaii e hana, Mauka o Kouilu kutu \ ai, !