Ka Makaainana, Volume IV, Number 11, 9 September 1895 — Page 3
HONOLULU OAHU POAKAHI, SEPATEMABA 9, 1895. 3
NANA NO KE ALII!
-
Kana Pane Koa Imua Ponoi no
o ka Aha-Koa.
(Hoomauia mai ka Helu 10.)
"Ua hana au me ko'u manao kuokoa ponoi iho no, a ke ake nei e ike mai ke ao holookoa aole au i noi aku no kekahi hoopakeleia mai ka hoopaiia a kokua lokomaikai ia mai paha hoi no'u iho, a aole no hoi i nonoi haahaa aku i ko'u haalele ana i ka nohoalii he nonoi ia no ke alohaia mai. Ua konoia mai ka'u mau hoohana ana e ka manao hookupono hookahi o ka hana ana i ka mea maikai no ko'u aina aloha, a no ka hoomalielie ana ae hoi i na hune a me na ehaeha o kela poe i lawelawe ai i na pono kaua me ke ano ku i ke kaumaha a noonoo naauao ole no ka imi ana aku i wahi e loaa hou mai ai o kekahi noho'na kuokoa ana, a lakou hoi i manao ai na kaili pono ole ia aku mai ia lakou aku.
"E like me ka oukou e hana aku ai lakou, pela no hoi au e pule nei e hana mai no ke Akua me oukou iloko o ko oukou mau hora o ka inea.
"O ko'u minamina nae hoi, ua nui na mea i oleloia e pili ana no ka popilikia i kau mai ai ka weli maluna o na wahine a me na keiki haole, a e pili ana hoi i ka punikoko o na Hawaii a me na hana hoomainoino e lawelaweia aku ai e lakou ina i ko ma ka lakou hoao ana e hookahuli i ke Aupuni repubalika.
"O na poe i ike i ke ano a me na loina oluolu o na Hawaii, ua maopopo aohe wahi kahua iki no kekahi o ia mau ano hopo a weli ana. O ka hana ana a na poe kipi i kela poe haole a lakou i hopu pio ai a paaia, ua hoike mai ia aohe manao opuino a hoopilikia ola iki iloko o na puuwai o na Hawaii. Mai kaumaha loa io no paha hoi ina i haule pahu ka loina ao a na Makua Misionari Karistiano, i aoia mai ai i ko'u lahui e lakou a me na poe mahope mai nei o lakou, e like la me ka hua iloko o ka olelo nane i haule ai ma kahi panoa a oneanea.
"E hoole aku nae hoi au i ko oukou kuleana e hookolokolo mai ia'u ma ke ano a o ka Aha a oukou i hoakoakoa ae ai no keia hana. Ma ka oukou mau hana ua kue no oukou i ko oukou Kumukanawai ponoi a me na kanawai, a o ia mau mea no hoi ke kumukanawai a me na kanawai o ka aina i nei wa.
"Malia aia iloko o ko oukou mau lunaikehala he kumu kupono no ka oukou hana, ma ka mea hoi a oukou e manao ana he hana kupono ia no ka manawa, aka, aole loa e hiki ia oukou ke huli aku a loaa kekahi hooia ana e like me ia ae la no kekahi hana i like me nei ma kekahi aina i nohoia, hoonaauaoia a i Karistiano paha. O na poe a pau e kokua ana ia oukou ma keia hana kue kanawai, e inaina a e hoowahawaha mai ana paha lakou i ka'u olelo, aka, o ka hewa o ka hahaki a kapae ana ae no kekahi hana maopopo i na kanawai o ko oukou aupuni ponoi a me ka hoomaopopo ole ae hoi i na ano kaulike a kupono a pau, e lilo no paha hoi ia ia oukou a ia lakou i kumu no kekahi waiwai hoailina e oluolu ole ia ai a e minamina loa ia ai hoi.
"E noi aku nae hoi au ia oukou e noonoo iho aia ko oukou Aupuni imua o ke ao malamalama holookoa kahi e ku nei ma ka hookolokoloia, a e kulike ana hoi ma ka oukou mau hana a me na hooholo ana e hookolokoloia ai no oukou. Mai keia manawa aku aia wale no iloko o ko oukou mau lima ka noho'na oluolu laulea a me ka holomua o Hawaii kahi i waiho ai, ma ke ano o oukou kona poe hoomalu. Ke hoomaka nei oukou i kekahi au hou iloko o kona moolelo. E oluolu mai na lima o ke Akua e haawi mai ia oukou i ka naauao e alakai aku i ke aupuni iloko o na ala o ka hoomanawanui, ke kalahala ana a me ka maluhia, a e hookahua a hoakoakoa ae hoi i kekahi lahui i hui a lokahi like ia, e ake mau loa ana hoi e hooholomua aku ma ke ala o ka naauao i waihoia mai e na makua Amerika o ke kuokoa (lanakila) a me ka hoomana.
"Ma ka hoopau loa ana i ka'u hoakaka, ke haawi aku nei au i ka mahalo ia oukou no ka oluolu a oukou i hana mai ai ia'u, aole hoi ma ke ano o ko oukou Moi mua, aka, ma ke ano owau kekahi o na makaainana haahaa o keia aina a ma ke ano he wahine au. Ke hooia aku nei au ia oukou, me ka manaoio iho eia oukou ke hooko pono nei i kekahi hana i pili i ka pono o ka lehulehu, aole loa hoi au e hoomauhala i kekahi manao ukiuki a e malama paha hoi i kekahi manao ino no oukou, me ka nana ole ae heaha ana la ka oukou olelo hooholo."
O keia ae la ka panina o ka ke Alii mau olelo, aka, no ka Wile Kini pane kikaho hoi imua o kona Moi, aohe a makou olelo ana. Ua lawa makou me keia ae la.
O kahi mea lea nae hoi, i kahi la ae (Feb.8), mahope iho o ka heluheluia ana o ka moolelo o na hana o ka la i hala ae, ua noi ae o Konela Waitina, lunahoomalu o ka aha koa, ia Loio Numana e kapaeia kekahi mau mamala lehulehu ma kela pane a ke Alii, a ma ka manao o ia aha, e kapae loa ia na mamala olelo i hoihoi a makemake ole ia. Aohe o Numana i ae e ao i ke Alii e hana pela, a ua kue loa no hoi oia i ke kapaeia o kekahi lihi a mahele paha o kela pane. Ina e kapaeia kekahi wahi, alaila, e unuhi mai no oia i ka pane holookoa, a ua hoole ka aha i keia.
LAUOMIDIHAE
-KA-
UI I MOHAIIA I KE KOKO
-KA-
NANI I ALANA IA I KA OI
O KA PAHIKAUA.
-
Ka Mea Huna Iloko o ke Kiaha
Waina;
Ka Mea Pohihihi i ka Maka o
ke Kuikele.
-A O KE-
KEIKI NUMAREDINA
KE
Komo Lima Maka Popoki. -
MOKUNA XVIII
-
Ka Aha hookolokolo a na kupua - Kau ka weli i na kiai o ke Kihapaipua o Numera - Huai puka nui ia na pihaa moewai o kahawai - Ke kilokilo wahine e oloio ana iwaena o na kia
Hamau iho la ka moiwahine no kekahi mau minute me ka pane leo ole, a iaia no paha ka ike i kana mea e kamailio ai, alaila, pane mai la:
"I mai nei oe, aole i hahani aku na helehelena ui o ka'u kaikamahine me kela. He oiaio aenei kau e olelo mai nei?"
"Ae, he oiaio loa ia, e kuu ahi maikai. O na helehelena o kela wahine opio a'u e kaena nei, ua oi aku ia mamua o na mea apau."
"E hoike mai oe i kekahi mau mea e pili ana i ua kaikamahine la au e kaena nei," wahi a ke aliiwahine.
"O kona aina i noho ai, aia iloko o ke aouli, a iluna loa aku powehiwehi kou mau maka ke ike aku i kona wahi i noho ai. He kupua kona mea nana i malama a nui wale no. O ka wai o na pua kana ai, a o na nalomeli kona poe kiai. Ke hoomaopopo mai la aenei oe, e kuu alii i keia mau olelo a'u e kamailio aku la ia oe?"
"Ke hoomaopopo nei au" wahi a Mozunadime i pane mai ai me ke ano haupu ae no nae i na mea hala, oiai kona mau la e hele ana iloko o ka ehaeha no ka imi ana i kana mea i aloha ai. (E like no paha hoi me kahi poe i ka huli no a loaa.)
Ua noho hamau iho la laua no kekahi mau minute me ka leo ole aku o kahi i kahi, no ka mea, aia ka moiwahine ke noonoo nui la nona iho a me kana ipo, a ke nana la hoi maluna o Waremiere me ke ano kaumaha. Aka nae, i ka mao ana ae o ia mau ano e mai luna aku ona, ua pane mai la oia.
"He oiaio, he mau makahiki lehulehu i hala ae, owau hookahi iwaena o na wahine ka mea i hele hoomanawanui aku e huli no ka mea a ko'u mau maka i ike ai, a hoi mai au me ia iloko o ka ehaeha o ke alahele. Iloko o ia mau la, maluna o na kula papaa la i oili ae ai ka maua hua mua loa a ua lilo aku oia i ka enemi a'u e manaolana nei ua make oia."
I keia ma'u olelo a ka moiwahine, minoaka iho la kahi luahine hoopunipuni, alaila, pane aku la:
"Pela io ka ho! Ina pela ua lawa kaua i kau moolelo, e hoike mai oe i ka mea e pili ana i na makua o kela keiki, ke ola nei no paha, aole paha."
Ku koke ae la ka moiwahine iluna me ka nana pololei ana i ka luahine malalo o ka aahu huna, a pane mai la:
"Ua make, ua make laua maloko o na paia o ka halepaahao o Kulina Eleele, he mau makahiki ae nei i hala."
No ia mea i ku koke ae ai ua wahi luahine la iluna a aloha aku la i ka moiwahine, a puka aku la me ka awiwi no ka hoi ana i kona wahi i hele mai ai.
Iwaena o na kanaka e puuluulu ana ma na alanui i oloio aku ai ua wahi luahine la a hiki i kona nalowale ana a pau aku la kona ike ia ana, a ke kamoe la kona alahele no Siama imua o ke alo o Numaredine e kali mai la o kona hoi aku.
Iaia e hele la, aia ka moiwahine Mozunadime ke noonoo nui la no keia malihini ana i hookina ai. Aole loa e hiki iaia ke hoomaopopo iho i kona ano a me kona wahi i noho ai. A heaha la kana hana nui o ka ninau i kahi mea e pili ana i kahi mea e pili ana i kela mau moi kaulana o ka honua iloko o ia mau la.
O ia mau mea a pau, oia na mea e lana hakukoi ana iloko o kona puuwai. Ua popohihihi ka noonoo o ua moiwahine la, i ka mea nana i kokua iaia iloko o na la i hala.
-
NO WAIANAE
O R. & L. CO.
MA NA POAONO A ME NA LA PULE.
E haalele no na Kaamahu ia Honolulu nei ma na hora 9:15 A.M. a me 1:45 P.M.
Ke huli hoi mai, e hoea ana i Honolulu nei ma na hora 3:11 a me 5:55 P.M.
NA PALAPALA UKU PUNI:
Papa Ekahi, - - - - - - - $1 75
Papa Elua, - - - - - - - - - 1 25
F.C. SMITH,
Agena Ohua a Palapala Nui.
jul 29-tf
-
Hui Mea Kahiko Hawaii.
Kuai mai a hoolilo aku i na ano mea kahiko a pau o kakou nei, na Peahi, na Eke-Lauhala a ano e ae paha, na Moena, a pela aku, ma Alanui Moi, mauka ae o ka Hale Repubalika.
HARRY SAYLOR,
aug. 12-tf. Luna Nui.