Ka Makaainana, Volume IV, Number 12, 16 September 1895 — "MALOO NA IWI I KA LA." [ARTICLE]

"MALOO NA IWI I KA LA."

"Hookahi no Hawaa, lauhue Kona." Hookahi no keia kupaino, ke lauliue nei kana ulupa ana iwaena o kakou . Iloko no hoi o kakou kakaikahi, ke ulunei uo kahi poe o kakou.a keia weli o ka manawa. Aloha wale !

Pololei ke maluna ae, eia na iwi o lfabi poe o kakou ke pau aku nei i ka lukuia a uialoo Ka nakeke^e hof*i ka la. 0 | ke kaohi koke ia ae hoi ka pouo, | a ina aole, e poao e kaiehuia aku | ka Papa Ola e ku uei, oiai, i lie» wa no'i ke kauwa hann a uaua pono ole ike ola a tue k& pouo oka lehulehu. E pono i poe makee i ka lahui ma ia wahi.

0 ka hoopoiuoia aua o keia mau ioi kaio o uka o Kuuav,ai, uo ka mauaoia ua haumia me ua auoauo uia'i, aole loa makou i manao he haua uaauao ia £ ka Papa Ola. Aole o aiakou ma* nao oke kalo kahi uiea hooulu auoauo, uo ka. mea, aia uo a uio a, aiaila, hiki k* aiia. Ua poiuo wale ka luhi oia poe* e oia ni ao koi paha ka uoho ana aku o keia oiua iho.

Ina o ka wai ka 1 manaou\ ua ino, o no ke hoouiaemaein uio n« wai laau m»ke auoauo uia'l, a hookoo uiai uo lioi palia iko kalo. A iha oka wai o*ke!a nxa« loi kā i psbea b«i ka wai o na loi e ae ia wahi * He uno liana liookagmabam?.oli t\opaba boi k&bi. U«gb«\> ko iu«ko>: no *uo ok& au» i ua po* e loiYbi« n«i ik«ma i # ke loah

ika hi (hi maoli a hi koko pa* ha), he kolera iho la uo ka olelo aua ana Vankf, ina iwaena o kauaka maoii, hoi iw iena o na hao& ? he hi maoli a ui'koko paha, aohe oleloia ae he kolei'B. Eia iho kekahi mea haohao. ke laweia ka ma'i oiwi i kai o Kakaako, ua lawelaweia niai n© ke kolcra, aole 110 kahi ano ma'i hi e ae, a o ka hopena he make. Malia ua kuhihewa loa Juakou ma na olelo maluna ae, o ia ae la nae hoi ka, makou e manao nei, a oia no ho: ka euea e nuaeia nei iwaena oka lehulehu ~ mamuli o ka oluolu e ana o kahi poe 1 na laau a na kauka like ole me ka lohe rn.ua.oJa ena lima lawelawe o ka Papa Ola. Ua maopopo loa ke laba uai nei ka uaa'i hi iwaena oka lehulehu,

no keaha mai la ke kuoiu 3 aole i

maopopo ia makou, ana oiaio loa no hoi ua oluolu eno kahi poe i ua laau a na Kauka Berocli a me Mare e haawi wale ia nei e ke Komite Ola a Kokua o ko Honolulu ne| Poe Makaainana, a lioi me ka Kauka Makaleluna laau.

Nolaila, o k& makou wahi ao wale no 1 na poe e ano popilikia mai ana, mai no a kaukauiua a houlolohi iho, aka, e kauoha a e

kii koke no i iia ¥auka e hilinaiia ana, ina paha o kekahi iho o keia poe kauka, Berocli, Mare, Makalelana, &ebeta, a * o kahi poe eae paha. He hi wale no k£ paha hoi kahruia r i ; lilo ei na kauka Aupuni/a i na lawelaweia paha hoi uo ke kolen'j, pomo aku la. Ina e ike ha* kauka leuokoa aole he kolem, aole'e leie i kai, aka, ina o ua r*eli la, alaila, e lele ana, ine ka" hoolnau aku no o ka lawelawe ana o ia poe kanka %e makēmakeia no hoi.

Ua nele na Kauka Ēniekona,

Lokēke a'tne Kamika me k£ hili--naiia e ka lehulehu, 6ia.fiae r t> lakou kekahi o na pee a ka Papa i hilinai ai, aka, o makou nei la 110 makou iho, aolfe loa Ua 01 aku no oa kauka Kenani me Fake ia lakou. Na Kauka Emekona ki i kiola kekahi omole laau a na Kauka Berodi mē Mare, v ao ka loaa ana paha hoi o ka olaelu iki i kekahi mea, a no ia

hoi makou e manao nei ē pono o Euiekona ke kiola loa ia ke palo ole ae hoi oia nona iho.

Ke lioomauao nei uo paha hoi kekahi-poe ia Kauka Emekona, i koua wa ma ke Kahua Ma'i Lepoiaa e ohi ana i kekalii uku nui ke Aupuni aku, i kahi e oia a i k&hi e ka ma'i e ku ai, ma ka foao luiu o ka makani mm iāia aku, me kema kookoo ehaha aku ai i ke pana o ka mea ma*!. Hu no paha ka aka i k<^ia

liohe walo, i kupono ole loa āi lioi ao ia oihana, a pela no ka , ho: i kni o Kakaako, h e lino- ( , - 3 ■' , ma/aao io a nu - i , ' ✓ eiaweia ka Ferēsidena o ka F:.pa Ola i ka makou i kuhi ai m ( ka heiu 1 hala ua oleio oia i x u oielo kakana a hookauo imua o kekahi halawai ana o ka Papa me na oiwi. 0 ko makou puufcu ka i heie ia halawai a uaua i hoike mai ia mau olelo ia makou, a iaia uo hoi ua Peresideoa la i hookui ae ai i keia mau la iho la, aote hookahi wale no wa, aka, ua ēlua a ~ia ekolu. Wahi ana i ko makou puakn, ua kuhihewa a ua lohe hewa paha oia, a i ole ia, ua koho lalau paha i ka manao o kekahi mau olelo ana i hoopuka,

Ma .ka aoao hoi o Ka Maka* ainana, wahi mai 110 a ko eaa kou puuku, ua hooiaia aku ua lohe poao oia, aole i lalau, a ua kukuai paa ia hoi iloko ona. Oia uo paha ka i poina i kana inau oleio, a ua noonoo ole hoi i kona wa 1 kamailio ai. He poe eae no kahi i iohe a i hoomaopopo ia mau olelo aaa, a o ka hoao ae e hoole aoho kāhi mea i

maopopo a i hoomanao iki 3 he hoolalau wale ana ae no ia. Aole loa Ka Makaaīnana nei e kuemi hope iki ana, aka, e hooi loa aku aha 110 i ka anai ana. I hewa 110 i ka wikiwiki o ka waha me ka noonoo pono ole mamua ae o ka owaka a.np,.

E uoho ole ana ke kau oka Aha Kiekie ma ka hanako i keia la. Ua hoopaueeia eka Lunakahawai Kiekie ano k&M wa

aku, qo ka Uolapu hoi o kc kolera. Aia no oia i Kualoa e nolio nt-i ? uu iiuka ae ka hoolalia koopanoe uialaua ae o kona Ma ke lolepona paha i kauoha uiai hei, Ua auo īokahi ka paha hoi kona uiauao me ko ia,huuona a lakou 3 ka peresif!e na oka Hui Mokumauu Waiia, <r nia poe telepoua ke hoomalu ole m, a o na poe i nele ke hoomaluia. Kupaianaha uo paha na haua o au vaniki, hamo a palaina puua. Heaha hou aku ana la koe ?

Pieua loa ka iia poe pela ka wawaia, i kr. Papa Ola e ku'uei, 110 J:e kanmaha a oolea loa o ufe'hoonaalu ana, paba hoi knbi o ki paakiki loa o kekahi tuau wahi. īna ka e mau loa aku aua keia paakiki, e pilikia ana kekahi ami' mahikp. Ke ioheia nei he mea noka aoeio

41ii ka peresiilcna e makemakeia nei, ake ko ia mauao 4 alaila, aolie ia\\*e aua i ka hoohiki. Tua hai ha pela, pouo loa. Aohe no la he mm hewa.

Me h*: ia ka hoi i ka naj\a ao nete keia Pip Ob m# 4 k*

mana ma i?a moknpnni e ak-7 o ka P-Āeaina nei. Ke haohao nai makou.no lie mfu. i ike ok

ia muuma, He m.'īopapn keia la i ke Aupuai, :*ohe m»e hoi he haeii nui e hoopio a e kinai i kela poe makee ola, 0 ka lioopaakiki loa mai no hoi paha kahi o kele poe, oiai, ua hoomaluia a hdomaemaeia na moku, na ohua. a me na ukana mamua o ka haalele ana mai ia nei, nolaila, aohe hopohopo ana i koe k*. laha akti oka ma'i.. <D ka hoopakele ana o kahi iaia. o ia ke kanaWai mua o keia ola ana, a pela no hoi paha na moknpuni e ae e hana mai la.

O kekahi mea a imMon e" hoo-

huoi oei, oia o Hopoe. Horp, 2:30 p m. o £8 Poaha iho la 2 kii mai ai o J K, Kaulia ia Kau'ka loue, aua holo pu aku laua'. I ka hiki ana aku i kahi o ka ma'i. haawi. i kana iaan 8 loaa koke no he maha, a hoikeia i ka Papa'Ola. Ua kii koke ia iae e ke kaa a kweia 110 Kakaako me ka ukali aku nō 0 ke kauka. Molehulehu iho, ua hoi mai ke kauka e paina, me ka waiho aku no i kana mau laau me na kuhikuhi i na poe lawelawe, aka, iaia i huli hoi aku ai aiahope iho o ka hora 7, aole i hookoia kana mau laau me na kauoha, a ua hanaia aku la no ka olike me ka mau makai o -laila, a mamuli oia i haalele aku ai o Kanka toae.

Ia . maknu hoi e hoohnoi nei, he hoohuoi p">r,o ;-)o 5 no ka t>;ea, wahi uioi o ko mnkou lolie. u.a lo*a ,ki ae ka oluolu. l T a hiii-

uai mtkru ; ka makaukau o Kanka lone, i v Mdrō rae paha "r. lik( o!o kfin:-? ia-.vo!awe' ana ir>e ka na kauka nao!c. Pehea

la īiei i k:> manao o kn Papa Ola ? La hoikeia mai nae hoi ia makou m olelo aku 0 Kanka lone e hoi aua oia. a kakahiaka hou aku, aka ; i ka ninau aiia hoi iaia, ua hoole enai kela, Aole anei keia he hoike no ka' hoo wahawahaia 0 k;mka Pake a

Kepaui paha a kokahi |>oe e makemake ai, oiai nae hoi, na' aē ka Pnpa i ke noi a na oiwi i haiawai pu ai—e aeia na kauka i inuKemake.a i hilinaiia. Auo keaha ia hoi keia ano e ana ? Aoie keia hq ake iniihuk, aka, he'ake e maopopo pono.