Ka Makaainana, Volume IV, Number 13, 23 September 1895 — Page 7

Page PDF (913.14 KB)

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, SEPATEMABA 23, 1895. 7

NO KE OLA KINO.
-
Malama ana i na Haleliilii e Ino
Ole ai me ka Lilo Ole.
[Kakauia no KA MAKAAINANA e Bihopa Willis.]
I.

                    1. E lawe i pahu a i kini ailamahu kahiko paha, a e hoopiha me ka lehu mai na kapuahi mai, a i ole ia, me ke one eleele, a lepo maloo paha i hanaia a aeae loa. E akahele ina ua maloo pono loa ka lepo mamua ae o ka hoohana ana.
                    2. Lawe ae i kiaha kini kahiko, a i ole ia, kini kamano paha, a mea e ae paha i kupono no ke kioe ana, a i kela a me keia manawa e heleia ai o ka hale lii lii, kioe a kiola iho i kekahi kini piha o ka lepo maloo mamua ae o ka haalele ana iho.
                    3. E akahele loa aole e hookuu i na apanapana laau a opala paha e kiolaia ilalo o ka lua, he mea ia e keakea ai i ka haule pono aku o ka lepo a uhi iho i ke ino (moka).
                    4. Ina aole e hiki i keiki ke hilinaiia no ka hooko pono ana i ke kiola lepo ana, alaila, na kekahi kanakamakua e kiola i lepo lawa kupono i kela a me keia ahiahi e uhi pono ia ai na hoolei'na o ka la.
                    5. Ina e hiki ole ke kuai i pepa haleu, e hoomaopopo pono e okiokiia ka pepa iloko o na apanapana huina-ha liilii, no ka mea, ina o na apana, pepa manoanoa nunui ke hoohanaia, he mea no ia e keakea ai i ka hopena i makemakeia no ka lepo.
                    6. He mea ano nui loa ka malama maloo ana i ka lua. Ina aia ka lua ma ke kulana e komo mau ai o ka wai i kela a me keia wa e ua ai, e eli i auwai a puni no ka lawe ana aku i ka wai ma kahi e loa.
                    7. Ke piha ka lua, eli i lua hou, a ke piha ia, ua hiki no ke eliia ka lua mua, a ina i hooko pono ia keia mau rula, aole loa e honiia kekahi ea maea, a e loaa no he mea hoomomona lepo waiwai loa no ka malapua a mahinaai paha.

II.

                    Eia iho he ano okoa ae, i kupono hoi e hookoloia e na poe he mau malapua a mahinaai paha ka lakou.
                    1. Mai hana i lua malalo ae o ka hale liilii, aka, e waiho aku i pakeke me ke kakai, a i ole ia, i pahu me ka uhi kini ia o loko me naau, malalo ae o ka noho'na.
                    2. Hana i puka malalo ae o ka noho'na, mahope a mamua paha, i wahi no ka pakeke e hookomoia aku ai a e unuhiia mai ai hoi.
                    3. E hana no i ke kini lehu, one a lepo maloo paha, e like me ia ma ka helu I.
                    4. Ke waihoia ka pakeke a pahu paha ma kona wahi, e hookomo iho i lepo maloo e lawa pono ai he iniha ka hohonu. I na wa a pau e hoohanaia ai, e kiola iho aole e emi malalo o hookahi kiaha a me ka hapa (1 1/2 paina) o ka lepo maloo.
                    5. E loaa kekahi wale maloko o ka malapua a mahinaai paha, kahi hoi e hiki ai ke ninini aku i keia pakeke, e hanaia hoi i na la a pau, e ikeia iho ana no ua pau loa ka maeaea i ka lepo maloo, a e loaa no hoi he mea hoomomona lepo waiwai loa e hiki ai ke hoohanaia aku me ke kahi ea maea ole.
                    6. Mai hoopoina i ka holoi ae i ka pakeke a pahu paha mamua ae o ka hoihoi ana aku iaia ma kona wahi me kekahi halii lepo ma ka papaku.
                    7. Ina e malamaia keia mau rula, alaila, aia wale no a he mea kekahi iloko o ka hale loaa i ka ma'i kolera a fiva taifoida paha, e kupono ai e hoohana aku i ka wai akia cabolic (carbolic acid) no ka hoomake loa ana i na anoano o ka ma'i.

III.

                    Ina paha ua ilihune loa kekahi mea a ua loaa ole he hale liilii ma ko lakou mau wahi, alaila, e lawe lakou i ke ao ana mai na owau mai, oia hoi, hana iho i wahi lua uuku ina kekahi wahi maloo i kaawale mai kahale mai, aole loa hoi ma kahi kokoke i kekahi auwai, a e uhi koke iho i na mea e hemo aku ana mai ia lakou aku. O keia ka rula a Mose i haawi ai i ka Iseraela iloko o ka waonahele, e like no hoi me ia e hiki ai i kahi ke heluhelu iho ma Kanawailua, mokuna xxiii, pauku 13

-

                    E HOOMAOPOPO - E oki ae i keia, malama pono loa iho, a e hoike aku hoi i ko oukou mau hoa'loha, a i ole ia, kapai aku ma ka paia o ka hale-liilii.

-
Koena o na Pio Kalaiaina.

                    Aole ka hoi o kela huahelu 13 pakalaki ke koena i koe o na pio kalaiaina e paa nei, eia ka he 14 lakou. Nolaila, he wahi loina ana no paha hoi keia o ka laki ke loaa ana ia lakou. He 12 maanei a he 2 ma Hilo, a iwaena o lakou he 5 haole, a he poe oiwi ko koena aku. Eia iho na inoa o na poe i koe a e paa nei. Na oiwi, Kauai, Apelahama, D Kamiana, R. Palau, J.W. Bipikane, T. Pule, J.K. Lilikoi Ikeole, J.H. Waise, a me R.W. Wilikoki; na haole, C.T. Kulika. W.H. Rikada, Mekia Sewada, T. Woka, a me Keoni Bola.

-

                    Ma ka la 8 o Okatoba e hoea ae ai ka nupepa oili pule ke Taribiune o Hilo. Aia no i Hilo, Hawaii, kona mau lako hana a pau, a ilaila no e paiia ai.
                    Ma na Koolau o Oahu nei ka mokumahu Hawaii i ka Poaha la 12 nei, kahi i hoopiha ukana laiki ai no ka halihali ana aku no Maui me Hawaii. Kakahiaka Poakolu iho la i haalele aku ai ia Kaalaea a holo no Hawaii.

HOOHOKA MAOPOPO.
-
Hooko Hoomalu a na Oiwi no Lakou Iho.

                    Ua ku mai i ka wanaao Poalima, la 13, ke Kilauea Hou mai Hawaii a me Maui mai. I ka Poalima o ia pule aku kona holo ana me ka piha ukana, me ka lawe pu aku i ua eke leta. Ua hooleleia na ukana me kekahi mau awa e ae a koe ko Honomu a me Olowalu, no ka mea, aohe ae o ko laila poe e hooleleia aku na ukana iuka a e kukai olelo pu hoi. Ua halawai pu me Kalaudine ma ke awa o Kahului, a aole i aeia na ohua e lele iuka e ko ia wahi poe. Ua holo loa aku ke Kalaudine no Hawaii me ka lawe pu aku i na ohua o Maui O ka "manu pikoka" Anaru kekahi i ae ole ia e ko Kahului poe e lele iuka, a pela no ka hoi me ko Hilo poe i ka "weliweli" Hikikoki. Ua hoao aku oia e noi e aeia mai e pae iuka, he ole nae ka maliuia mai. O na ohua a pau a ke Kalaudine i lawe aku ai, aia nui ke hoomaluia la ma Mokuola no 10 la, a ke huiia me na la i hoomaluia ai maanei a au aku ai i ka moana, piha ka 18 o na la hoomalu o ia poe. Wahi a ka lonoia mai, ua hoaano aku o Hikikoki e pae iuka, aka, ua paa mai o uka, oia hoi, ua eleu mua ia ae ka na kaawai kinaiahi me ka wai wela, a he 50 Pukiki me 50 Kepani me na pu mauka o ka uwapo, me ke kauohaia ka o lakou - ke hoao e pae aku, e ki a make loa, a i ole ia, hoopulu wai wela wale aku no. Enaena aku la paha o Mokuola i keia mau lauoho ula a elua. O B.K. Kaiwiaea, ka wahine me ke kaikamahine, E. M. Hanuna, ka wahine a me na keiki, a me kekahi poe e ae na ohua o Maui e hoomaluia la ma Mokuola.
                    Kakahiaka Poaono, la 14 nei, i huli hoi mai ai ke Kimo Maki mai Kauai, aohe i aeia e hoolele kana ohua hookahi, oia o V. Kanuku, a me na ukana. Ua ae mua ia mai ka o Kanuka e lele luka a e hoomaluia, aka, i kona hooko ana ia manao ma kahi kokoke loa i kona home ma Waimea, ua kiiia aku oia a kipakuia mai, wahi nae a ka oleloia mai, no ka makemake ole ka o na oiwi o ia wahi.

-
Kuai Emi Loa! Kuai Hoopau!!
Aia ma ka Halekuai o
KU KIMA;

                    Helu 411, Alanui Nuuanu, ma ka aoao ma Ewa a helu 59 maluna.

-

                    E hoomaka ana ke kuai hoopau mai ka Poaono, Augate 31.
                    E hoomauia ana keia kuai hoopau no elua pule hou aku i koe.
                    Penei na waiwai e kuaiia aku ana;
                    Na Lole o na waihooluu like ole o na wahine. He emi loa.
                    Ko na Kane mau lole maikai ano hou o na ano a pau. He oluolu ke kumukuai.
                    E hele nui ae e ikemaka

sept. 16-2mnw
-
W.H. DANIELS,
[BILA DANIELA]

                    Agena Kuai, a Hooponopono Aina, Mea Hana Palapala Kanawai, Mea Ohi Aie a pela aku.
                    O na hana a pau e haawiia aku ana iaia, e lawelaweia no ia me ka eleu a me ka omoole.
                    Keena Hana a me Wahi Noho, aia ma Wailuku, Maui.

mei 6-mk.

Ua Hala i ke Ala Hoi Ole Mai.

E ka nupepa KA MAKAAINANA, ka elele waha ole a ka lahui -
Aloha oe:
                    E like me kela mau hua e kau ae la maluna, o ia kau e hoike aku ai imua o na makamaka a me na hoa'loha o ka mea i hala ma kela ao, ka home hoi o na mea kino ola a pau.
                    Ma ka auwina la Poalua, la 17 nei, hora 1, ma Moanalua, ua kii mai la na lima ana ole o ka make a lawe aku la i ka hanu, ke ola, ka ipukukui malamalama o ke kino o Misasa Kaikiaola Kalahaehae Kailikapu, a waiho iho la i na kaumaha a me na luuluu me a'u, ka ohana a pau, na makamaka a me na hoa'loha. Ua hoomailo loihi ka ma'i maluna o kona kino no ka manawa loihi, a ua hoaoia na lawelawe ana a na kauka i mea e hoomamaia ae ai kona pilikia, aka, aole no he loaa mai o ka maha. Pela oia i waiho iho ai ma kona wahi moe a kuu aku la kona luhi a me na ehaeha a pau o keia ola ana no kela home lani, kahi maha o na mea a pau.
                    O Misasa K.K. Kailikapu, he makuahine oia no na hana Karistiano a pau, a he kakoo ikaika hoi no ke aupuni uhane o Iesu Karisto, o na Ekalesia huiia o Kalihi me Moanalua. Ma ka hoike nui i malamaia ma ka luakini o Kahikuonalani ma Kaiahamauleo, Ewa, i Aperila, 1894, oia ka loheia ana o kona leo mele hope loa, a o ka hope loa no hoi ia o kana mau hana ma keia ao, a kuu mai la i na hana o keia ao no kela hoike nui no ka wa mau loa. He makuahine oia no ka home, he hoa'loha hoi no na poe a pau i loohia i na pilikia, he heahea, a he kue i na hana ino a pau. He lala oia no ka Ahahui Kalepa a me Hookuonoono o Moanalua, a waiho iho la i na mea a pau o keia ao a hele hookahi aku la no. Aloha ino!
                    Ua hanauia oia ma Kamoiliili, Waikiki, i ka la 12 o Feberuari, 1863, a kuu aku la ma ka la 17 o Sepatemaba, 1895, ma Moanalua. Ua piha iaia na makahiki he 32, 6 malama, 5 la, a me 15 hora.
                    Aole oia i make no keia ano ma'i e laha nei, aka, mamuli no o kona ma'i mau, oiai, i kona wa i make ai ua hoikeia imua o ka Papa Ola, a i ka hiki ana mai o na kauka e nana, ua hoole ae lakou aole keia o ua kupueu weliweli la.
J.K. MALAO, Jr.
Moanalua, Sept. 19, 1895.

-

                    Aia ka mokukaua Aferika Olimepia i Lahaina kahi i ku ai i kela pule aku, a i keia pule i hala iho la i holo aku ai no Kahului e uhao lanahu ai.

-
Hui Mea Kahiko Hawaii.

                    Kuai mai a hoolilo aku i na ano mea kahiko a pau o kakou nei, na Peahi, na Eke-Lauhala a ano e ae paha, na Moena, a pela aku, ma Alanui Moi, mauka ae o ka Hale Repubalika.
HARRY SAYLOR,
aug. 12-tf. Luna Nui.

-
No ka Hoolimalima

                    O ka hale ma Alanui Kalepa, i hoohanaia mamua e ka Hui Hoolaha Buletina Puka La. Ua hiki loa no o lalo ke maheleheleia i mau keena oihana, a pela aku.
E ninau ma ke keena o
WM. G. IRWIN & CO.,
iune 24 Kaupalenaia.