Ka Makaainana, Volume IV, Number 13, 23 September 1895 — "MALOO NA IWI I KA LA." [ARTICLE]

"MALOO NA IWI I KA LA."

Aohe mea eaei ka waha-o ka iehulehu, o ke kolera wale no. Ua liio ia i mea hoiaoiuo noonoo a i mea hoopilihua manao. Nawai ao hoi e ole. A ono ole hoi ka ai ana a kabi poe i k«ia wa. Ua ahona iki īnai nae hoi i keia mau la iho la, no ke ano akakuu mai o ka anai aua.

Aole ma ke ano pai wale ae 110, aka, no inakou maoh iho no keia e mahato aka nei i ka Peresidena o ka Papa 01 a, no ka makaala haaa am« ka hooikaika loa e kinai i kdia kupua wellweli. Oiai, aohe mo? i n«le me ka hewa ole, pela no

makou e manao nei nona, e piii ana i keia hana nui iwaenao kakou» Ua lawelawe oia a- ka hana me ka eleu a me ka noonoo akahele» me ka luli ole mao a maanei, hookahi mea nui, o ka lanakila ae maluna o keia ma'i weliweh, Aka, aia īiO nae boi maluaa ona 'a mo ka Papa Ola holookoa ke koikoi no keia ahulaa, ano ke komo ana mai ianei, aia aku ia maluna o Kauka La, ke kauka o ke awa nd.

Ke mau aku ke aoo kulana hookiekie a hoolohe ole o aaiiio kupunie ae ike Aapuni ila, rae he mea la e Eaah&e aus ia mau uioku a kukulu ae i mau repubalika ku kaokoa loa mai ko Oahu aku uei. A oiai hoi, ua palapela aku nei o W. 0. Kamika ia mau aiokupuni, $ hoike aku aua i ua mea e hauaia;nei uiaauei, aohe no paha hoi e hooioheia mai aua. 0 ka hioio aku paha hoi k«e o iakou nei ma ae a okaoka liilii. Na D.ti mua iho ia e ? aoike maL

Ano eno hoi paha ua haua hoomaemae i manaoia, oia hoi, ua hookaawale ae ka Papa Ola he eono mau apauu i paumaele i ka m&M. Iu& e uana a e Iioom&opopo pouo ia iho aua» e ikeia uo ao!e loa he ewe mikaaele &he mea pahp 1 pili kuouoouo aku i keia aupuui i kouio ma kekahi oia mau apaua« Ua pakele o Euialuka, eia uae, ua kokoke loa ka iua % i makai mai o koua wahi ma ruuuui» i mai. Pakele uo hoi oS. E Bihopa, Keoui me Hauale Walakahauki, Samu Dumoua, Wiie Ka-. mikn, a me kahi pot e ae i lehu* lehu o ia auua.

-0 ka uiAkou ua<j Uoi uei e a o luluii* uei i \*is

stio haoa a na 'pre iir l«kou Ka mana, a oi loa aku hei, ka PtPa Ola, ma keia hookeawale kapakahi aaa i w-ahi i'puia, paueuaele, a hnu.uiH i kn ma'i. ke &teoui Hhleioai Papule, nia Keooeula, raa Alnnui Moi a Alanui Liliha, a ina ka aoao iimkai o kekfihi laiiu: $o!ol§i lii&i Alanui Kula bku a kahi i hoomaka ai, he ano huiua-ha like ia, aole loa he ma'i hookahi ma- „ loko o ia wahi, eiu nae, o k-eka'hi ia o na wahi e h<"»olnhi w&le ia ai o na poe noho, a pakele aku la hoi ke)a poe. Kupaianaha no paha hoi. Me he la ka hoi no na Hawaii wale no nei hana hoomaemoe a koe aku no na haole. Ua api"ki no la ! Eia no na wahine o ka Aaahni Manawalea Hawaii ke hoomau nei i ka lak:ou hana maikai o ka hanai ai ana i na oJwi- nele a hune maopopo loa. Ua pui pui hou &e no hoi ko lokou waihona i ua poe lulu hou, mawaho ae o ka makou i hoike mua aku ai, aka, ua heokaulua makou i ka hoopukā akq a wa okoa ae. mamuii hoi o ka piha loa i na mea e ae. A pela pu no hoi me ka hoike helu o na loaa a me na lilo. E mahaloia no na wahine ma keia hana maikai a lakou.

Pau loa kela poe haole piliwaiwai i ka hookunia, aka, o na oiwi a me na Pake i hopnhopu nut ia liiahope naai o ko ia poe haole hopuhopuia an% ua pau i kopii&.. Abo e. no la, kapakahi' maopopo loa, Ua hooikaika ka e ah«waia kela poe, aohe nae i lawa na olelo ike, no ka pakela hoopunipuni loa no o i& poe, a mamvrfi o'ia i pau d nai poo o kekahi niau kakauolelo Aupuni i ka pokeia mai na <jjhana/aku. A lolo. Ulu hou no he haohao iloko . ■. - • • r - - o makou no J. \y. Parat.a, he aliikoa, no kona hoonohoia ana aku iloko o ka Oihana Wai ma kahi 0 Alapaki Luka, ka mea i pau. 0 ke kumu 0 keia haohao, 0 ia iho keia,—ina iia poino loa ke Aupuni i ka mea mua, pehea iho hoi i keia mea hou, aole anei e oi aku ana ka poioo? i Ina o ka hemolele ka aiēa i makemakeia, e loaa ana atiei ia ma © keia hookohu hou ? Ua minamina makou no ka mua, a aole hoi he hoihoi 110 ka hope iho. Ma ko makou ike maii" iaia, he mea oia i maa i ka ona mau, a he ike mau ia no hoi ma na pakaukau pepa piliweiwai, Ua lele aku nei ke Aupuni mai loko aku o ke pa palai a iloko o ke abi. A i lawa no hoi apau kela poe he 18 i ke hookuuia, pae

uiiii aaa u», Kaapa he 13 poe oiwi uo Ki.nawai ma?, uo ka piliwaiwai ki pa hoi ko lakou, a pela no b.ui oe .8 poe Pake no ia aitO hewa li ke. no. E pau aoa_keia poe i kopiia, Me he la ka hoi ue, henaia ke do Ihkou ner, aole h;)i no na h^ole. 0 na anō hana no ia.o aei au vanikL

Mahope iho o ko ka Belogika haalele aini iho i na aaoano ma'i kolera i;tnei, ua . halawai mau aka oia a me kona kapena me na haavvina o ke pakalaki. Hele a ku i Kapalakiko, haalele kona kauka hoopunipuni, ka mea nana o Li.eaaikaika ī hoopalaimaka moi i ke ano o ka ma*i o na Pake i make mua ai a kiolaia i ka moana. 1 haālele ka ua kauka lu no ka makau i ka hoea hou mai ianei, A holo loa ae no mai laila ae no Iapaua a ili malaila, aka t aole no i po ino. Me he la ka hoi, ke uhai la no na lima o koaa h'opeua iaia a mahope ona. Liuliu ole iho. nei no hoi kela $10,000 a ka Aha^u 1 M'ilu i hooholo ai no ka uku i na li'io e ; pili ana i ka ma'i ahulau, qoi hou ia iho nei no he puu uui ae v i kekahi o keia mau la iho h, a ua loaa no, he $25,000. Pfla no auanei e hele liiiii aku ai a oi loa aku paha i ko ka hoopio ana i ka hauuaele o kinohi o keia makahiki. E hoonianaoia nae hoi, ke hana nei kekahi poe lehulehu iwaena ka lahui, o -aa ano lahui like ole. me uku ole, a o ka oi loa aku no na oiwi, be poe nele a uuku mai o kahi loaa. Aohe olelo ana no »a iuua oihana Aupuni, he haa - wina uku m6 u ko lak on

O ike i loaa i ka Papa Ola niamuli o ke kotno kauhale ana o na poe luna na n«, he ike ia i loaa mamuli o k® ka lahui hilinai mai, no ke ake e kinaiia ke ina weliweli i puka ae iwaena o kakoii. He ike hoi ia i,;kupono « malamaia ifie ka laaliia, ao!b lioi e hoike nkeā* ia ae, a i ole i4, huaiia ae paha i ka \ Oihai:a Makai'a Oihana Auhf>u paha. No ka Papa Ola wale no ia ikē, 8 īlaila no, pau a nalo akn. īna i* mauao ka lehulehu e hoike akea ia ana, feole ioa e aeia :nai aip kahi meft e konio wele nkn iloko o na kauhale me Jka paU palahuli ole, a e huli r noii i aa poopoo. - ■ » : ' !■ . . - . j !. "! Eiā ka mua loa o na Hoaha { nau Emekonu i ka Halemni ) Pupult e oialamaia nei, aohe j ka he ake o na hoahanau e ko kua aku, no ka mea, t ia ka malalo o ke Aupu u \, Hilah 11 a ole no hoi nei poe la. Vīk mi\ ' lamaia iho oia oia kehi kaaw^?

j niai ua poe p[\pule me ke kieiia i e kahi uaen oko«, aohe r.ae he - ae o na pokii e uku, uoLiH i, ua hoaahuia oia me ka aahu o ua ; pupule 1 lioih«dia iwaerja o la : poe e luaua ai. E oi loh aku j ana paha koaa pupule. Fīe j mfcu hoahauau no &oha ohapa ole kahi oua, elua laua. a no keaha no la hoi i hoihx)i ole ai a imua o laua e iual&ma ai | Nele.no i ka raanao aloha la !

No Houup.kaha kekahi hiie i puhiia ike >>hi r kn Poakahi i hala. Ua hopui* i ka La Pule nei o j Samuela Pedero a eue w, | no ka hoeha ia Kal-aa w, Maiika «e o Koiuiu ko aoaiou . keiki hoonohohua. kahi hooheuo | ai i ka pahu pun?» o ko laila poe. j He lono wde no ia e lauahēa | nei e pau loa aku ana ka hooI malu nna i kahi o keirj mm h, ! koe &ku uo nae ka oiaio ios.

I Ua hoea rani L\ei m& k& mokupaa W, G Iwiui ka pa hao hou oka hdepui« a Saua Anar Na E B. Toaiitsi aka aua e hoohana a paa. I Wahi a 0 Looa i hoike ae> be ku ka paila o ua oopu make ioa ke kahawai o Manoa i na la'i hala we ke akaka ole o ke kumu 0 ka make aaa. Ua puhi ahi ia kekahi wahi pupupu hale nia alanui Puowa ina i kft i hala, ka hale 1 noho ai o kekahi Pukiki . ruakua me kana keiki a loaa ai i ka m&'i kolera. I ka po Poakolu ih r > la, m paa i ka hopuia e D Kaapa o Ke pano, iala e hoho ana e lawe i kekāhi mau' mea liiīii a ke Kepani sko lauoho ma alamii Moi nei, kokoke i Kawaiahao. -

O Jack Hall, mea malama i ka hale i s:aulsna i ka heaia o Ilale Manu, mnkai o Honokaupii, a-n nui Puowaina, ua hoopaiia imua 6 fca , Aha Apana i ka Poalua iho la uo ke kuai waiona me ka laikioi ole, $100. 0 ka elua iho la ia o na mauawa ona i hoopaiia ai.

i He $100 ka hoopai aka Aha Apaua i kau aku bi malmiH o I Keo*i : Hapakela i N Ponha noi I uo ke kuai waiona me ka laikiui j oie» 1 ka Poakolu o kela puie $ku j Koua hopuia iana, ia, 11. Hopu j ho.u oia ika PoaUuia uei no ko hoike hoopuoh>6ui, oia a o;e ( J W Qibi, ke'kahi' hōike oua, j ole uiai ka luahalo a i ko Mo'aUaKia , poe i ko !«rou I ia baniu IWnoua, iu» j ka meu, naua o hi\nai mi ko j l&ila poo uoU. Eiuf\ pepehi o kapipi i ka pnle; me ka I huohiia no ka hoi o ka | o keU ame keia mea, 0 fe?ua j kokua kein i ku Ahahui . waiea Haw*ii a n.\ w ,hu\s c v nt i. " ; - : ;