Ka Makaainana, Volume IV, Number 13, 23 September 1895 — I Aupuni Maikai. [ARTICLE]

I Aupuni Maikai.

aaa.] Ua ike iho la au i ka ninau, ■"Auh.ea Im„ ka mea noua kela knmumanao, 'T Aupuni .Maikai ?' " Eia r no: Ua kuhi au a ua manao iho hoi, ua hoopai- 1 luaia paha kaiu kalai ana malalo ; 0 ia kumumanro; no ka mea, ua hoouna aku no au he kope, a ma ka ike ' ana iho ma na helu i j hoea -inai a hiki i ka pule i hala : ae, āohe puka iki m«i; nolaila an i kanalua ai i hoouna aku, oiai, ua lilo aku la kela luhi a me na pono a pau o : ke kakaii ana a me ka hoouna ' ana aku i mea ole wale. A ma ka ike ana iho la i ka ninau, maopopo iho la ia'u aol? ka i ' ■ loaa aku. Minamina wale ! A eia «u ke hooana hou aku nei ikope, ! Ma ua helu I*l ua i hala, u& hoakaka pokoie aku au no kekahi mau ano aupuni i ikeia, oaai na au ka])iko loa mai a hiti i kekahi o na auo aupuoi hou 1 kehaia no ka lilelile, oia | hoi ke Anpuni Kepuhalika, o kn eliiua o na auo aupuni i pau 1 ka hoakakKia iu« ke ano i hoo.'] pokoleia mai \ ūpr wehewehe ana,l Ano, e hoomaka aku ,ana keia ■ helu ma ke — H. AUI UM KLII koho Eia k*ma awo: Na ka lahui, uia 6 • na iuna a elele la a ka lahui j : koho ai, e kbho i kek ilu alii ha- j iiau o ka aina i Alii n Moi hoi uo ke aupuni, ke ui *ke ke Alii j me ka loaa ole o kona pani i hoomaopopo mua U 0 keiu | ano o ke aupuiu i iioomakaia uia liawaii nei i ka uiakaLnki ' 187 0, mahope iho o ka aiake aua aku u ka Moi Kamehameha | V., me ka nele i kona paui i hooiua >popo nuia olo:ia. Ma ia moa i ū\ wai ai iUma o ka lahui okcj\ ka wao aua i alii

no ke aupum; a na na luna a ka lahui ī koho pono ai, e hooko tku i ka makemake o ka iphni. Pela i loa ai ke kohoia ana o ke Keikialii W. C. Lunalilo i Moi no ie k&launu o ke Aupuni Moi o ko Hawaii Paeeina ika MH. 1873. Aohe lua i ikeia ma ia koho alii aua a .ka lahui Hawaii a me na luno, ka lokahi, ke kuikahi, ka maikai, ka eehia, a me ke aloha kakia paa iloko o ka puuwai o ka lahui Hawaii. Pela eku ai kaena ke olelo ae, a hoopuka me ka mahiehie i ke a mau olelo kaulanaloa, "He Aupuni & Moi na ka lahui, ma o ka lāhui. ,> Aia kona kulana maluua o ke kaulike a me ka hoop mo. A o keia ke kahua o ke Enelani Aupuhi Moi o kaulana uei a puni ka honua. Pela anei'keia Eepuhalika ole wale o Hawaii nei ? Na ka lahui, a ma o ka lahui anei ke ku ana o keia aupuni ? . Aole i aole H aole loa no !!! Ua ike na mea a pau loa, he kahua ekaeka a haumia loa kona o ke kukuluia ana. Ile karainra eleele i lawelaweia i keia au malamalama loa hana o ka hookumuia an\ o nei

ano aupuni a Hon A. F. Jud<3 ma. Minaminn no ! Ma ka M.H. 1874 mai, make ka MToi Lunalilo me ka loaa ole 0 kona pani ma ka nohoalii o ke aupuni, a ua ili hou iluna' o ka lahui Hawaii ka wae hou ana 1 Alii no ke aupuni/ Aka/ua kinaiia ke kuleana o ka lahui Hawaii e na manao a me ne hana rliabolo a kekahi maii baole, mamuli o ko dala kipe i ■onoui» ae 1 ua luna a ka lahoi i koho ai, a pela i kapaeia ae ai ke alii a ka lahui i ohohia nui a 6 ke alii 1 makeoiake ole ia e ka lshui, oia ka i kohoia. fela ke kmnu i hoea koke āe ai ksk liiiun&ele ma ia la kohn Moi a na luha o ka laliui, no ke kulike ole uie ka makeaiāke io maoli o ka lah i, a ua kapaeia hoi ko lakou uaakemake e na luna muli o ka make i ke da!a kipe. Pela iho la i hu ai ka olelo mahope, msi f e i ana, %< ko\d no uaaua r»a kauaka i koho i Aloi, aka, na haole," a pela aku. A o ke kaona o ia olelo, ea, ua ike no ka lahui. Aka, o kala , aku no ia mau oiso, oiai, uh hala a ei« imua loa uei. | • Mai kela kol|o Moi o ka M.IL 1874 ka liilii ia |aiia o k$ o ko ka lijhui mau pouo, ma | na uiea pili hoo> ponopouo aupiiui; a hiki iiiui i *ka IHB7 s h*> ke okoa mai .ua ma o kela dau pu i onouia i«»i ai ia Kalakaua,; k mai ia wa miii a liiki i laubarl 17, 1898» hatm& okoa uiiu la ke ino nui i hapai ai ik> kekahi mau makahiki loihi, e Uke ; me ka olelo a ka Moiwahiue Liliuokalani, imua | o eekahi |uea kakau nupepa o Kapalakjiko, $> 8. :Chamberlbiii* peuei: "Aole

hoi e manaoia, o ka liaaa hookahuli aupuni, he keiki ia i hanauia il.oko o ka hora hookahi. Aole loa pela. He pua ia ao kekahi laati i kanuia a to]ionu loa lloko o ka lepo aloha o Hswaii, e na lima' o kekahi poai kalai&ina kuewa a aea wale," E uaaiv ma ka nupepa Ka Leo o Maraki 28,1893.

Ano, p ua hoa makaaiuena. aloha, ua hele loa aku nei paha ka'u mau vyehewehe ana oia q aka o ke. kuniunaanao, <f I Aup^ Maikhi," aka,* aLonui mai oukou noa keia hoohuelo loa ana aku, oiai, he mea ia e maopopo ai ia~6ukou ke ano o na hana i i hanaia ai, e hoonele ana i ke I kuleana maoH o ka lehulehu makaainana ponoi o keia lahui, ma na pono nui o ka noho aupnn s ana.

Ma keia wahi, ke manao n«i au e hooki i ka hoakaka ana ateu no kekohi faau auo aupuni, o ia hoi ke Aupuui Moi, Aupuui Aiii Aupuni Emepire, a.me kekahi..mau ano aupuni e ae, no ka mea, he ano hookahi no ke Aupuoi Alii koho'a'me ke Aupuni Moi, a pela aku. A ma keia kakau hou āna aku, haawi aku «i au i ka'u paue no ia ninau i iksta iua ka manao mua, oia hoi, U I aha auanei ke aupuni maikai ?" Hilo Taqna,

T kahaha loa makon t\o na olelo mua n ka makamaka ma keia hoopau ana o kona manao, no ka mea, ua kuhibt a loa ©ia. lua oia nana hou aku ana i hooe, e loaa no iaia ka helu e!ua o keia kukulumaneo ma Ka Makaainana o īula'i 1 i hala, Hela l r Buke IV. No ka loihi loa oia kowa i puka 01 ka a:?.kou niuau noiia, me ko makou j aiimao iho hoi ua make paha oia. Mu keia ;nua aku, ke knnehaia aku nei oia e kakau i kona manao a pau pono, alaila, ~booili mai, ana makon akn <»aaa ke pono ia mea i ko makou manao ana. He uiakehewa ioa ka hoopuka kikoi, he me& hoopoina loa ia i na pne he!uhe!u. no ka mea, ua ha!a mna, aka, ina e f uka mau aku i kela a me keia wa, e iike la me ka mapao u Ua Kapaeia ka Oiaio," aohe e loaa ka luoa e aoe poinaia ai. E hoolohe oe, e nei hoa* ofa kou hope ikn hu*a, L. H.]