Ka Makaainana, Volume IV, Number 15, 7 October 1895 — Page 7

Page PDF (897.01 KB)

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, OKATOBA 7, 1895 7

NA AINA MAMAO.
-
Na Lono Huikau mai kela a me
keia Wahi o ke Ao Nei.
-
Holapu a Ulupa a ka Ma'i Kolera.

                    Ke puai mai la no ka luaipele ia Mauna Vesuviusa, Italia, a ke kau la ka weli o uhi ae ka pele kahe i na alanui e hele aku ai i Napela.
                    Ke laulaha la ka ma'i kolera ma Tanagia, Aferika, a ke nee loa aku la i ka hema. Ma Rusia hoi, ke pahola la no ka holapu ana me ka weliweli, he 2,000 a keu na make o ka pule ma ka okana o Volehinia. Ua komo aku hoi i ka okana o Podolia, a iloko o hookahi pule, ua loaa he 100 na poe ma'i a he 45 na make.

Hoaano Berazila a Pio Ole na Kipi.

                    Lehulehu na lono hoohikilele a ano maopopo ole e loaa mau la ma Rio de Ianeiro, Berazila, no ke ala kue ae ka o na koa aupuni ma Rio Garana de Sula. O ka lono hope loa ua lawe ae he 4,000 poe kipi i ke kulanakauhale o Bage a ua hoole nui i ka haawi pio ae ia lakou iho malalo o ke Aupuni.
                    Ua telegarapa ae kekahi mea kakau ma Rio de Ianeiro aohe ka he ano hoihoi iki o ke Aupuni Berazila me ko Enelani manao e haalele ia Tirinidada, ina ka e ae ana o Berazila e kukulu ae i kahua uweaolelo ma ia mokupuni. Ina ka e hoopaakikiia aku ana kela manao, ua hoikeia ae e loaa aku ana i ke Kuhina Beritania malaila kona palapala kipaku.

Mau no ke Kaua Kipi ma Cuba.

                    Aohe wahi mea a ano akakuu iho o ke kaua e noke la ia Cuba. Ua hoea ae ilaila mai Moroko, Aferika, he 1000 poe koa Sepania, a me 5650 poe koa helewawae me 600 poe koa kaualio ma kahi mau wahi e ae. Ke hopuhopuia la na poe kokua mahope o na kipi ma Havana. Ua hoomaopopo ae o Sepania no kekahi aie o $20,000,000 ma Parisa no ka hoomau ana aku i ke kaua A ma Galasago, Sekotia, ua pau i ka hanaia na mokukaua liilii no ko kiai ana i na aekai o ia mokupuni, a mamua ae hoi o ka pau ana o keia makahiki, e loaa ana he mau mokukaua no na kipi.
                    Sepatemaba 19 i kipakuia ai na kipi o na Sepania mai kekahi kulana oolea ma kahi kokoke ia Guanatanamo. A ma kekahi hooili kaua ana mai nei no, pela ka lono i loaa ae ma Nu Ioka, ua hoauheoia na koa Sepania me 300 poe i poino.

Na hunahuna Laulaha.

                    Ua hookiekieia ae ka oihana Kanikela Beritania ma Kapalakiko a i ke kulana Kanikela Kenerala.
                    E kakau aku ana ka Pope i ke Za o Rusia e kue ana i ke ano o na hana hoopilikia i na Katolika ma Rusia.
                    Iwaena o na lonoia no ka waiho ae o ke Kuhina Nui o Geremania, ua oleloia aole oia e haalele ana.
                    Ke manao la na poe Ilikini o Iukatana e hakaka aku ia Mekiko no ka hoihoi hou ia mai o ko lakou mau aina.
                    Ke pii mau la ka holapu ana a ka ma'i kolera ma Konakinopela, Tureke, a ke ulupa hahana loa la hoi ma Borousa, he 57 mile ma ka hema aku o ia wahi.
                    Ua oleloia o ka manao o kekahi poe Amerika e kuai ae i kahua a i home no ka Pope ma Italia, aole ka ia he mea malu loa iloko a iwaena o na Aha Kuhina like ole o Europa.
                    E mare ana o Misi Conosuelo Vanabila i ke Duke o Malaboro, kekahi alii Pelekane, a he $10,000,000 ana kona haawina mare, mawaho ae hoi o kekahi haawina mau o $50,000 o ka makahiki.
                    Ehiku o na Pake i ahewaia ai e ke Komisina hui o Amerika Huipuia a me Beritania Nui no na hana luku wale i na kanaka o ia mau aupuni ma Kukene (Kucheng), ua pau mai nei na poo i ke okiia.
                    Nui hewahewa loa ke dala ma ka makeke piepiele o Ladana. Ua manaolanaia ke unuhiia aku na miliona mai Europa no ka aie lahui hou o Kina, alaila, he mea ia e pale ae ai i kau wahi o keia pilikia.
                    Ua haalele ae o Kenerala Anatonio Ezeta, ke kipi o Sana Salavadoa, ia Kapalakiko no Mekiko maluna o ka mokumahu Kulanakauhale o Kikane. He aahu koa hou kona e komo ana i ka wa a ka moku i neeu aku ai.
                    Aia ka a komo keakea aku na mana o Europa i ke Aupuni Kuokoa Conogo, ma Aferika, malalo o ka hooponopono ana a Belegiuma, alaila, pakele ia aina mai kahi au hulihia ana o ka popilikia mamuli o na hana kanawai ole.
                    Ua apono ka Emeperoa o Kina i ka hana koke ia ae o ka hoomoe ana i kekahi alahao mai kanahai a hoea i Nanakina, ma o Sukau a me Kinikiana aku, i mea hoi e pale e aku ai i na koi a Iapana. Hoike okoa ka manao holomua o keia alii, a he hooko ana paha nei i ke ao mau a kona Kuhina Nui mua, o Li Hana Kana.

-

                    Ua holo hou ae la no Kahului kahi mokumahu kae ole e o la no ia inoa me ka piha ukana.

HOOMANA KATOLIKA
-
He Kuhikuhi no ke Ao ana i na
Hoahanau o ka Ekalesia
Anagalikana.
-
APANA ELUA - MAHELE II.
KA HOOKUMUIA ANA O KA EKALESIA
ANAGELO-SAKONA.
[Hoomauia mai ka Helu 14, Buke IV.]

                    Ua komo aku ma keia olelo hooholo a oi loa aku mamua ae o ka ninau o ka malama ana i ka wa o ke Alahouana. Ua ukali maoli aku keia o Roma ke haliuia aku make ano uwao no na paee a pau, a o ka lunakanawai hoi ma na ninau e ulu ae ana ma ia hope aku Eia nae hoi, e hoomaopopoia e like la me ke ano nui o keia olelo hooholo ma Witibe, he hana makemake a oluolu wale aku no ia ma ka aoao o ka Ekalesia Enelani e lawelawe ana malalo o ka mana alii. Aole loa he ninau no ka pono mai ke Akua, ina la hoi aole he wae ana. He mea maopopo ua hiki ole loa i na kanaka hemolele e like la me na poe misionari Celetica ke naaupo, a me he la pela io no lakou, i na koi a ko Roma, ina paha hoi ua mau koi la he pono ia mai ke Akua mai. E malamaia ka hoomanao ana no keia ae la a pau iloko o ka noonoo ana, no ka mea, ua pili ia i ka hana a ka Ekalesia Enelani i ka manawa o ka Hoohuli Hoomaemae ana (o ia ka wa Hoole Pope).
                    Ma ko Bihopa Laitafuta ka mailio ana no ka olelo hooholo ma Witibe, ua olelo ae, - "O keia ke kui mua o ka auamo Roma, e kaomi hookaumaha loa iho ana maluna o Enelani i na hanauna e hoea mai ana. Eia nae, he mea hawawa ke kapae ana ae i na pomaikai i loaa koke mamuli o keia haawi pio ana. Ua pono e loaa i ka Ekalesia o Enelani ka lokahi mamua o na mea e ae a pau. Aka, ua hiki ole loa keia, oiai, aia hoi he hookahi Ekalesia ma ka Akau e nana ana ia Iona no ke alakai, a o kekahi hoi ma ka Hema e ae ana i ka hoolohe aku ia Roma. A o kekahi ae no hoi, ua kono mai i ka hoomohala piha pono loa ia ae o ka Ekalesia Enelani ma o kona omoia aku iloko o ka auwai nui o ka naauao Karistiano, a i keia wa hoi e kane ana ia ma o Roma mai. Oiai nae hoi kakou e hoomaikai ae ana no ka hookumuia ana mai o ke kahua o ko kakou Ekalesia Notumeberia ma o ke akahai a me ke kupaa laahia ana, ka manao kuokoa, ke akahele waipahe oluolu a me ke aloha, ka manaopaa o ke ano aposetole o na misionari o Iona, aohe a kakou mea e kuemi hope ai mai ka ae a hooia ana aku ua oi ae ka mea i loaa mai iaia mamuli o ka hoohui holopono loa ana aku a me ka hoonaauao oi ae o ke kiekie, a Roma hoi e noho kumuao ana iloko o ia manawa."

-ii.-

                    Iloko no o keia makahiki i nui ai na make weliweli ma Enelani a puni mai ka ma'i fiva lenalena. Lehulehu na bihopa Anagelo Sakona i make aku, a iwaena o lakou ka akibihopa o Kanatebure. A hiki i keia manawa, ua lilo holookoa ka aina, me ke koe aku o Suseka (Sussex), i ka pono Karistiano, a ua ulu ae he manao laulaha e onou aku i ka hana o ka Ekalesia imua. O ka mea mua i anoiia, oia no ka hoohui ae i na misiona o ka Ekalesia i kauliilii, a no keia mea i makemakeia ai i poo noonoo ma ke alakai. Ua lokahi ae o Osewe, moi o Notumeberia, a me Egebeta, moi o Kenete, ma ke ano o laua na alii oi loa aku o ka mana, he mea pono loa e waeia i kanaka Pelekane (Enelani) i akibihopa no Kanatebure. Hookahi o na kahunapule Kenete ka i kohoia, a oiai hoi, ua hala aku oia no Roma no ka hoolaaia mai, ua make aku oia malaila.

[Aole i pau,]
-

                    O ka Poalima iho la ka la hoomanao o na poe Geremania i ke kahua kaua lanakila o Geremania-taona i ka 1777.
                    Elua o na makai kaulio hoopauia aku i ka Poakolu iho la no ka malama pono ole i ka hana.
                    Ma ka halekuai Waiona Kalepa e loaa ai ke SAKE maikai i paipai ole ia me ka wai, i like ole me ko kahi mau wahi aku ka paipaiia. He hapaha (25 keneta) ke kumukuai no ka omole hookahi. E kii nui ae!
                    Ua hookolokoloia ae imua o ka Aha Apana i ka Poalua iho la ka hihia o Alawe (k) no ke kuai waiona me ka laikini ole, a ua ahewaia a hookaulauia kona hoopai e ka Aha.
                    Me ka piha lanahu ka mokukuna Ka Moi i holo aku ai i ka Poakolu iho la no ka mokukaua Oumepia e ku la i Lahaina. E hoi hou mai ana paha oia ke pau ae kolera.
                    Iloko o ekolu pule aenei i hala, aole he eke lota hookahi i hoounaia aku no Waianae, mamuli o ke kolera iho nei. I ka Poaha iho la no i hoounaia aku ai me na ukana pu.
                    Mahope iho o ka noho ana o ka Aha Apana e hoolohe i ka hihia hoike wahahee o Keoki Hapakala i ka Poaha iho la, ua waiho loa ia aku la kona hihia imua o ka Aha Kaapuni, a ua kauia kona bela i ka $1,000.
                    Malalo iho na kohokoho no ka hana ana i ka papahele o ka makeke kuai i'a hou: Harisona, $2,250; T Lisimana, $1,601.96; Pateziga, $1,570; E B Tomasi, $1,555; F Kalaka, $1,355. Ua lilo ka aelike hana i ka mea koho haahaa loa.