Ka Makaainana, Volume IV, Number 18, 28 October 1895 — HOOKO MOEUHANE. Pololei Kekahi Mau Mahele o ka Wehewehe a ke Kilokilo. [ARTICLE]

HOOKO MOEUHANE.

Pololei Kekahi Mau Mahele o ka Wehewehe a ke Kilokilo.

[Hoomauia mai ka helii'l7 J 8. Kuanaoa, a i ole, Kuanakoa. Ina e laweia na hua welau 'oa' a hoopili aku nia ka welau 0 kahi mau hopunaolelo okoa aku, e loaa ana keia mau haiua malalo iho, penei: I—Waua oa, pili ia i ka oili ana ae o na elau pu a wanaoa ae 1 ke akea, a pela uo hoi i na pahi, a i ole, pili i na kipikua, 00, kopala i auaiuoia ae i mea eli a wawahi i na aina, nu auwai, na loi, a pela aku. 2—Ulua oa, pili i ka pioo a me ka pioloke o ka iehulehu me na ole, e hi o hele ana i o a iauei me na manao luuluui e hapuku ana i ko lakou mau pono iho a kuoe i ke ala me ka waimaka. A ina hou aku paha ua pioloke hou, a malia o papapau pu mai Ua hookoia ka inoa Kuanaoa i ka ike ana aku i ke ahi hoomainoi no a ke Aupun 1 e an ai ana i aa hale o Wa a me keia, a ua ikeia aku na 'oa' o ka hale i ke ku ana mai ii i kona hiolo ana iho. He ehaeha ka ike kumaka aua ia mea, oiai, o na liale o Kahakaaiilani/kahi o ke kumu o ke korela 1 hoouoho- ' ia ai a i kuluma i ka hebera, aole loa ia i puhiia e ke Aupuni i ke ahi. No keaha ke kumu o ke koe ana o ia mau hale % No ka enemiia anei o ka hale o na kanaka i pau ai i ke ahi ? A no ka enemi oie ia anei o ka hale hooulu koreia ka mea ī puhi oie ia ai i ke ahi ? Ma ka hoomaopopo aaa aku, aole lōa be uiea pohihihi na hana a ka Papa Ola, ua moakaka loa ka oiaio e like me ka ike pono ana aku i ka la e kau mai ana. Aoie loa he hana a ka Papa Ola i nele ka moakaka i na mea a p«u. Aola uo maaaoio o ka lahui i na hana a ka Papa Ola, oiai na kauka i launa pu ai tae na ma*i, aole nae i hoomaluia. Ina e kapaeia ae na huapalapala *anaoa' o ka iuoa Kuanaoa, e koe iho ana ka haina *ku.' 0 īa paha ke ku wale o kauaka me ka hana ole e like nie ke kii o Pakaka, ke ku wale o ke Aupuni me ka holomna ole o ua hana liou iloko o ka aina i like loa me Kunanakale. Ke ku ana o na moku rae he paukii laau la e lana wale ana i ka moana, no ka Uwaia mano paha, Ke ku o ua koa ma na kahawai e

makaikai i na i'a & me na oonu. a pela ibo la e ioaa ai ke dala o ka lehulehu. Nani no ! Ina e kapaeia ae o 'ku' a me 'oae koe i K o ana ka haina 'ana,' oia hoi, luhi, aikena, mau-ha, uiha ka lahui i na haua pauaka. 0 "ana," pili i na aua poopoo, na lua huna, na lua e pee «i, a pili i na hana aihue e laweia ana e huna, a ua piii no hoi i kahi e pee ai o na powa. A ua pili no o r ana' i ka iuakupapau kahi e waiho ai o na kmo m ake,"jfili no hoi i ka ho ana ana aku i ka pahi» ka pu, ka newa, a me k.v hooweliwoli pu. 0 ia maoh no na helehelena i hoea ae ine ka maopopo loa, a e hoea hou mai ana no paha me ka weliweli. ■ 9. Ua hookoia no hoi ka haiano o >a inoa Keoni Ana, oia hoi keia: He oni ana ae no ke aho hope loa o kfc kanaka, he kupaka ana ae a lele loa ae hanu, a pio iho la ka ipupukukui malamalama o na kino he 63. A iua o ka oni ana keia o ke aho hope loa o keia Aupuni e ku nei, alaila, na ke au no ia'o ka manawa e hoike mai; a ina o ka oni hope loa ana keia o ke aho hope loa o ka waihoua (iala o ke Aupuni, alaila, he nele ka hope i ke dala me kē ku »vale g ke Aupuni; a i»a o ka oui hope loa ana keia o ke Aupuoi, a kono mai ka panai uwahi o na koi poho } alaila, ua pau ka hann, ka ea o keia Aupuni; a ina o ke aho hope loa keia o ko ka lnhui ai ana i ka ai, alaiia, ua nalohia ka manawalea, alaila,' he kaniuhu; a ina he paonioni aupuni ka mea e hoea mai aua, alaile, e hoea kino ae ana o Kalakaua ine Paki, he kaua me ka hookahe koko, paki aku paki mai,-a e pc ana ka aina i ka uwahi. Ina e kapaeia 0 Keoni, a koe o Anā, a loaa ana ka haina o ke 'ane' a lakou nei 1 ana mai ai i ka iahui. Pela no auanei ke' ana e hanaia mai ai lakou, E like mē lakou nei powa ana ia Godef6re, pela no auanei lakou e |>owaia mai ai: Ē like no hoi me ka lakou nei kaiH ana tnai i ke Aupuni, pela no auaue! e kailiia aku ai mai ia e like me ka lakoii kipaku ana i ke'Alii mai kona kuleana aku, pela ūo auanei lakou e kipakuia aku ai e kahi mana ike ole ia t a e like me ka lakou nel aha akn i ka khui, pela no aiianei ka pilikia e hiki mai ana mahma o lakou; e like me ka uwb ana o ka iiiakua i ke keiki, a o ke

keiki hoi i. ka makua, o ke kane i ka wahine, ao kp wahine i ke kane no ka poino weliweli e kau ana mnlana o lakon, pp'o auanei ka pilikia e hiki r r iai ana maluna o lakou. Ai ala he auhee nui! Ke holo la me ke kamaa ole, ke lilo ae la na maka ma ke kua, aia la« ua nui ka h?nu, ua pau ke aho, ua nae iki !! Heaha la kela e huhui akolea ae la ? He puulu nui ua paa na lima ma ke kua. Aia la ke kaiia ae la Aia la ua olohelohe !! Nani oe, eka mea hookiekie, nka, ua kokoke mai kou kulou ana. Aia la ua pelu kou mau kuli aua pau kou maliuia ana. E Re, oole oe e kuālima ana a hiki e mai ka iuo, no ka mea, ua hanau mai oe no loko mai oka opu o ke kuko, a ua hookohi mai loke mai o ke kuakoko o ka puniwaiwai. Aia la! Ke ai *kiai la na iho kawa u, ke hoonuu mai Ia i ka ioaa hewa, a ke ai nei ua keiki la i ka waiu o ka makuahine alunu !! fAok i pau, j