Ka Makaainana, Volume IV, Number 19, 4 November 1895 — NA PALAPALA [ARTICLE]

NA PALAPALA

i Aole maluna ilio o makou ke koiioi o na halaa pae na liewa no nainauao i hoopukaia malalo o keia poo, aka 4id no maluna iho o na poe na lakōn 'sakauuiai.l

Ua Kapaeia ka Oiaio. [Haomauia,] O kekahi maaele o kela puu da]a i aieia ak\v ai no nn hana Looulu waivFai a hoopoinuikai i ka aiiia, a ma ia oiea e loaa mai ai i kela a i keia kauaka ke kuonoono, na houie nani, a pela aku i manaoia ai e puka ka lahui :nai ka noho huue ana a hiki i ke kulana o ka lako; mailoko aiai keia pooiaikai o na dala i aieia aKu ki. o ko ke Aupuni pō maikai hoi o ke komo ana o ka lahui i ka aie raa ka uku panee, a o ka lua, o ke kau ann o ka auhau dute maluna o kela a rae

keia honua aina bipi, lio, kaa i loaa mai ike kanaka mamuli o na d°la ana i aie aku ai i ke Au puni, a ke Aupuni i aie aku ai i na poe mea diila, a he nui aku no paha na pomaikai. Aka, o ka'u keia i hoomauao ai iloko o neia mau wehewehe kalaiama naauao a ka Moi i hoolaha akea ia no ka pomaikai o kona lahui a me ke Aupuni, eia nae, aole i hoao iki na kuhin'a, na alakai Aupuni i ko lakou ike kalaiaiaa, he kumu okoa ka lakeu a rae ka Ahaolelo i kukulu ai no ka hooulu a hoola lahui, ōia noi keia, e hoihoiia ka hoouiu a hoola lahui ma ka hookomo ana mai o na limahana mai Asia mai, a

mai na paemoku ma; o ka Hema, a iu iho la i na aaoano o kela o keia ano ma'i i ka lepo ou e Hawaii a ulu a lau kela a me keia ano ma'i maluna o ka lepo o HawaM, a hookahi ka ulu pu au« me ke kalo, a me ka laiki a na Pake e kulapi mai nei i na aina enahakea o na poe mea aina nunui. He uui na oielo hoonuinui a kekahi poe kalaiolelo e kue ana i keia kumuhana i manaoia e ka Moi no ke ola o'kona lahui, a no na pomaik'ai o ke Aupuni, ma na haiolelo akea ma Kau makapili a ma na wahi e ae a na poe hui malu e keakea ana & e hoenuinui olelo ana i na poe haiki o ka noonoo, e olelo ana ina ka e aie ke Aupuni i na poe mea dala, alaila, e lilo 'ana ke Aupuni i ke kudalaia, a e pilikia ana na kanaka, a e kipakuia aua na kanaka i kuahiwi. He ntai na olelo kualehelehe e hiolo ana uini na lehelehe maio na poe hoomakauhi aina a na hui malu e kila pao ana, e kaihi i ka nohoalii a me ke Aupuni i puuhouua no na hana haihiii uaaluhia o ka oihana Karistianb, a Alapaki e painau nei i ka hk-

molele, i ka maemae o ka oihana a aa makua inikanele o iekou \ lu iho ai ina hua awaawa oka mar,io lili a hoiuo i na alil henau o ka aiua, a me koua lahui aloha. Eia hou no keia - mau manao ke hoopukaia mai uei a ke hooweliweliia mav nai no kakou/ he haunaelo a he kipi ma keia hope aka ke hoi ae b Moi ma ka nohoalii i ku pouo ao ke Aupuui oaa keia hope aku. Aka, e lawe anei kakou i mau hiohiona e hio nei me he aka la

no na mea e hiki mai aua ano na kaua kuloko me ka weli vTeli i kokuaia ena p"e vjanao inoiuo me ka li mai k& i ka, eohum u m e - lu ana e lawo i ke ola o ka wahiue a me ka hoonalowale aua ike kuokoa o ko kakpu aina ? Aka, e maeao ae kakou, o keia mau ekemu hoouluulu k.ipikipi a lakou, he hoike ana mai ia i ke ano inoino o ka 1010 a me ka noonoo o kekahi poe i piba i ka manao iuo, e hoopaka ana ma ke akea i na olelo eloele o na poe no lakou ka neionoo i paumaele ina mauao liaukae, e

n . mauao ana e powa i ke ola o na aliiaimoku a me ke ola o ka lahui Hawaii, aka lahui e noho ekemu ole uku hei i ua hana hookaumaha a na mikanele malalo oke alakai ana a ko lakou

kumukanawai a me na kanawai hookoikoi, e koikoi maoh mai aua i na kanaka Hawaii e haaltle i ke aloha i ko lakou mau aiii a me ko lakou aiua hanau, a e kōkua a pailani atu 1 na mikanele, e hoolilo ana i na Hawaii & i ka lakou mau mamo aku i poe holoi. kaiepa no na wahihe a I&kou, a no na bepe i hoohanau kamehai ia roai. Ke mau keia ano kulana ma keia hope alaila, e liele loa aku ana kakou ekokoke i ka pahu hopu o ka hopena e naloawiwi aku ai keia lahui, e like me ka mea i hookaulanaia, "aole e hala he kanalima makahiki, alaila, e pau ana fkeia lahui i ka make," He olelo oiaio keia a e ike nei i na ouli o ka mahawa e hiki mai ana maluna o ka Inhui Hawaii, oiai, ke noho aanea nei kakou me ka hauli ole ae <► ka noonoo, he hopena e hoea koke mai ana malitna o ka lahui, ke mau keia noho palaka ana o kakou, a ke * mau ko kakou manao i aa alakai lalau a na poe e kapa nei ia lakon he poe Kari$tiano a he poe al©haj keia lahui. Eia iho ka papa hoonohonoho o ka hopena o keia lahui J> kenn mua aku i kohoia o akn ai ka lahui e like me ka |mea i hoikeia ma keia moolelo, 'i hiki ; na poe helnhelu ke alawa 1 a iko koke iho i ke ano o na |mea e hoikeia aku nei, e hooav k'a ana

mai k-i mak&.lii Ki 1880 a 'uiki i _ka makahiki 1952: ! 1880. 47,508 4,023 '1886. 43 482 4,023 1892. 39.459 4,023 18»8. 35,435 4,023 1904, 31,413 . 4,023 i 1910 27,390 4j023 ! 1916. 23,367 4,023 ! 1922. 19 344 ' 4,023 J928 ' 15321 4,023 i 1934 11 298 4,023 1940. 7,275 4,023 1946. 3,250 4,023 1952 [ . [Aole i p»u.]