Ka Makaainana, Volume IV, Number 20, 11 November 1895 — "MALOO NA IWI I KA LA." [ARTICLE]

"MALOO NA IWI I KA LA."

Auwe no ka hoi r kt uk>hx ule o lakou nei ma ae, aohe ka hoi o Kakela e loihi loa aaa i o v. b/>i keike ai i "k.mpoku flar. oka huli hoi koke tn;,i U o k« i«, no ka u.a lieo. a«:u- nei o Haki e kaili mai i koua kulaj a a me- ka hanohano pokole i iima iaia. Eiy nae, ua ifee muh ia no pela iho la e hanaia a'he* mea lu wale ib no hoi ko kn iehulel)u dala. Uhaai maopop»» Heo aku nei o ufc o 'II&Ki'" n-,e na ope e pili nna pāha hoi i ka ninau hooliuia.ina (ti f ) ke ano paha hoi oka Amw'ikn Huipnia hoohui sna mai i kekahi mau aina non»), tt pela aku. Ua manaoia &ia paha rna ona Ia e loaa mai ai ia pono ia lakou ma ae, me ka ike nui iho no nae hoi o hikou, e noke wale no i ka hoomano a huli ka honua, a lilo ka mehina i waiuhel-a, aole loa ia mea e loaa iki ana. He aumakua hoojuhi makahewa ia. No īiei manaoia paha e konn oe hoa eloa a anaia i a i n m ea, ! nolail}], ua akoakoa ae na luua o ka Ahahui Hoohuiaina Hawaii e haawi aku i na hoomaik'iā' hope loa Aiia iaia laia i w«iho akn ai i kona kuhma Kuhina, mahope iho-nae hoi o ka hala- " wai an?! o ka a ha Kuhin ?, ho ekolu manawa i ka Poakolu iho la, a hwkoliuia ae kona pani ma o Kupa 1?,, ua iho mai oia a hui a launa a lululima pu' me kona poelio'ahana mua. Ua haawm aku he mau haiolelo āna, a uapane mai do hoi oia ua hanoli oia i kona lilo hou ana i makaainena. ♦ Lilo hou oia i mākaaiuana,

eia no nae, he luna oia no keia Aupuni i Wiismetoaa, ma kahi 0 Kakela i Uoihoi ole ia a it apo puanuanu ia mai hoi, koe no ka makeeia lt ka lohin Hawaii." Eia 110 nae hoi, ua maopopo loa o ria palapela ana i pea ae ai malalo o kona poaeae a pii r ai a k«u i ka moku, he noi aku ia ia Amerika "Huipuia, ke ae ole ia mai ka hoōhuiaina, alaila, lawe aku ka .Aeto i ka hoomalu ana i keia Hepuhalika tnslalo o ka ma'u o kona mau ekekeu. I aßa ai hoi ka noho ana' aku; malalo o ko hai malu ? No ka hopo, ka weli ? a me ka makau 1 na koi poho» o ka hapanui na BeriUnia Nui, a lakou e hoolauwili a e hoololoiahili nei. Aohe kumu nui e ae, o ia wale uo. Ko hoomaka ke koiohe e wiwo a e makau i kona aka poiho, alaila, ua akaka loa o ka inauliawa aku no koe, ' He ukvf ana no paha hoi kaloaamwo ia uiakemake hou o lakou, oiai, ua akhka loa aohe ka mua 6 loaa^

uo ka :t>ea, aol)c oiaio o ka lakoa koi hoomano ana. Ina paha he ake oiaio, i wahi e loaa io mai ai, aoie loa e hookomo hou oiai i na pa>iha>ja Fake v 0 ia nae hoi, no ia i&eia naai no i ka oiaio 010 o Inkou nei, nolaiia e paakiki mai ana o lapana i ka pono o koua po.i paahana maaiiei, a o ke knmu i hoo«na mai nei i Agena Aupuni hou nona maanei. Ua hiki mai «0i oia » eu> iho, v ua kipa ike akn imua o ke Kuhina hou o ko na Aina E. No ko lakou nei hana oīe no hoi paba kahi i ka ka me.i pololei e like me ka ma kemake o ke kuikahi i hana mua ia, uo ia mai uo paha hoi kahi kumu o ka makau- o kim«poia mai, e a holo aku la o Haki e noi uo ko lakou hoopakeleia mai. Aohe no paha hoi e loaa ana, no ka mea, ua ike mua ia ka hauhili. o lakou iiei. Mamuli o k"e kauoha' a ka Papa Ola, ua hos'p*oia aku uei ka noho kahu uhane ana o ka E.ev. Makua -Konoradi ma ke kahu., m&i Joperō; «> Kalawao. A mamuli 110 hoi o ia kauoha, ua pane mai nei ka M&kua ma paha hoi bc mta pono kona boi ana mai iwaho nei, iwaena o na poe oia maikai, oiai, he mea oia ua haumia iwaena_o n; mai lepera. Aohe i akaka ka ka Papa pane, a aohe no hoi paha nanaia aku o ia mea, o kona kaawale mai ka paha, pau ae la, ko ka iini kue Kalolika.

Ua aui ke alohaia o nei Makua ina o, a ua keia hana limanui hoi a ka Papa Ola i kono aku i ko laila poo popilikia e hoouoa palapala hoopii niai, me ka uft r alo a noi pu mai hoi aole ka Makua i alohaia e hookaawaleia mai kaīin poe keiki aku ma ka uhaue, e noho nui ana hoi maiaila inaiaio o na hanwina luuluu a ehaeha movUmokuahua. Ke hoopukaia aku nei ka lakoii palapnla u\falo i ka Papa Ola ma ka aōao mua o keia helu. He uku ana no paha hoi ka aeia o ka lakou noi, o ko makou ike a'maa ia i nei au. 1

1 ka wa kolera iho nrma ke noi a Pi Ki Keoni, Wile Holo a me Hanale Walakahaukiyua paniia kela auwai k*biko e moe atia ma ke kna ih<f o ko lokou raan apana pa-hale. Ae, he anwai kahiko ioa kela mai uka loa mai o kahawai ma Waipiula a puka i kai Bei o kahawai ma Peleula Ke oni nei m poe e ao x knleana 1 ka wai o kola »n--wai e wehe hou ia, a ke noi nei no hoi o Pi Ki Keoni a me Wile Holo ma sole e wehe hon in, no ka mea, he nui ka ma| mamnli o kela auwaL Ē iilo ana m 1 ■■■.■! ■ - i.

haaa iiui, a owai ana la ke lannkila T oiai/he pouo kela mai kahiko loa mai. ®

| No Mani hou mai nei no ka j iono no na hana kaeku a kela manu peiehu, Makai Nui Anaru, me be. 5a ka hoi oia ke poo a ?ne _ ka hin o iia Hono-a-Piilani. Mamuli o ka h.opu- ojjs aka manu nelehu i kekahi mea a i ka hookolokoloi a an a im u a o Lu nak anawpi Apaua H>lekunihi. a no ke ku ole m> i kahi o ka hewa e like me ka manao o ke kaaawai, ua hoōkuaia ku īawehala. I keia, pii ke kai o ka leo hanuna puawi poo uUuia, me ke ku ae imua \ o ka Ah-a a olelo aku i ka 1010 a 1 me ka hupo,.a he kuha eku paha hoi ka inai. Aole ilaiia i pau ai, aka, ua kaha loa aku kana mau olelo ana mawaho, aohe ka oia i hoi* hoiia e ke Aupu ii e ku nei, no kona 1010 haalele loa. O kekahi paha hoi, no kona manao kuokoa lou noua iho, aohe hana aku hoi e like me ka trakemake o kela naanu pikoka. Ua kulou iho ka lunakanawai oiai kela e noke ana u pau, ua eaae me ka pane ole aku; eia nae, ua kupo--110 loa ua manu' la e hoopaiia aku ao ka hoowahawaha i ka aha. I hoopai ole ia nae palu* lioi, no ka olelo aua mai aole loa> oi.a e ku hou sna imua o ia aha e lawelawe hana hou ai.

Heaha~ ka i ikeiB ina ia hope iho? Loaa Uou he mau hihia, ua kaawale nae hoi ka Lunakanawai i kahi e aku do ia la, ua laweia na palapala hopu a imua o S. E. Kaleikau, Lunaka nawai Apana o Honnaula, hoohikiia. Noho ka aha e hoolohei ua mau hihia la i kahi la ae, makemake hou ia e hoopuka i mau palapala hopu hou, na hoi mai o Helekunihi a hiki ole ia Anaru ke alo ae. ua lawe hou no oia i ka hana imua o ka Helekunihi aha, a ia wa hoi ke kahn i hoomanao aku ai raia i kana man olelo, me ka olelo aku ika "ai hou ika Uiai, ea." He 'hoka a he loma wale iho 110 lea ia o ua pelehu la.

Oiai, āole uiakou he lioa'loha kalaiaiua no ka lanakanawai, eia nae; ma kahi oiia i pono ma ka hooko aiva i kai>a hana, o ka makou ia e kakoo a e mahalo aku t koe aku no na hana kue mai i ko mlkōii |manao* pont>; Pela me keia* aia makou me ia e kue ans i kela m(\nu piha haakei.» *Nolaila, ua k.ia ka aka haloulou, M e lea ai hoi kulou ana a ka lawaia»** eua ko Helekunihi aoao. 0 ia 4 mau ia aku* Wahi a ka ( Bev. Kauka Hai imua o kekah* anama hakwai a na mikanele i ka po Poaono, la 2 nei: #l Ua iuana<>!aua oia no

keia mua aku o na Hawah, e hiki la hoi j ia lakou ke hookoe ī ko lakou ola kal&iaina a inauia la hoi ko lakou kulana kuokoa o keia mua aku, eia uae. ua okoa ae ka ke Akua i hooho lo ti iioko o kona naana," Ea, ahuwale ka anōano piha alunu la, oka hua ka paha hoi ia o ka noho ana ianei me ka ukuia a nae ka hale noho wale, a oili okoa ka nonohua _jJi<i o P o P o P u h* iioko a poiopoiona. Me he la ka noi ua ohumu kipi pu ke Akua me iakou mikanele. Nui launa ole mai ka pioloke iwaena o na poe Amerika, mai na poe io a me na j,oe olē wale, e pili ana i ke koi poho a Kapena Loke i keia A puni. Na ka ohua palemo alaula hoi paha kahi 1 hoonuinui ae aole ka o Amerika Huipuia e ike mai ana iaia ma ke ano he kanaka oia i hookupaia no ia Aupnni no ka mea, ua noho loihi loa oia ma ka aina eme ka huli hoi-hou ple aku i hope. Ua oleloia oko Kuhina Nui Olone manao ka keia.

He kuhihewa paha ko kekahi poe a pa aku hoi i kela ohua palemo, u oki oe e hauhau ena, uo ka mea, ina o ka oiaio io ia, papapaa lakou, aohe aa koe. Ina nae hoi peia io, auwehehene, pau o Pi Ki Keoni a me Alapaki Kauka ma ika poino, aohe kahua Maleka ē ku hou ai a hookohukohu ae, ■ Eia nae; aohe o makou liilinai iki pela. E pono ana no ka Kapeua Loke koi polio i keia Aupuui, a na Amenka Huipuia no ia e koi mai nia o kona \haolelo la. Ina aku a hoeamai. Ua hookohu kuikawa wale ia no ka o Makuna i Lunakanawai Kaapuui, pela ka lonoia, i loaa ai hoi he mea naua e hoopnmehana ika noho no kamalii, E ole nae hoi ka Aha Kaapunj, loaa kahi e hapai ai i ua poe ole wale la a kiekie. He uku ana no paha hoi ko Makune hooku\i aku ke hiki mai ka w*4 nona e pau ai. -»•» 1 inoa Hawaii no ke Kula Kiekie, oko ka ohua p&lemo liula makeuiake t nui ia. I aH la ? E : v o no o Keoua K a i ole ia, Kaakopua, KeeKkolaui, Pauahi, a pela aku. A i ole 110 hoi ia, ua hiki iho la no pela.