Ka Makaainana, Volume IV, Number 21, 18 November 1895 — Page 4

Page PDF (887.63 KB)

4 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, NOVEMABA 18, 1895.

KA MAKAAINANA,
HE NUPEPA OILI PULE.
-
W.H. KAPU,
Ona, Luna Nui a Lunahooponopono.
Wahi noho, ma Honolulu.
F.J. TESTA (Hoke),
Puuku.

                    Me ka puuku wale no na hookaa dala kua, aole i kahi mea e ae.
                    KEENA. Helu 327, Alanui Moi, kokoke i Aanui Konia.

-
UKU O KA NUPEPA.

No Hookahi Kope - $.10
No Hookahi Malama - .25
No Ekolu Malama - - .50
No Eono Malama - - 1.00
                    Ina e hookaa mua ia peneia ka uku:
No Ekolu Malama - $.50
No Eono Malama - - 1.00
No Hookahi Makahiki - - 2.00

UKU O NA LUNA NUPEPA.

5 Inoa - - - .15
10 Inoa - - - .25
Maluna aku o 10 Inoa - .20
                    Aia a elima inoa a kekahi luna mawaho ae o kona inoa iho, alaila, loaa he pepa iaia me ka uku ole.

-
POAKAHI, NOVEMABA 18, 1895.
-

                    E HOOMALUIA mai keia Repubalika e Amerika Huipuia, o ka manao nui ia o Peresidena Kole a me kona poe hoahana pu e kaunui aku nei o ka loaa mai, oiai, o ka manao no hoi ia e hooikaika loa la o Haki e hoea aku i Wasinetona. E loaa mai ana no ia.

-

                    OIAI, aohe makou i hoopa hou ia mai no ka mea e pili ana no ka makou kumuhana i hoeueu aku ai, - "I Haleaina no ka Oiwi," - nolaila, ke hoomoe aku nei makou ia hana ma ka papa no ka manawa. Malia o hoea mai no ka wa kupono e paipai hou aku ai, a i ole no hoi ia, aole loa no.

-

                    MA na lono hope loa mai nei, me he la e ulele kaua mai ana paha o Beritania Nui me Rusia, no ka mea e pili ana ia Kina. Ina pela io, alaila, e komo pu aku ana paha kekahi mau Mana e ae o Europa e kokua i kani a me kahi, a o Iapana no paha hoi kahi e alakoia aku ana. Na ke au o ka manawa e hoike mai.

-

                    O KA hoihoiia ana mai nei o na pio kalaiaina elua i koe o Hilo, ua manaoia he kahoaka maikai loa ia no na manao ku i ke aloha o ka Mana Hooko. Malia no paha aia ko ke Aupuni eueu ae a koi hookikina hou aku ka Ligi Amerika. O kamanao aloha oiaio nae hoi ka mea pono e laulaha ae iwaena o na poe ia lakou ka mana e noonoo ai no ke kalahala ana. Mawaho ae hoi o ka poai o ke Kuokoa, aohe leo i kue ae no ka huikala ana i na pio he umikumamalima i koe e paa nei.

PEHEA HOI NA POE PIO?
-

                    He ninau nei i ulu mai mamuli o ke kokoke mai o ka wa kupono no ka huikai ae i na poe pio kalaiaina i koe e paa nei, he 15 ko lakou nui. O kekahi kumu hoi, oiai, ua kukala aenei o Peresidena Kole o ka La Kuokoa kahiko o kakou, e lilo ia i la hoomaikai i ke Akua no na pomaikai i loaa mai a me ka paleia ana ae hoi o elua mau mea i hoohauwili ae i ka noho'na laulea, o ia ke aia kipi hualelo o Ianuari a e ka mai kolera i ahulau iho nei. Oiai hoi, e hoomaikai ana ka Repubalika i ke Akua no ke paleia ana ae o keia mau pilikia, aole anei hoi i kupono e hoike ae ke Aupuni no ia hauoli o ko lakou poe ma kekahi hana e mau ai ko lakou mahaloia e ka lahui mai o a o, a nolaila hoi makou e ninau nei, - pehea hoi na poe pio kalaiaina kakaikahi i koe?
                    Ke hookunana hou iho kakou, e ulu mai ana no ua ninau hou, - aole anei keia o ka wa kupono loa e hoike ae ai i ke aloha kanaka io? Ma ko makou manao iho, aohe wa kupono e ae mamua aku o ka la e haawiia ai o na hoomaikai ana i ke Akua Mana Loa. Ina pela, a aia hoi ka manao aloha io iloko o na puuwai o na koo o ke Aupuni, mai ke poo a ka hiu, alaila, ua hala ole loa hoi makou ke olelo ae aohe wa kupono e aku e hoike ai i ke aloha mamua ae o ia wa i oleloia aenei. "E kui i ka hao oiai e wela ana," pela no hoi makou i manao ai e hana mai ana na koo o ke Aupuni pela. Ina, e wiki, kuu ae no a pau loa, mai hookoe aku i kahi mea hookahi, i olo ai hoi ka pihe hauoli mai kela a me keia pea o ka aina nei, a i luakaha pu ai hoi ia poe pio me ko lakou mau ohana. Aia ilaila ka oiaio o ke aloha.
                    Laulima ae ke aloha i hookahi ke kaunu like ana. I aha ai? I nui ai hoi ko ka lahui mahalo ana no ia hana kilakila. Mai oi loa aku nae paha hoi ka pono ina i ka Mana Hooko wale no ia mana. Aole, aia pu i ka Ahakuka Malu o nei au. Ia lakou nae hoi makou e uwalo aku nei e hoike ae i ke aloha kanaka io. E hoomanaoia nae hoi aia iwaena o lakou kekahi poe i hoihoi ole i ke kuu akea ia ae o na pio, o ko lakou ake no o ka "anai aku a pili pu i ka paia." A aia no hoi iwaena o ia poe he poe kahi i ake ole e ikeia ko lakou manao ake hookuu ke ole e loaa aku he hoike ana mai ka aoao aku o ka lahui, i loaa ai hoi he kahua no lakou e hooikaika ai, no ka mea, ua loaa aku he koo ana ua makemake ka lahui e pau mai na hoa noho inea i ka hemo mawaho nei.
                    Mamuli paha hoi o na manao o ia poe hope i hoikeia maluna ae i hoopukaia ae ai he palapala noi no ka hookuuia mai o na poe pio kalaiaina, a ua lawe hele ia ae no ke kakauinoaia. Oiai nae hoi, ua akenui makou i ko lakou hemo mai a pau loa, ua hiki ole nae hoi ia makou ke kokua aku i ke alanui hana i makemakeia; aka, ma ka noonoo hou ana iho hoi, ua hooholo hou iho la makou he mea pono no ia ke hanaia, eia hoi, e hulihuli ae kakou i na pohaku a pau, aohe hookahi e koe iho, i kumu e hemo mai ai o ia poe o kakou. E kapae i na manao okoa ae no ka manawa, o ka hemo mai o kela poe ka mea nui hookahi.
                    Nolaila, ia kakou hoi e walea ana me ko kakou mau ohana a me na hoa mawaho nei, mai anunu loa hoi kakou a no kakou wale iho no, aka, e haawi aku hoi kakou i kahi noonoo ana no kela poe auamo inea me ka hoomanawanui, oiai, ua pilikia lakou mamuli o ke kuhihewa a me ke alakai lalau a ao hawawa ia e na poe i muheemiki nui iho ai. Ina o ka hana ia e kuuia mai ai o kela poe, hanaia aku, aka, na kela a me keia no nae hoi e noonoo pono iho; ina aia ilaila e ikeia ai ko lakou nei ma ae aloha kanaka io, kuu aku i ko lakou makemake i ka loa a me ka laula, me ka hookoe mai no nae hoi i kau wahi kowa no kela a me keia e hoi pono iho ai o ka manao a ka houpo; a ina ilaila ka hoike oiaio o ko lakou nei ma ae hoomaikai kuliu aku aku i ke Akua no na pomaikai o ka makahiki i aui ae, alaila., na ke au o ka manawa e nee nei e hoike lea ae i ka hua i ka umauma o kela a me keia. Pehea hoi na poe pio? o ka makou ninau hope ia Hookahi no pane, a o ka puana no hoi ia a ka lahui, hookau hemo loa ae no a pau loa ma kela la hoomaikai, a mai no a hookoe aku i kahi mea hookahi o lakou, a na ka lahui no auanei hoi e imi aku i ka laulea ana.

-
NO NEIA NUPEPA NO.
-

                    O ka oihana hoolaha a hoopuka nupepa, aole ia he wahi hana uuku a he mea paani wale no hoi, aka, ua maopopo no hoi paha i ko makou poe makamaka a pau he hana nui ia. No na makahiki i hala ae, i pono wale no ka makou hana mamuli o ka hoomanawanui, a me ke ahonui pu mai hoi kahi o ko makou Puuku. Me ka paipai pinepine mau ia aku no, he ole nae ka maliu mai o kahi poe e noho aie nei ia makou, a o na poe ake hoopono a hooholomua hana no hoi, o lakou ka i maliu mai, a no lakou hoi makou e haawi aku nei i na mahalo ana.
                    E hoomanaoia aia no me ka nui o ka lilo e pono ai ka hana, a aia wale no hoi me ke dala kuike e loaa mai ai na mea e pono ai, e laa ka pepa (mai Kapalakiko mai), ka uku hoolimalima keena, uku o na paahana, na lilo poo-leta, a me na lilo e ae o kela a me keia ano. Me he la aohe noonoo o kahi poe uhane ole i keia, o ka pono heluhelu nupepa wale no, aohe manao ae o ke ola o ka nupepa.
                    I mea hoi e maopopo lea ai i ko makou poe makamaka heluhelu, nolaila, ke hoike e aku nei no makou i ola honua, ke pau nei makahiki a komo aku kakou i keia makahiki hou ae, e hoopololei loa aku ana makou e like me ko makou rula, oia hoi, aole loa e loaa aku ana kahi nupepa mai ia makou aku ke ole e loaa mua mai ka uku, ina ma ka hapaha, hapalua a makahiki holookoa paha. Aole loa e hookoia aku ana na kauoha ke ole e ukali pu mai me ke dala. Ua koe no nae hoi me makou ke kuleana e pili ana no ka makou poe e hilinai ai, mai na poe kauoha pakahi a me na luna. Oiai, aole ka hana i kukuluia ma ke ano paani, a i hoalaia hoi no ka lealea wale iho no, aka, i mea no ka lahui e ike ai i na mea e hanaia ana ma na ano a pau, ua manao no hoi makou ua uuku ke kaumaha ma ko ka lahui aoao, eia no ka nui loa ma ko makou aoao. A oiai no hoi, ua elua makahiki a keu o ke ku ana o KA MAKAAINANA nei mai Ka Lei Momi mai, ua manao makou ua lawa ia manawa no ko ka lahui hilinai mai aole e make koke ana, a aole no hoi e poho ana na dala e uku mua ia ana.

-
"MALOO NA IWI I KA LA."
-

                    Ua hapa ka oiaio o ka hoike a ke Kuhina Waiwai no Okatoba, i hoolaha wale ia no ma ka Hoku. O na bila i uku ole ia, pela ka hoike, ua hiki aku ia i kekahi huina dala no na malama mai Iune a Okatoba iho la; eia nae, aole i hoikeia mai ia kakou ka huina dala o na bila aie i uku ole ia mai Ianuari mai a Mei. He kupaianaha io no hoi paha lakou nei ma ae la. Ua hanaia mai no kela i mea hoopula i na maka o ka lehulehu, o ka pula ole nae hoi ka hewa.

-

                    Piipiikai loa kekahi poe i ka ike ana iho i keia hoike helu hoolauwili a ke Kuhina Waiwai,